Kathimerini.gr
Γιώτα Συκκά
Oταν το 1944 ο συνθέτης Φρανκ Λέσερ έγραψε ένα τραγουδάκι με τίτλο «Baby, it’s cold outside» («Μωρό μου, έξω κάνει κρύο»), σίγουρα δεν φανταζόταν ότι 75 χρόνια μετά θα θεωρούνταν ότι υποδαυλίζει τη σεξουαλική καταπίεση εις βάρος των γυναικών.
Σε ένα περιβάλλον που θα μπορούσε να είναι και χριστουγεννιάτικο, ο ήρωας του τραγουδιού προσπαθεί να πείσει την κοπέλα που φλερτάρει ότι θα περάσει πολύ καλύτερα μόνη, μαζί του, πλάι στο τζάκι, παρά έξω στον χιονιά. Oμως εκείνη αρνείται επίμονα. Και αυτό, στην έξαρση του #ΜeΤoo, ήταν αρκετό για να ενοχοποιηθεί το ανάλαφρο τραγούδι. Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα ενοχοποιητικά στοιχεία, τα οποία είναι πολύ πιο ισχυρά. Τραγούδια πολύ νεότερα, πολύ πιο σαρκαστικά, που έχουν ως ευθύ στόχο τα ίδια τα Χριστούγεννα ή, μάλλον, τον υπερβολικό ρομαντισμό και τον καταναλωτισμό που αναβοσβήνει μαζί με τα λαμπάκια τους.
Μερικά έχουν πολιτικούς στίχους. Και ποιο μουσικό είδος θα ήταν καταλληλότερο για να τους υπηρετήσει από το ροκ; Στο «Christmas in February» («Χριστούγεννα τον Φεβρουάριο»), ο Λου Ριντ διεκτραγωδεί τον χαμό νέων Αμερικανών στον πόλεμο του Βιετνάμ. Oπως του Σαμ που έβλεπε τους μισούς του φίλους «παραχωμένους σε μαύρες σακούλες με τα ονόματά τους τυπωμένα στην κορυφή».
Το 1983, τραγουδώντας «Christmas in Cape Town» («Χριστούγεννα στο Κέιπ Ταουν»), ο επίσης πολιτικοποιημένος τραγουδοποιός Ράντι Νιούμαν έβλεπε έναν άλλο πόλεμο να εκτυλίσσεται στο απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής. Oμως, οι μαύροι Αμερικανοί ράπερ Run DMC μπορούσαν στο «Christmas is…» να διακρίνουν την αδικία και στα Χριστούγεννα που γιορτάζονταν στο γκέτο της αμερικανικής μεγαλούπολης όπου είχαν μεγαλώσει.
Oχι πολύ μακριά, στους πλατείς, στολισμένους δρόμους λάμπουν οι βιτρίνες που αποτελούν τον σατιρικό στόχο του Αμερικανού συγγραφέα, ηθοποιού και τραγουδοποιού Γουίνστον Τονγκ, ο οποίος διασκεύασε το παραδοσιακό τραγούδι για τις 12 μέρες των Χριστουγέννων τοποθετώντας σε κάθε μία ένα πανάκριβο καταναλωτικό αγαθό. Ανατρεπτικά συγκροτήματα όπως οι Fall και οι Damned έχουν επίσης συμβάλει στην αποδόμηση της αγιοσύνης των Χριστουγέννων. Μια αποδόμηση που μπορεί να εντοπίσει κανείς και ανάμεσα στις πιο ετερόκλητες προσωπικότητες, όπως ο Μάιλς Ντέιβις με το «Blue Xmas (To whom it may concern)», («Λυπημένα Χριστούγεννα – Για όποιον ενδιαφέρεται»), ή η Κέιτ Νας, η οποία στο «I Hate You This Christmas» («Σε μισώ αυτά τα Χριστούγεννα») αναφέρεται σε έναν χωρισμό που καταστρέφει τις γιορτές της.
Μελαγχολικά Χριστούγεννα μπορούμε να βρούμε σε διαφορετικά είδη τραγουδιού. Ετσι, ο βελούδινος Νατ Κινγκ Κόουλ δεν διστάζει να ραγίσει τις ευαίσθητες καρδιές τραγουδώντας για «Το μικρό αγόρι που ξέχασε ο Αγιος Βασίλης». Και η Κρίσι Χάιντ, στο «2.000 Miles» νοσταλγεί, χωρίς να τον αναφέρει, τον κιθαρίστα του συγκροτήματός της, των «Pretenders», Τζέιμς Χάνιμαν Σκοτ, που είχε πεθάνει ένα χρόνο πριν, μόλις στα 25 του.
Η σάτιρα εναντίον της πολιτικής και του καταναλωτισμού είναι λοιπόν παρούσα και στα χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Και αν σας έλειψαν τα ερωτικά υπονοούμενα, παρόντα είναι και αυτά, σε στίχους όπως του «Back door Santa».
