Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η Εύη Δημητρίου και η Ομάδα Εν δράσει παρουσιάζουν το νέο της χορογραφικό έργο με τίτλο «Never Just I», σε δραματουργία Τζωρτζίνας Κακουδάκη, με το οποίο φέρνει στη σκηνή μια βαθιά προσωπική αφήγηση μέσα από την κίνηση, τον λόγο και το συναίσθημα. Στη δουλειά της αυτή διερευνά τη μητρότητα ως κοινωνική πρακτική και πράξη συνύπαρξης.
Λέει πως η σχέση μητέρας κόρης μπορεί να δώσει μια αίσθηση συνέχειας, αλλά και πρόκλησης στην προσωπική ταυτότητα της γυναίκας, «καθώς η κόρη μπορεί να αντανακλά αλλά και να αμφισβητεί ακόμα και να απορρίπτει τα πρότυπα και τις αξίες της μητέρας». Σχετικά με τη θεματική του έργου η Εύη Δημητρίου λέει: «Πόσο διαφορετικές θα ήταν οι κοινωνίες μας, αν η γυναίκα αντιμετωπιζόταν ως ένας φορέας οράματος και αλλαγής; Στην πολιτική, στην τέχνη, στην κοινωνία. Αυτά είναι μερικά από τα θέματα που με απασχολούν και εξετάζω στο έργο μου».
–Το «Never Just I», η τελευταία σου δουλειά έχει στο επίκεντρό της τη γυναίκα και τη θέση της σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο, γιατί ακόμα χρειάζεται να μιλάμε για το ποια είναι η θέση της;
–Το έργο εστιάζει στη γυναίκα, επειδή ακόμα και σήμερα είναι απαραίτητο να μιλάμε για τη θέση της, σε έναν κόσμο που δυστυχώς παραμένει εχθρικός και άνισος απέναντί της. Παρόλο που παίρνουμε ως δεδομένο ότι ζούμε σε χώρες όπου οι γυναίκες έχουν κατακτήσει βασικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα ψήφου, εργασίας κ.τ.λ., υπάρχουν βαθύτερα ζητήματα που ακόμα δεν έχουν επιλυθεί. Για παράδειγμα, γιατί συνεχίζουμε να ακούμε για γυναικοκτονίες με τέτοια συχνότητα; Γιατί η σεξουαλικότητα των γυναικών συχνά τιμωρείται ή στιγματίζεται; Γιατί ακόμη πολλές σημαντικές γυναίκες επιστήμονες, φιλόσοφοι, δεν απολαμβάνουν την αναγνώριση που τους αξίζει; Και γιατί η χρηματοδότηση για έρευνες γύρω από ασθένειες που επηρεάζουν κυρίως τις γυναίκες παραμένει περιορισμένη;
Η γυναίκα εξακολουθεί να βρίσκεται στη σκιά της κοινωνίας, αντί να αναγνωρίζεται ως ισότιμο μέλος της, με μια απεριόριστη δύναμη και δυναμική, ικανή να συμβάλει για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου. Μια πραγματικότητα, που θα ήθελα να υπογραμμίσω, ότι αφορά και άλλες ομάδες ανθρώπων της κοινωνίας μας. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για την παράσταση μελέτησα τον ρόλο των γυναικών σε ζώνες πολέμου. Σε αυτές τις συνθήκες, οι γυναίκες αναλαμβάνουν ζωτικούς ρόλους: διασφαλίζουν την τροφή, προστατεύουν τα παιδιά, συμμετέχουν δυναμικά σε ενέργειες και συνομιλίες για την επίτευξη της ειρήνης. Παρ’ όλα αυτά, σπάνια αναγνωρίζεται ο ρόλος τους. Συχνά προβάλλονται μόνο ως θύματα, ενισχύοντας στερεοτυπικές αφηγήσεις που τις περιορίζουν.
Πόσο διαφορετικές θα ήταν οι κοινωνίες μας, αν η γυναίκα αντιμετωπιζόταν ως ένας φορέας οράματος και αλλαγής; Στην πολιτική, στην τέχνη, στην κοινωνία. Αυτά είναι μερικά από τα θέματα που με απασχολούν και εξετάζω στο έργο μου.
–Πώς οργάνωσες αυτό το έργο;
–Το «Never Just I» είναι κατά κάποιο τρόπο ένα προσωπικό έργο, και αυτό σημαίνει ότι περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Εκκινώ από τα προσωπικά μου βιώματα, μέσα από τους πολλαπλούς μου ρόλους, ως γυναίκας, μητέρας, καλλιτέχνιδας, συντρόφου κ.τ.λ., και γύρω από αυτά τα δομικά στοιχεία χτίζεται το έργο. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτά τα θέματα απασχολούν μόνο εμένα. Το αντίθετο. Όλες αυτές οι πτυχές εξετάζονται μέσα από την ευρύτερη κοινωνική τους διάσταση. Μέσα από θέματα όπως η ενοχή, το άγχος, η ανακάλυψη του εαυτού και της ταυτότητας του κάθε ατόμου.
Πέρα από αυτά, υπάρχουν και τα πολλαπλά στρώματα που φέρνει ο πειραματισμός με την κίνηση και τον λόγο. Η θεματολογία της παράστασης αποτελεί μέρος μια συνεχούς έρευνας που έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια, και έχει πραγματωθεί σε μια σειρά από παραστάσεις, γύρω από την πολιτική διάσταση του προσωπικού και καθημερινού βιώματος, συχνά μέσα από το πρίσμα του φύλου και της ταυτότητας. Ακόμα ένα δομικό στοιχείο σε όλες μου τις παραστάσεις, είναι η προσπάθεια για μια άμεση και ανοιχτή επικοινωνία με το κοινό. Γι’ αυτό και το εξομολογητικό ύφος, το χιούμορ, αλλά συχνά και η διαδραστικότητα χαρακτηρίζουν τα έργα μου.
–Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της δημιουργίας σου αυτής;
–Η δημιουργική μου διαδικασία βασίζεται στον αυτοσχεδιασμό, μέσα από ένα συνεχή πειραματισμό πάνω στη διασύνδεση του λόγου και της κίνησης. Για εμένα, ο αυτοσχεδιασμός είναι ένας τρόπος να εκφραστεί το υποσυνείδητο. Το δημιουργικό υλικό που προκύπτει μέσα από τη διαδικασία, είναι αυτό που τελικά δομείται στη μορφή της τελικής παράστασης. Επίσης, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι κάθε παράσταση είναι και σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα μιας συνεργασίας. Συγκεκριμένα, για τη συγκεκριμένη παράσταση, ήμουν σε διαρκή διάλογο με τη δραματουργό Τζωρτζίνα Κακουδάκη.
Η αλλαγή έρχεται μέσα από τη δράση και τη συνεργασία
–Μητέρα και κόρη, αυτή η εμπειρία μιας γυναίκας πώς επηρεάζει την ιδιοσυστασία της;
–Πιστεύω πως η σχέση μητέρας και κόρης είναι μία από τις πιο βαθιές και περίπλοκες εμπειρίες που μπορεί να βιώσει μια γυναίκα, καθώς επηρεάζει την ιδιοσυστασία της σε πολλαπλά επίπεδα. Προσωπικά, είμαι μητέρα τριών παιδιών, δύο αγοριών και ενός κοριτσιού, και στην παράσταση επέλεξα να εστιάσω στη σχέση μητέρας-κόρης, γιατί ήθελα να εξετάσω τα διάφορα ζητήματα που προκύπτουν μέσα από ένα ξεκάθαρα φεμινιστικό φακό.
Αυτή η σχέση μπορεί να δώσει μια αίσθηση συνέχειας, αλλά και πρόκλησης στην προσωπική ταυτότητα της γυναίκας, καθώς η κόρη μπορεί να αντανακλά αλλά και να αμφισβητεί ακόμα και να απορρίπτει τα πρότυπα και τις αξίες της μητέρας. Μέσα από αυτή τη σχέση μπόρεσα να εμβαθύνω στο πώς η κοινωνία αντιμετωπίζει τη γυναίκα, αλλά και στις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει, τόσο από τη θέση της μητέρας όσο και από τη θέση της κόρης.
–Αρκεί ένα όνειρο να γίνει καταλύτης αλλαγών;
–Το να ονειρευόμαστε έναν διαφορετικό κόσμο, ένα πιο δίκαιο μέλλον, αποτελεί μια πολιτική πράξη από μόνο του. Είναι μια απαραίτητη διαδικασία για όσους νοιάζονται για την κοινωνική δικαιοσύνη, και η παράσταση επιχειρεί να φωτίσει τη δύναμη της φαντασίας, ακόμα και μέσα από τις πιο απλές και καθημερινές πράξεις, ως κινητήριας δύναμης αλλαγής.
Πάνω σε αυτό το θέμα, η παράσταση αντλεί έμπνευση από το έργο της συγγραφέως αλλά και ακτιβίστριας Adrienne Maree Brown και συγκεκριμένα από το βιβλίο της «Emergent Strategy». Η Βrown υποστηρίζει ότι η φαντασία και τα όνειρα αποτελούν τη βάση κάθε μετασχηματιστικής αλλαγής. Μία από τις κεντρικές της θέσεις είναι ότι «αυτό που εξασκούμε σε μικρή κλίμακα, δημιουργεί τα πρότυπα για ολόκληρο το σύστημα». Αυτό σημαίνει ότι το να ονειρευόμαστε δεν είναι απλώς μια αφηρημένη έννοια, αλλά μια πράξη διεκδίκησης εναλλακτικών μελλοντικών κόσμων και ανατροπής της υφιστάμενης κατάστασης.
Όπως υποστηρίζει η Brown, παραδείγματα αυτής της πράξης μπορούμε να δούμε σε κινήματα όπως εκείνα για την κλιματική δικαιοσύνη ή την κατάργηση των φυλακών. Αυτά τα κινήματα ξεκίνησαν από ριζοσπαστικά όνειρα –οράματα που αρχικά φάνταζαν αδύνατα– αλλά ενέπνευσαν σημαντικές αλλαγές, τόσο σε θέματα πολιτικής όσο και στη δημόσια συζήτηση. Ωστόσο, το να μπορείς να ονειρευτείς είναι μόνο η αρχή. Δεν αρκεί από μόνο του για να φέρει την αλλαγή. Χρειάζεται συλλογική δράση, συγκεκριμένες πρακτικές, πειραματισμός και, κυρίως, επιμονή. Το όνειρο λειτουργεί ως έμπνευση, αλλά η αλλαγή γίνεται πραγματικότητα μέσα από τη δράση και τη συνεργασία.
Πληροφορίες: «Never Just I», της Εύης Δημητρίου, 24 και 25 Ιανουαρίου, ώρα 8:30 μ.μ. Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός.Κατάλληλο για ηλικίες: 14+. Εισιτήρια: www.rialto.com.cy ή στο 77777745
