Του Βασίλη Νέδου
Οι διερευνητικές επαφές αφορούν «όλα τα εκκρεμή θέματα και δεν περιορίζονται στην οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών» αντιτείνει η Άγκυρα στο κείμενο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου τονίζεται το ακριβώς αντίθετο. Η συγκεκριμένη αποστροφή, στο σχετικό ανακοινωθέν του τουρκικού υπ. Εξωτερικών, αποτελεί ευθεία βολή που έχει ως σκοπό να υπονομευθεί η προοπτική των διερευνητικών επαφών προτού αυτές καν αρχίσουν, καθώς η Αθήνα έχει σαφέστατα διευκρινίσει ότι δεν συζητά την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, πόσο μάλλον ζητήματα που αφορούν κυριαρχικά δικαιώματα.
Επίκεντρο του τουρκικού σχολιασμού στο κείμενο των συμπερασμάτων ήταν η τακτική απομόνωσης της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας ως «δίδυμο» που θέτει διαρκώς ζητήματα στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Όπως αναφέρεται στη σχετική τουρκική ανακοίνωση, το κείμενο συμπερασμάτων εμπεριέχει «ορισμένα θετικά στοιχεία» αλλά «στις περισσότερες πτυχές του είναι μακριά από την πραγματικότητα». Για το κείμενο κατηγορείται όχι μόνο η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και ορισμένες χώρες που αντιλαμβάνονται διαφορετικά το πώς μπορούν να προωθηθούν οι σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία, σαφής αιχμή προς τη Γαλλία και την Αυστρία που με διαφορετικές αφορμές, έχουν αντιταχθεί στην Τουρκία.
Η Άγκυρα διαμαρτύρεται για το γεγονός ότι «δεν υπάρχει αναφορά στους Τουρκοκύπριους και σε μια δίκαιη μοιρασιά των κερδών από τους υδρογονάνθρακες», κάτι που κατά το τουρκικό ΥΠΕΞ υποδηλώνει τη συνέχιση μιας στάσης πλήρους αγνόησης των Τουρκοκυπρίων από την Ε.Ε. Τονίζεται ακόμα ότι δίχως επίλυση του Κυπριακού η Άγκυρα θα συνεχίσει τις δραστηριότητες γύρω από την Κύπρο, ενώ η Ε.Ε. κατηγορείται ότι «δεν μπορεί να διαδραματίσει έντιμο και ουδέτερο ρόλο στην επίλυση του Κυπριακού».
Η ανακοίνωση καταλήγει με την υπογράμμιση ότι η Τουρκία διατηρεί την αποφασιστικότητά της να προωθήσει τη διαδικασία ένταξής της στην Ε.Ε. «μέσω διαπραγματεύσεων με ατζέντα ενός κοινού μέλλοντος και σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού και εμπιστοσύνης, παρά να παρασύρεται στον δρόμο διμερών θεμάτων και στενόμυαλων συμφερόντων όσο και μιας τυφλής αλληλεγγύης» στα μέλη.
Νωρίτερα, αξιωματούχος του ΥΠΕΞ της Τουρκίας τόνιζε ότι πιθανές κυρώσεις δεν θα εμποδίσουν την Τουρκία από το να υπερασπιστεί τα δικαιώματά της στην Ανατ. Μεσόγειο, αλλά θα θέσουν σε κίνδυνο τον προγραμματισμένο διάλογο ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα. Την ίδια στιγμή, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσιάζει τις επιθετικές ενέργειες της χώρας του στον περίγυρό της, ως «παράδειγμα» του πώς από το Ναγκόρνο- Καραμπάχ και την Ανατ. Μεσόγειο, μέχρι τη Συρία, επιχειρείται να περικυκλωθεί η Τουρκία.
Σημειώνεται, τέλος, ότι επισημοποιήθηκε και η επίσκεψη του γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ σε Αγκυρα και Αθήνα την επόμενη εβδομάδα (5 και 6 Οκτωβρίου, αντίστοιχα).
Ανησυχεί η Μόσχα
Ως απόδειξη της αυξανόμενης στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο με «αντιρωσικό χαρακτήρα» αντιλαμβάνεται η Μόσχα την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην Ελλάδα και τα αποτελέσματά της. «Τα σχέδια της Ουάσιγκτον για την ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας της στην Ανατολική Μεσόγειο μας ανησυχούν επειδή έχουν ανοιχτά αντιρωσική φύση, αντικατοπτρίζουν την επιθετική πολιτική των ΗΠΑ και, κατ’ αρχήν, δεν συμβάλλουν στην ενίσχυση της ειρήνης και της ασφάλειας σε αυτή την περιοχή», είπε ενδεικτικά η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας Μαρία Ζαχάροβα. Σύμφωνα με την κ. Ζαχάροβα, η στάση των ΗΠΑ ήταν αναμενόμενη, ωστόσο «το ερώτημα κατά πόσον μια τέτοια προσέγγιση ανταποκρίνεται στα συμφέροντα της Αθήνας θα πρέπει να απευθυνθεί φυσικά στην ηγεσία της Ελλάδας».
