Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η παράσταση «Personne» από τους Liminal Theatre Company είναι βασισμένη στο έργο «Εξομολογήσεις μιας Μάσκας» του Yukio Mishima, σε σκηνοθεσία και απόδοση κειμένου του Γιώργου Σιένα, με τον Νεκτάριο Θεοδώρου να ακολουθεί τα μονοπάτια της ιστορίας του Mishima, σε μια αναζήτηση αυθεντικότητας μέσα από την αφήγηση και το παιχνίδι. Όπως λέει ο Νεκτάριος Θεοδώρου η ιδέα της μεταμφίεσης, του διχασμού ανάμεσα στο «φαίνεσθαι» και το «είναι», αποτέλεσε και τον πυρήνα για τη δημιουργία της παράστασης Personne. «Θέλαμε να διερευνήσουμε σκηνικά και σωματικά αυτή την ένταση, να δώσουμε φωνή στη μοναξιά αλλά και στην υπόγεια δύναμη που κρύβεται στην προσπάθεια αυτοπροσδιορισμού». Αναφέρει επίσης πως η παράσταση «Personne» δεν δίνει μια λύση, αλλά δημιουργεί έναν χώρο όπου αυτή η σύγκρουση βιώνεται σωματικά, απογυμνωμένη από απλουστευτικές βεβαιότητες, λέγοντας πως τελικά, το να «κερδίσουμε τον εαυτό μας σημαίνει να αποδεχτούμε την πολλαπλότητά μας, τις μάσκες μας, αλλά και τις στιγμές που τολμάμε να τις αποχωριστούμε, έστω και φευγαλέα».
–Πώς έγινε η επιλογή αυτού του μυθιστορήματος; Τι σε ιντρίγκαρε περισσότερο;
–Η επιλογή του μυθιστορήματος «Οι εξομολογήσεις μιας μάσκας» του Γιούκιο Μισίμα προέκυψε αρχικά από τον συνεργάτη μου, σκηνοθέτη και ηθοποιό, Γιώργο Σιένα. Όταν μου πρότεινε το έργο και το διάβασα, με ιντρίγκαρε τόσο η σαγηνευτική του γλώσσα όσο και ο τρόπος που ανατέμνει την ανθρώπινη επιθυμία, την αποξένωση και τη διαρκή αναζήτηση του εαυτού. Αυτό που με γοήτευσε περισσότερο ήταν η εσωτερική σύγκρουση του πρωταγωνιστή, η πάλη μεταξύ προσωπικής ταυτότητας και κοινωνικών προσδοκιών. Η ιδέα της μεταμφίεσης, του διχασμού ανάμεσα στο «φαίνεσθαι» και το «είναι», αποτέλεσε και τον πυρήνα για τη δημιουργία της παράστασης Personne. Θέλαμε να διερευνήσουμε σκηνικά και σωματικά αυτή την ένταση, να δώσουμε φωνή στη μοναξιά αλλά και στην υπόγεια δύναμη που κρύβεται στην προσπάθεια αυτοπροσδιορισμού.
–Πώς αντιλαμβάνεσαι την προσωπικότητα και την ιδεολογία του συγγραφέα σε σχέση με το «Personne»;
–Η προσωπικότητα και η ιδεολογία του Mishima είναι βαθιά αντιφατικές, γεμάτες εντάσεις που αντανακλώνται τόσο στο έργο του όσο και στη ζωή του. Ήταν ένας άνθρωπος που ταλαντεύτηκε ανάμεσα στον αισθητισμό και τον ασκητισμό, ανάμεσα στην παρακμή και την πειθαρχία, ανάμεσα στην προσωπική του εσωστρέφεια και την εμμονή του με την εικόνα του προς τα έξω.
Στο Personne αυτές οι αντιθέσεις βρίσκουν έκφραση μέσα από τη σκηνική διαπραγμάτευση της ταυτότητας και της «μάσκας». Όπως ο Mishima βίωνε τη ζωή του μέσα από ένα διαρκές παιχνίδι ρόλων – είτε ως συγγραφέας, είτε ως εθνικιστής, είτε ως ερμηνευτής του ίδιου του του μύθου – έτσι και η παράσταση εξερευνά το πώς κατασκευάζουμε και φθείρουμε τις προσωπεία μας.
–Δημόσια μάσκα, διάχυτη υποκρισία, και στο επίκεντρο το άτομο, εμείς… μπορούμε να κερδίσουμε τον εαυτό μας;
–Ζούμε σε μια κοινωνία όπου η ταυτότητα κατασκευάζεται και ανακατασκευάζεται διαρκώς για να ανταποκριθεί σε προσδοκίες, ρόλους, συμβάσεις. Η «μάσκα» γίνεται μηχανισμός επιβίωσης, αλλά και παγίδα. Μας προστατεύει από την έκθεση, αλλά μας απομακρύνει από τον εαυτό μας. Ίσως η νίκη απέναντι σε αυτή την υποκρισία δεν είναι η πλήρης αποκάλυψη του εαυτού αλλά η συνειδητή επιλογή του τι αποκαλύπτουμε και τι κρύβουμε. Εξάλλου, υπάρχει άραγε ένας «αληθινός» εαυτός ή είναι και αυτό μια ακόμα κατασκευή; Η παράσταση Personne δεν δίνει μια λύση, αλλά δημιουργεί έναν χώρο όπου αυτή η σύγκρουση βιώνεται σωματικά, απογυμνωμένη από απλουστευτικές βεβαιότητες. Ίσως, τελικά, το να «κερδίσουμε τον εαυτό μας» σημαίνει να αποδεχτούμε την πολλαπλότητά μας, τις μάσκες μας, αλλά και τις στιγμές που τολμάμε να τις αποχωριστούμε, έστω και φευγαλέα.
Η αληθινή εκδοχή του εαυτού μας
–Personne, «ένα άτομο που ορίζεται από τη συνείδηση της ύπαρξής του, ως βιολογικό, ηθικό και κοινωνικό ον», γεννιόμαστε σχεδόν άγραφες πλάκες. Εν τέλει τι νομίζεις πως διαμορφώνει τη συνείδησή μας;
–Η συνείδησή μας διαμορφώνεται μέσα από μια αλληλεπίδραση εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Ίσως γεννιόμαστε σαν άγραφες πλάκες, αλλά πολύ γρήγορα χαράσσονται πάνω μας ιστορίες, φόβοι, επιθυμίες, κοινωνικές νόρμες. Η βιολογία μας δίνει μια αφετηρία, αλλά η ηθική και η κοινωνία επεμβαίνουν, διαμορφώνοντας το πώς υπάρχουμε και πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Το Personne διερευνά ακριβώς αυτή τη διαδικασία: πώς χτίζεται η συνείδηση μέσα από την αλληλεπίδραση, πώς οι ταυτότητες κατασκευάζονται, φοριούνται και, ίσως, κάποτε απορρίπτονται. Η παράσταση ψαχουλεύει τα όρια ανάμεσα στο αυθεντικό και το επιβεβλημένο. Εν τέλει, νομίζω πως η συνείδησή μας είναι ένας ζωντανός οργανισμός που μεταβάλλεται, συγκρούεται και αμφιταλαντεύεται. Δεν είναι κάτι στατικό, αλλά κάτι που διαρκώς αναδιαμορφώνεται μέσα από τις εμπειρίες, τις επιλογές και τις συγκρούσεις μας. Και ίσως, μέσα από αυτή τη ρευστότητα, βρίσκεται η πιο αληθινή εκδοχή του εαυτού μας.
–Η ιστορία του Mishima είναι μια συλλογική ιστορία;
–Η ιστορία του Mishima, αν και βαθιά προσωπική και αυτοβιογραφική, κουβαλά μια ένταση και μια θεματική που την καθιστούν συλλογική. «Οι εξομολογήσεις μιας μάσκας» δεν είναι απλώς η αφήγηση ενός ατόμου που παλεύει με την ταυτότητά του. Είναι η ιστορία κάθε ανθρώπου που νιώθει παγιδευμένος ανάμεσα σε αυτό που είναι και αυτό που πρέπει να δείξει στον κόσμο. Είναι η ιστορία κάθε ανθρώπου που φορά μια «μάσκα» για να επιβιώσει σε μια κοινωνία που δεν αποδέχεται το αληθινό του πρόσωπο. Η μάσκα δεν είναι μόνο ατομική, αλλά και συλλογική. Είναι ένας μηχανισμός που όλοι, σε διαφορετικές στιγμές, υιοθετούμε για να κινηθούμε μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο κανόνες και βλέμματα. Άρα ναι, η ιστορία του Mishima δεν είναι μόνο δική του. Είναι ένας καθρέφτης όπου αντανακλώνται πολλοί, ίσως και όλοι μας.
–Έχεις σταθεί πολλές φορές απέναντι σε χαρακτήρες, μόνος σου επί σκηνής… τι κερδίζεις κάθε φορά και τι απαιτεί από εσένα αυτή η συνθήκη;
–Κάθε παράσταση είναι μια νέα αναμέτρηση, μια νέα εξερεύνηση. Όταν δε, είμαι μόνος μου επί σκηνής, η διαδικασία έχει άλλες απαιτήσεις, δεν υπάρχουν δίχτυα ασφαλείας. Χρειάζεται πλήρης συγκέντρωση και διαθεσιμότητα, πνευματική, σωματική και συναισθηματική. Αλλά έτσι ανακαλύπτω και τον εαυτό μου. Με ιντριγκάρει αυτή η μοναξιά επί σκηνής, αυτό το ρίσκο που απαιτεί απόλυτη ειλικρίνεια ανά πάσα στιγμή.
Πληροφορίες: «Personne» από τους Liminal Theatre Company, δημιουργία: Νεκτάριος Θεοδώρου και Γιώργος Σιένα. Σκηνοθεσία/απόδοση κειμένου: Γιώργος Σιένα, ερμηνεία: Νεκτάριος Θεοδώρου. Παραστάσεις: 6, 7, 8 και 9 Μαρτίου στις 8:30 μ.μ. Ξυδάδικο, Γενεθλίου Μιτέλλα 34, Λεμεσός. Κατάλληλο 15 ετών και άνω.
