Προτιμώ τη συγκίνηση από τον διδακτισμό

Με την performance art του καλλιτέχνη Σταύρου Ξ. Πέτρου εκπροσωπήθηκε η Κύπρος στη διεθνή εικαστική έκθεση Skyline 3, στο Μιλάνο. Την καλλιτεχνική επιμέλεια έχουν ο Emanuele Gregolin και ο Pengpeng Wang, ενώ την ιστορική και θεωρητική τεκμηρίωση της έκθεσης και του art book επιμελήθηκαν οι Γεώργιος Ορφανίδης, Bing Zheng, Nanhao Wang. Ο Σταύρος Ξ. Πέτρου λέει πως η performance art «Ο μέσα μας ορίζοντας» είναι ένα αυτοαναφορικό έργο τέχνης που προβληματίζεται περί Τέχνης, με το θέμα της δημιουργίας, τη φύση του δημιουργού και την ανάγκη του να μετατοπίζει τους μέσα του ορίζοντες, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Μου αρέσει οι δηλώσεις του έργου να προκύπτουν φυσικά μέσα από τις συνδηλώσεις του. Επιτρέπω στα ερεθίσματα να επιδράσουν σε εμένα και να πράξουν αυτά. Αν το αποτέλεσμα αυτής της διεργασίας μπορώ να το επικοινωνήσω με ένα άλλο δέκτη είμαι πολύ ευχαριστημένος, αν μάλιστα το κοινό φτάσει σε δεύτερη και τρίτη ανάγνωση μέχρι την ενσυναίσθηση μαζί μου τότε νιώθω και μια ολοκλήρωση».

–Πώς προέκυψε η συμμετοχή σου στην εικαστική έκθεση Skyline 3 στο Μιλάνο;
–H συμμετοχή μου στην εικαστική έκθεση Skyline 3 είναι μία από τις δράσεις εξωστρέφειας του ευρύτερου καλλιτεχνικού μου έργου, εικαστικού – παραστατικού – ποιητικού, στη διεθνή σκηνή. Στο Μιλάνο και συγκεκριμένα στη Villa Venino, βρέθηκα μετά από πρόσκληση των επιμελητών της έκθεσης. Ο Emanuele Gregolin και Pengpeng Wang είχαν διαβάσει για μένα σε ένα επιστημονικό άρθρο του ιστορικού τέχνης Γεώργιου Ορφανίδη και ζήτησαν να μάθουν περισσότερα για τη δουλειά μου. Η ανταπόκρισή μου ήταν κάτι παραπάνω από θετική, όταν μου επισήμαναν ότι δεν θα υπάρξει έτερος καλλιτέχνης από την Κύπρο και θα ήθελαν να εκπροσωπήσω εγώ τη χώρα μας στη διοργάνωση. Ο ενθουσιασμός μου επαυξήθηκε, όταν συνειδητοποίησα ότι είμαι ο μοναδικός καλλιτέχνης παγκοσμίως που φιλοξενούμαι στην έκθεση και με την ιδιότητα του performer artist. Η Skyline 3 (30 Σεπτεμβρίου - 15 Οκτωβρίου 2023), συνδιοργανώθηκε από τον Δήμο Novate Milanese, την A60 International Art, τον θεσμό της 19ης Ιταλικής Ημέρας Σύγχρονης Τέχνης, τη Μεσογειακή Ένωση για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό, τη Γενική Διεύθυνση Σύγχρονης Δημιουργικότητας της Ιταλίας, και το υπουργείο Εξωτερικών της Ιταλίας. Την ιστορική και θεωρητική τεκμηρίωση της έκθεσης και του art book επιμελήθηκαν οι Γεώργιος Ορφανίδης, Bing Zheng, Nanhao Wang.

–Τι θέλησες να μεταφέρεις στο διεθνές κοινό που σε παρακολούθησε;
–Συνήθως δεν δημιουργώ προγραμματικά, δηλαδή δεν λέω θα δημιουργήσω το Χ για να περάσω το μήνυμα Ψ. Ίσως αυτό να ήταν που ήθελα να κοινωνήσω με το διεθνές κοινό, τη μεθοδολογία μου. Η performance art «Ο μέσα μας ορίζοντας» είναι ένα αυτοαναφορικό έργο τέχνης που προβληματίζεται περί Τέχνης, με το θέμα της δημιουργίας, τη φύση του δημιουργού και την ανάγκη του να μετατοπίζει τους μέσα του ορίζοντες. Μου αρέσει οι δηλώσεις του έργου να προκύπτουν φυσικά μέσα από τις συνδηλώσεις του. Επιτρέπω στα ερεθίσματα να επιδράσουν σε εμένα και να πράξουν αυτά. Αν το αποτέλεσμα αυτής της διεργασίας μπορώ να το επικοινωνήσω με ένα άλλο δέκτη είμαι πολύ ευχαριστημένος, αν μάλιστα το κοινό φτάσει σε δεύτερη και τρίτη ανάγνωση μέχρι την ενσυναίσθηση μαζί μου τότε νιώθω και μια ολοκλήρωση. Εν τη γενέσει τους τα έργα μου έχουν φτιαχτεί για να προσεγγίζονται διά του συναισθήματος και έπειτα διά της νόησης. Προτιμώ τη συγκίνηση από τον διδακτισμό. Η Τέχνη είναι μια πανανθρώπινη γλώσσα που μιλάει απευθείας στη σκοτεινή μας ρίζα της κραυγής.

Μου αρέσει οι δηλώσεις του έργου να προκύπτουν φυσικά μέσα από τις συνδηλώσεις του. Επιτρέπω στα ερεθίσματα να επιδράσουν σε εμένα και να πράξουν αυτά. 

–Ως νέος καλλιτέχνης πώς σε επηρεάζει καλλιτεχνικά η μοιρασμένη Κύπρος;
–Ο τόπος που μεγαλώνεις και ζεις αναπόφευκτα σε επηρεάζει ως άνθρωπο πόσο μάλλον ως καλλιτέχνη. Παρόλο που γεννήθηκα χρονικά και χωρικά κάπως μακριά από τα τραγικά γεγονότα της νεότερης ιστορίας της Κύπρου, ο απόηχος ήταν ακόμη πολύ έντονος. Ο τόπος είναι οι άνθρωποί του και αυτό που επέδρασσε περισσότερο επάνω μου ήταν τα συναισθήματα των ανθρώπων όταν αναφέρονταν σε αυτόν. Η ιδέα ότι κάποιος μπορεί να είναι πρόσφυγας στην ίδια του τη χώρα ακόμα και σήμερα με δυσκολεύει να τη διαχειριστώ. Αυτό άμεσος δημιουργεί μια διαφορετική αντίληψη ενός καλλιτέχνη για τις έννοιες της ταυτότητας, του χώρου και των ορίων. Έχω συλλάβει τον εαυτό μου, μετά την ολοκλήρωση ενός έργου, ανεξαρτήτως θεματολογίας, να φωτίζει όψεις επηρεασμένες από τη μοιρασμένη Κύπρο. Επί παραδείγματι, στην πρόσφατη ποιητική μου συλλογή Κασσάνδρα (Ελευθερουδάκης, Αθήνα, 2023) παρότι ο λυρικός χαρακτήρας δεν είχε κάποια άμεση συσχέτιση με την Κύπρο, ασυνείδητα ίσως η πένα με οδήγησε στη λιγότερο προβεβλημένη ταυτότητα της μυθικής Κασσάνδρας, αυτή της προσφυγοπούλας. Ακόμη και στην έκθεση Skyline 3, έχοντας ως βίωμά μου τα επιβαλλόμενα χωρικά όρια, παρατηρώντας το έργο μου συνειδητοποιώ ότι είχα προσλάβει τον ορίζοντα ως ένα άλλο «όριο» το οποίο είχα ανάγκη να σπάσω.

–Είναι εύκολο να είναι κανείς καλλιτέχνης στην Κύπρο σήμερα;
–Αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα που σηκώνει πολλή ώρα συζήτηση και συνήθως καταλήγει στο κομβικό ζήτημα βιοπορισμού των καλλιτεχνών. Θα μου πείτε και πού είναι εύκολα τα πράγματα για τους καλλιτέχνες σήμερα; Όπως βλέπω απ’ τα τεκταινόμενα η κατάσταση είναι γενικευμένη. Οι συνεχείς αλλαγές, οι προσαρμογές και οι αναπροσαρμογές των, ευτυχώς υπαρχόντων, σχεδίων χρηματοδότησης καλλιτεχνικής ανάπτυξης από την Πολιτεία μας, για να κρατήσει ζωντανή την εγχώρια παραγωγή, φανερώνουν το δύσκολο της καταστάσεως. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, η καλλιτεχνική δημιουργία της Κύπρου είναι στον αναπνευστήρα. Το ακόμη πιο δυσάρεστο είναι ότι οι συνθήκες αυτές δεν μπορούν να μην έχουν, εκούσια ή ακούσια, επιπτώσεις και στην ποιότητα έργου των καλλιτεχνών, και αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα το οποίο είναι άξιο λόγου. Ωστόσο, με μια απλή παρατήρηση θα δει κανείς ότι οι καλλιτέχνες της Κύπρου δεν κατευνάζουν τα πινέλα, ούτε ρίχνουν αυλαία, απεναντίας αναζητούν συνεχώς καινούριους τρόπους και μέσα για να διοχετεύσουν την παραγωγικότητά τους.
Μια από αυτές τις ευοίωνες πλατφόρμες που δίνει χώρο και σε μένα να δημιουργήσω είναι και η ΑΝΤΙ-ΣΚΗΝΟ Performing Arts. Το «Κατ’ εικόνα», όπως ονομάζεται το καινούργιο μου έργο, είναι μια καλλιτεχνική επιτέλεση βιωματικού χαρακτήρα, σε ζωντανό-πραγματικό χώρο και χρόνο, με θέμα τη σύγχρονη συνθήκη ζωής της εικονιστικής πραγματικότητας. Ένα άτομο πλέον ζει σε δύο συμπληρωματικούς «κόσμους», αποτελείται ταυτόχρονα από τον ενσώματο εαυτό του και την ψηφιακή εικόνα εαυτού! Τι συμβαίνει όταν αυτοί οι δύο κόσμοι αρχίσουν να απομακρύνονται; Μήπως έχουμε φτιάξει μια ζωή από εικόνες, σαν μια παράσταση, για αόρατους ψηφιακούς αποδέκτες; Η performance θα παρουσιαστεί στις 18 Νοεμβρίου 2023, εγκαινιάζοντας τη νέα έδρα της ομάδας, στο ανακαινισμένο Κτίριον 53, στην εντός των τειχών Λευκωσία.

Η έκθεση

Η έκθεση πραγματοποιήθηκε στη Villa Venino στο Μιλάνο, συδιοργανώθηκε από τον Δήμο Novate Milanese, τη A60 International Art, τομ θεσμό της 19ης Ιταλικής Ημέρας Σύγχρονης Τέχνης, τη Μεσογειακή Ένωση για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό, τη Γενική Διεύθυνση Σύγχρονης Δημιουργικότητας της Ιταλίας, και το υπουργείο Εξωτερικών της Ιταλίας. Την καλλιτεχνική επιμέλεια είχαν ο Emanuele Gregolin και ο Pengpeng Wang, ενώ την ιστορική και θεωρητική τεκμηρίωση της έκθεσης και του art book επιμελήθηκαν οι Γεώργιος Ορφανίδης, Bing Zheng, Nanhao Wang.