Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η Συναυλία «Ελευθερία 2024» είναι κατά τα φαινόμενα η μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ, στην οποία συμμετέχουν 2.000 χορωδοί, περισσότερες από 50 χορωδίες από την Ελλάδα και την Κύπρο, υπό τη διεύθυνση του Νικόλαου Θεράποντος. Γι’ αυτή τη μεγαλειώδη συναυλία, που γίνεται με αφορμή τα 50 χρόνια από το πραξικόπημα και την εισβολή, μίλησε στην «Κ» η έχουσα τη γενική επιμέλεια Δήμητρα Φιλίππου. Μουσικός και η ίδια έχει αναλάβει να συντονίσει ένα μελωδικό μελίσσι, πράγμα που όπως λέει και η ίδια πρόκειται για ένα πολύ απαιτητικό και περίπλοκο εγχείρημα, τόσο οργανωτικά όσο και μουσικά. Η Δήμητρα αναφέρει πως όσο περισσότεροι είναι αυτοί που τραγουδούν ένα τραγούδι, τόσο πιο μυσταγωγικό είναι το αποτέλεσμα. Για την ιδέα της συναυλίας λέει: «Με αφορμή τη θλιβερή 50ή επέτειο του πραξικοπήματος και της εισβολής, ένα ιστορικό γεγονός τόσο τραυματικό για την καθημερινότητά μας μέχρι σήμερα, επιχειρήσαμε να επεκτείνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την ιδέα που εξελίσσουμε με τον Νικόλα Θεράποντος τα τελευταία έξι χρόνια, για τη δημιουργία εμπειριών μουσικής με όργανο πολυπληθή χορωδιακά σύνολα». Όσο για το πλήθος των μουσικών η Δήμητρα Φιλίππου μάς λέει πως το ενοποιητικό και ειρηνοποιητικό πνεύμα της συναυλίας κινητοποίησε και πολλούς πολιτιστικούς, λαογραφικούς και άλλους συλλόγους που θα παρελάσουν μέσα στο Στάδιο Ελευθερία σε μια μεγαλειώδη τελετή έναρξης.
–Να ξεκινήσουμε με τον στόχο αυτής της συναυλίας αλλά και με ποια αφορμή διοργανώθηκε;
–Λίγα πράγματα ενώνουν τους ανθρώπους πιο σφιχτά από το να τραγουδούν μαζί. Όταν εναρμονίζουμε τις φωνές μας με τους άλλους προκύπτει κάτι μαγικό, κάτι που μας φέρνει στο ίδιο μήκος κύματος, για έναν κοινό σκοπό. Φαντάσου τους φιλάθλους σ’ ένα γεμάτο γήπεδο που ενώνουν τις φωνές τους και τραγουδούν για την ομάδα τους ή το κοινό σε μια συναυλία που συνοδεύει εκστασιασμένο τον τραγουδιστή. Ο στόχος μας, λοιπόν, είναι να ενώσουμε. Να προκαλέσουμε αυτή τη μαγική σύνδεση. Αυτή η ενοποιητική δύναμη της χορωδιακής μουσικής είναι μια έμπνευση. Η χορωδιακή μουσική, αιώνες τώρα, έχει αυτή τη σπάνια ιδιότητα. Σκεφτήκαμε ότι όσο περισσότεροι είναι αυτοί που τραγουδούν ένα τραγούδι, τόσο πιο μυσταγωγικό είναι το αποτέλεσμα. Με αφορμή τη θλιβερή 50ή επέτειο του πραξικοπήματος και της εισβολής, ένα ιστορικό γεγονός τόσο τραυματικό για την καθημερινότητά μας μέχρι σήμερα, επιχειρήσαμε να επεκτείνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την ιδέα που εξελίσσουμε με τον Νικόλα Θεράποντος τα τελευταία έξι χρόνια, για τη δημιουργία εμπειριών μουσικής με όργανο πολυπληθή χορωδιακά σύνολα. Δηλαδή, σύνολα που προκύπτουν από συμπράξεις χορωδιών. Έτσι, φέρνουμε επί σκηνής, σε μια μεγάλη, αρμονική αγκαλιά τα μέλη πέραν των 50 χορωδιών από κάθε γωνιά της Ελλάδας και της Κύπρου.
–Επιμελείσαι μία μεγάλη συναυλία, με 2.000 συμμετέχοντες… φαντάζομαι δύσκολη δουλειά… Ποιες ήταν οι προκλήσεις, τόσο σε συντονιστικό επίπεδο, αλλά και μουσικά;
–Είναι αλήθεια ότι πρόκειται για ένα πολύ απαιτητικό και περίπλοκο εγχείρημα, τόσο οργανωτικά όσο και μουσικά, για το οποίο παλεύουμε εδώ και σχεδόν έναν χρόνο, υπό αντίξοες συνθήκες. Ο μεγάλος όγκος συμμετεχόντων συνεπάγεται ανάλογο όγκο ζητημάτων που πρέπει να επιλυθούν. Δεν είναι απλό ούτε να εντοπίσεις και να συντονίσεις όλα αυτά τα σύνολα, ούτε να διευθετήσεις την ταυτόχρονη έλευση και παρουσία τους. Στο δικό μου κομμάτι, εξίσου δύσκολη ήταν η διαδικασία της προετοιμασίας των ενορχηστρώσεων και των εναρμονίσεων και η συνεννόηση με τους μαέστρους κάθε χορωδίας για να συνδεθούν τα κομμάτια ενός μεγάλου μουσικού παζλ και να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ανταλλάξαμε άπειρα email και τηλεφωνήματα, με θέμα τη χορωδιακή καθοδήγηση και τη διδασκαλία των παρτιτούρων, αναλύσαμε φωνές, λύσαμε απορίες και προβλήματα. Έπειτα είναι και η τεχνική πτυχή, που αφορά την εξασφάλιση των εγκαταστάσεων, τη διαμόρφωση του πλάνου σκηνής, την ηχοληψία, την τοποθέτηση των χορωδών και των μουσικών. Είναι φυσικά και οι πολύωρες και πολύμηνες πρόβες με τις δικές μας χορωδίες, αλλά και με την ορχήστρα, όπως επίσης η διαδικασία επιλογής των κατάλληλων σολιστών, που η χροιά της φωνής τους θα ταιριάζει στο πρόγραμμα που παρουσιάζουμε. Ελπίζουμε ότι το αποτέλεσμα θα μας κάνει να πούμε χαλάλι για όλο αυτόν τον κόπο.
Εκτός μουσικής, το ενοποιητικό και ειρηνοποιητικό πνεύμα της συναυλίας κινητοποίησε και πολλούς πολιτιστικούς, λαογραφικούς και άλλους συλλόγους που θα παρελάσουν μέσα στο Στάδιο Ελευθερία σε μια μεγαλειώδη τελετή έναρξης, λέει στην «Κ» η γενική επιμελήτρια της συναυλίας «Ελευθερία 2024» Δήμητρα Φιλίππου.
–Από τις 50 χορωδίες που λαμβάνουν μέρος, ποια είναι η αίσθηση που αποκομίζεις, υπάρχουν διαφορές ή/και ομοιότητες;
–Στη συναυλία συμμετέχουν χορωδίες διαφόρων ειδών και μεγεθών. Θα έχουμε επαγγελματικές και ερασιτεχνικές, μονοφωνικές και πολυφωνικές, χορωδίες ενηλίκων και παιδικές, ανδρικές, γυναικείες και μεικτές, χορωδίες πολιτιστικών συλλόγων και άλλων οργανωμένων συνόλων, φοιτητικές, δημοτικές, κοινοτικές, προσφυγικές. Θα έχουμε σύνολα από πόλεις και χωριά, αστικά κέντρα και νησιά, με χορωδούς διαφόρων ηλικιών, φιλοσοφίας και φωνητικής έκτασης. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα ενώσουν τις φωνές και τις ψυχές τους και η πιο σημαντική ομοιότητα μεταξύ τους είναι η αγάπη, η αφοσίωση και η πίστη πάνω σ’ αυτό που κάνουν, το πείσμα και η θέληση που επέδειξαν για να μάθουν τα κομμάτια και να ανταποκριθούν στην πρόκληση. Με ομαδικό πνεύμα και ενθουσιασμό, αφιέρωσαν τον ελεύθερο χρόνο τους για να έρθουν να γνωριστούμε και να ενωθούμε σε μια μεγάλη μουσική αγκαλιά.
–Από τις συμμετέχουσες ορχήστρες και χορωδίες εκ Κύπρου φαίνεται ότι έχουμε μία κρίσιμη μουσική μάζα. Ισχύει; Ποιες είναι οι ανάγκες τους;
–Πολλά βήματα χρειάζεται να γίνουν ακόμη για την ανάπτυξη της χορωδιακής κουλτούρας στην Κύπρο, γεγονός όμως που επίσης σημαίνει ότι υπάρχουν και πολλές δυνατότητες. Σίγουρα υπάρχει μια νέα δυναμική την οποία συνδράμουν και επιχειρούν να αξιοποιήσουν τα τελευταία χρόνια και οι πρωτοβουλίες του Παγκύπριου Συνδέσμου Χορωδιών. Αυτό προσπαθούμε, τουλάχιστον. Η συμμετοχή σε μια χορωδία εκκινεί από την αγάπη και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον ενός ανθρώπου για μια, ως επί το πλείστον, εθελοντική σύμπραξη και μια δημιουργική ενασχόληση μέσα σε πνεύμα ομαδικότητας, αλληλοκατανόησης και ανιδιοτέλειας. Ιδανικά, τουλάχιστον. Για τους περισσότερους είναι ένα όμορφο χόμπι, μια διέξοδος όπου κάποιος βρίσκει μια δεύτερη οικογένεια. Κάθε χορωδία είναι σαν οικογένεια. Με τα καλά της και τις ατέλειές της. Εμείς θέλουμε να ενώσουμε όλες αυτές τις «οικογένειες» σε μια μεγάλη, η οποία στο μέλλον θα μπορούσε να γίνει ακόμη μεγαλύτερη.
Η μουσική προκαλεί δεσμούς
με πολιτιστικές τάσεις και εποχές
«Στις μέρες μας υπάρχουν περισσότερες διαφορετικές προσεγγίσεις και ποικιλομορφίες για τη δημιουργία χορωδιακής μουσικής από ποτέ άλλοτε. Οι πολυπλοκότητες και οι προκλήσεις είναι πολλές» λέει η Δήμητρα Φιλίππου.
–Χορωδιακό τραγούδι και χορωδιακή μουσική… Είναι όσο απλό μπορεί να ακούγεται;
–Δεν είμαι σίγουρη ότι ακούγεται και τόσο απλό. Στις μέρες μας υπάρχουν περισσότερες διαφορετικές προσεγγίσεις και ποικιλομορφίες για τη δημιουργία χορωδιακής μουσικής από ποτέ άλλοτε. Οι πολυπλοκότητες και οι προκλήσεις είναι πολλές. Πέρα από το μεράκι, είναι κάτι που απαιτεί πειθαρχία, συνέπεια, επικοινωνία και ομαδική προσπάθεια. Ο καθένας έχει τον ρόλο του, είναι σημαντικός και καλύπτει τον άλλον στην πορεία για την επίτευξη ενός καλλιτεχνικού αποτελέσματος. Και πάνω απ’ όλα αυτό απαιτεί πολύωρες πρόβες και κοινή προσπάθεια. Αν μιλάμε και για μια επαγγελματική χορωδία, τα πράγματα είναι ακόμη πιο σύνθετα και κοπιώδη και στην ουσία τα πάντα εναπόκεινται στην καλή διάθεση μερικών ανθρώπων και μερικών πυρήνων. Πιστεύω ότι έχει να κάνει και με τη νοοτροπία μιας ολόκληρης κοινωνίας. Το χορωδιακό τραγούδι, όμως, λειτουργεί ως πολιτιστικός «αρμός». Είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος δημιουργίας αισθήματος κοινότητας. Το ίδιο το τραγούδι το προκαλεί αυτό. Η μουσική γεννά έντονα συναισθήματα και προκαλεί δεσμούς και συνδέσεις με πολιτιστικές τάσεις και εποχές.
– Τι θα περιλαμβάνει το πρόγραμμα της συναυλίας; Θα δούμε και κάτι άλλο εκτός από μουσική;
–Το ρεπερτόριο που επιλέξαμε και δουλέψαμε είναι κατά κύριο λόγο ένα αφιέρωμα σε εμβληματικά και αγωνιστικά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, από κύκλους έργων όπως το «Άξιον Εστί», το «Μαουτχάουζεν», η «Ρωμιοσύνη», η «Όμορφη Πόλη», οι «Χαιρετισμοί» και τα «Τραγούδια του Ανδρέα». Θα εκτελεστούν επίσης κομμάτια του Δημήτρη Λάγιου και του Νάσου Παναγιώτου, αλλά και μερικές εκπλήξεις από το διεθνές ροκ ρεπερτόριο που θα τις αποκαλύψουμε στη σκηνή. Εκτός μουσικής, το ενοποιητικό και ειρηνοποιητικό πνεύμα της συναυλίας κινητοποίησε και πολλούς πολιτιστικούς, λαογραφικούς και άλλους συλλόγους που θα παρελάσουν μέσα στο Στάδιο Ελευθερία σε μια μεγαλειώδη τελετή έναρξης, με υψηλούς καλεσμένους και με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Αστυνομίας Κύπρου. Ωστόσο, το μουσικό σκέλος, με τον τρόπο που παρουσιάζεται, αποτελεί το βασικό κομμάτι της όλης εκδήλωσης και την ουσία της.
Πληροφορίες
Συναυλία «Ελευθερία 2024», Λευκωσία, Στάδιο Ελευθερία, Σάββατο 16 Μαρτίου 2024, ώρα 8:30 μ.μ.
