Kathimerini.gr
Της Μάρως Βασιλειάδου
Η 59η Μπιενάλε της Βενετίας επιβεβαίωσε και με τα βραβεία της την έμπρακτη υποστήριξη στις γυναίκες δημιουργούς, κάτι που εξαρχής είχε δηλώσει και σχεδιάσει η καλλιτεχνική διευθύντρια της διοργάνωσης, Τσετσίλια Αλεμάνι.
Η Αμερικανίδα γλύπτρια Σιμόν Λι και η Βρετανίδα καλλιτέχνις Σόνια Μπόις τιμήθηκαν το περασμένο Σάββατο με τον Χρυσό Λέοντα σε μια από σημαντικότερες διεθνείς διοργανώσεις της σύγχρονης τέχνης. Πρόκειται για ιστορική νίκη η οποία πλέον δημιουργεί προηγούμενο, αφού για πρώτη φορά στα 127 χρόνια του ο θεσμός έδωσε τις κορυφαίες διακρίσεις σε μαύρες καλλιτέχνιδες.
Η Λι έλαβε τον Λέοντα για την καλύτερη συμμετοχή στη διεθνή έκθεση που έχει τίτλο «Το γάλα των ονείρων», με το έργο της «Βrick House» (2019). Πρόκειται για ένα χάλκινο γλυπτό ύψους σχεδόν 5 μέτρων που απεικονίζει μια μαύρη γυναικεία φιγούρα χωρίς μάτια – μορφή στιβαρή, μητρική, με αρχιτεκτονική δομή, μνημειακή διάσταση και πολλές αναφορές στην αφροαμερικανική κουλτούρα. Το έργο, πολυφωτογραφημένο από τους επισκέπτες, είναι το πρώτο που βλέπει το κοινό στην είσοδο του Αρσενάλε. Επίσης, η ίδια καλλιτέχνις εκπροσώπησε τη χώρα της στη φετινή διοργάνωση με το «Sovereignty», που παρουσιάστηκε στο εθνικό περίπτερο των ΗΠΑ – ένα από εκείνα τα περίπτερα που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Η Μπόις, η πρώτη μαύρη γυναίκα που αντιπροσωπεύει τη Βρετανία στην Μπιενάλε της Βενετίας, κέρδισε την κορυφαία διάκριση για το έργο της «Feeling Her Way». Είναι ένα υβριδικό αφήγημα που ενσωματώνει ήχο, βίντεο, γλυπτική και αρχειακό υλικό, με σκοπό να διερευνήσει τη δουλειά πέντε μαύρων Βρετανίδων μουσικών που αυτοσχεδιάζουν και παίζουν με τις φωνές τους. Η κριτική επιτροπή του βραβείου θεώρησε ότι το έργο προτείνει μιαν άλλη ανάγνωση των προσωπικών αλλά και φυλετικών ιστοριών, ενώ χάρη στη συνεργασία της δημιουργού με άλλες γυναίκες φωτίζει τις αθέατες πλευρές των δικών τους αφηγήσεων, δημιουργώντας το δικό τους σάουντρακ ελευθερίας, δύναμης και ευαισθησίας.
Παρότι οι βραβεύσεις ολοκληρώθηκαν, ως είθισται, κατά την έναρξη –ο Λιβανέζος στην καταγωγή Αλι Σερί, που ζει στο Παρίσι, κέρδισε τον Λέοντα ως πρωτοεμφανιζόμενος καλλιτέχνης για το έργο του «Of Men and Gods and Mud» (2022), μια εγκατάσταση βίντεο που χαράσσει μια γραμμή μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος μέσω του φράγματος Μερόε στο Σουδάν–, η 59η Μπιενάλε συνεχίζεται και διαρκεί έως τις 27 Νοεμβρίου. Δεκάδες εθνικά περίπτερα απλώνονται ως επί το πλείστον στους κύριους χώρους, τα Τζαρντίνι και το Αρσενάλε, οπότε ο επισκέπτης χρειάζεται μια κατεύθυνση για να διαλέξει κάποια από τα πιο σημαντικά. Η κριτική αλλά και το κοινό που από την αρχή έκανε ουρές απέξω προτείνουν το περίπτερο της Γαλλίας. Η Γαλλοαλγερινή φωτογράφος και video artist Ζινέμπ Σεντιρά έκλεψε τις εντυπώσεις επικεντρώνοντας το έργο της στο κίνημα για την ανεξαρτησία της Αλγερίας, αντλώντας υλικό από κινηματογραφικές ταινίες του 1960. Επίσης έγινε λόγος τόσο για την παρουσία της Πορτογαλίας με τον Πέδρο Νέβες Μάρκες, που δημιούργησε ένα έξυπνο αλλά και τρυφερό παιχνίδι τρόμου και επιστημονικής φαντασίας, όσο και για τη συμμετοχή της Ρουμανίας, που εκπροσωπήθηκε από την καλλιτέχνιδα και σκηνοθέτιδα Αντίνα Πιντίλιε.
Αξίζει να αναφέρουμε ξεχωριστά ότι η φετινή διοργάνωση σημαδεύτηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα το περίπτερο της Ρωσίας να παραμείνει κλειστό, ως διαμαρτυρία των συντελεστών στον πόλεμο. Οσο για το εθνικό περίπτερο της Ουκρανίας, υπερνικώντας κάθε εμπόδιο και παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις λόγω του πολέμου, άνοιξε στην ώρα του. Το έργο «Πηγή της εξάντλησης» του Πάβλο Μακόφ, ένα γλυπτό με κίνηση που στάζει νερό και αποτελείται από 72 χάλκινα «χωνιά», καλωσόρισε το κοινό, υπενθυμίζοντας στον κόσμο ότι η Ουκρανία είναι ένα ανεξάρτητο έθνος με τη δική του πολιτιστική ταυτότητα, όπως δήλωσαν οι συντελεστές.
