Του Βασίλη Νέδου
Έντονο διπλωματικό παρασκήνιο συνοδεύει την προσπάθεια αποκλιμάκωσης που υπάρχει από το Σάββατο, όταν σταδιακά οι ευρισκόμενες σε πολεμική διάταξη μονάδες του τουρκικού ναυτικού άρχισαν να επιστρέφουν στις βάσεις, οδηγώντας, λίγο αργότερα, σε αποχώρηση και κάποιων μονάδων του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.). Παρά την εκ νέου χρήση ανοίκειας ρητορικής από τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά τη χθεσινή συνάντησή του με την Ισπανίδα ομόλογό του, αλλά και κάποια διαχειριστικά «φάλτσα» σε χαμηλό επίπεδο τόσο από Άγκυρα, όσο και από Αθήνα, η κατάσταση παρέμενε και χθες σταθερή, με το «Ορούτς Ρέις» να παραμένει στην Αττάλεια και τις Ενοπλες Δυνάμεις (Ε.Δ.) να είναι σε εγρήγορση, παρά τη σαφή μείωση των μονάδων του Π.Ν. στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Χθες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας συναντήθηκε με τη Βουλγάρα ομόλογό του Εκατερίνα Ζαχαρίεβα, ενώ συνομίλησε τηλεφωνικώς με τον ύπατο εκπρόσωπο της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ, με τον οποίο και συζήτησαν για την Τουρκία. Μέσα στο Σαββατοκύριακο, υπήρξαν έντονες διαβουλεύσεις, τόσο μέσω ΝΑΤΟ, όσο, κυρίως, στο τρίγωνο Βερολίνο, Άγκυρα και Αθήνα.
Το πρώτο «φάλτσο» καταγράφηκε το βράδυ του Σαββάτου, όταν ενώ ο τουρκικός στόλος επέστρεφε στις βάσεις, η πρεσβεία της Τουρκίας στην Ουάσιγκτον ανάρτησε στο Τwitter ότι οι έρευνες του «Ορούτς Ρέις» έχουν αρχίσει. Λίγες ώρες αργότερα το αντικατέστησε με ένα τυπικό, για την αναγγελία ερευνών, με τις γνωστές, βέβαια, θέσεις περί τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Το βράδυ της Κυριακής από την Υδρογραφική Υπηρεσία του Π.Ν. εκδόθηκε NAVTEX για μια μικρής εμβέλειας άσκηση του Λιμενικού Σώματος (Λ.Σ.), κοντά στο Καστελλόριζο, δίχως αυτό να είναι γνωστό στη στρατιωτική και την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Αμυνας. Παρότι η άσκηση θεωρείται ανάξια αναφοράς, καθώς τέτοιες πραγματοποιούνται συνέχεια, η έλλειψη ενημέρωσης της ηγεσίας αποτελεί δείγμα προχειρότητας.
Ευρισκόμενος στη Βουλή ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος δήλωσε σχετικά: «Το Λιμενικό αιτήθηκε άσκηση περιορισμένης εμβέλειας με πραγματικά πυρά στην περιοχή εκείνη. Αυτό εκτιμήθηκε ότι θα εκλαμβανόταν ως αμφιλεγόμενο μήνυμα. Η NAVTEX εξεδόθη μετά από συνεννόηση σε χαμηλότατο επίπεδο, χωρίς να γνωρίζουν τίποτα ούτε οι ηγεσίες του υπουργείου Ναυτιλίας ούτε του Λιμενικού –έτσι γίνεται συνήθως– ούτε φυσικά η στρατιωτική ηγεσία των Ε.Δ. και εμείς. Έγινε η σχετική διόρθωση και η αποκλιμάκωση, η οποία είχε αρχίσει να εξελίσσεται, ολοκληρώθηκε». Ο κ. Δένδιας μετά τη συνάντησή του με την κ. Ζαχαρίεβα, δήλωσε ότι «μόνο ο πλήρης σεβασμός της διεθνούς νομιμότητας και των κανόνων καλής γειτονίας μπορούν να εγγυηθούν τη σταθερότητα στην περιοχή». Ο Τούρκος αντιπρόεδρος Φουάτ Οκτάι περιέγραψε τις κόκκινες γραμμές της Άγκυρας αναφερόμενος αρχικά στην «πολιτική ισότητα» στην Κύπρο, αλλά και στην αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου. «Αν κοιτάξουμε, αντίθετα, με τι συμφωνίες, τα νησιά του Αιγαίου έχουν στρατιωτικοποιηθεί. Αυτό είναι απαράδεκτο για την Τουρκία. Ο,τι απαιτείται γι’ αυτό θα γίνει. Αλλωστε, αυτή τη στιγμή σε αυτό το πλαίσιο έχουν ξεκινήσει εργασίες νομικών διαδικασιών».
Νωρίτερα, μετά τη συνάντησή του με την Ισπανίδα ομόλογό του, Αράντσα Γκονθάλεθ Λάγια, ο κ. Τσαβούσογλου σε οξύτατο ύφος αναφέρθηκε στο κάψιμο της τουρκικής σημαίας στη Θεσσαλονίκη (περιστατικό το οποίο καταδικάστηκε επίσημα από την Αθήνα) ως εξής: «Τέτοιες συμπεριφορές τους ταιριάζουν. Αφού πετάξαμε τους Ελληνες στη θάλασσα, ειδικά ο Κεμάλ Ατατούρκ, σεβάστηκε την ελληνική σημαία. Τέτοιο έθνος είμαστε. Αυτοί κάνουν ό,τι τους ταιριάζει».
