Ο καλλιτέχνης Γιώργος Γεροντίδης μίλησε στην «Κ» με αφορμή το βραβείο νέου καλλιτέχνη που έλαβε στην Art Athina, του καινούριου θεσμού της φουάρ, που αποσκοπεί στην ενίσχυση της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Όπως αναφέρει ο ίδιος για το έργο που συμμετείχε στον διαγωνισμό «είναι μέρος μιας μεγαλύτερης έρευνας, πάνω στους τρόπους με τους οποίους οι κυρίαρχες ιδεολογίες διαμορφώνουν την κατανόηση της ιστορίας και την παραγωγή της γνώσης μας για τον φυσικό κόσμο». Ο καλλιτέχνης καταπιάνεται με θέματα που αφορούν τον άνθρωπο σε σχέση με τη φύση – με το ζώο, και το ποσό σημαντική είναι η εκμάθηση των παιδιών για τα είδη των ζώων μέσω των παιχνιδιών τους. «Η γνώση που μεταδίδεται στα παιδιά για τα είδη ζώων, μέσα από τα παιχνίδια, είναι ιδιαίτερα σημαντική και χρειάζεται να είμαστε σε εγρήγορση σε ό,τι αφορά θέματα σύνδεσης του μελλοντικού ανθρώπου με τη φύση, αφού είναι εμφανές ότι δεν μπορούμε πλέον να επιμένουμε σε μια προσέγγιση που μας τοποθετεί παρατηρητές έξω από τον φυσικό κόσμο» σημειώνει χαρακτηριστικά στην «Κ» Γιώργος Γεροντίδης.
–Μίλησε μου για τη δουλειά σου που βραβεύτηκε στο Art Athina;
–Tο έργο με το οποίο συμμετείχα στη Art Athina έχει τίτλο «Statue of entertainment toys (they way we learn about animal species)» και είναι μέρος μιας μεγαλύτερης έρευνας, πάνω στους τρόπους με τους οποίους οι κυρίαρχες ιδεολογίες διαμορφώνουν την κατανόηση της ιστορίας και την παραγωγή της γνώσης μας για τον φυσικό κόσμο. Το έργο αναπαριστά τέσσερις όρκες (γλυπτικές ρεπλίκες), τοποθετημένες η μία πάνω στην άλλη και κρεμασμένες από τον τοίχο. Η όρκα, ένα ξένο και τροπικό είδος για εμάς, είναι η προσωποποίηση της εκμετάλλευσης ζώων για τη διασκέδαση του ανθρώπου, φτάνει κοντά μάς σαν απόηχος μέσα από ταινίες, κινούμενα σχέδια και παιχνίδια. Η δημιουργία παιχνιδιών που τροποποιεί τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του είδους αυτού, δεν βοηθάει στην εγκυκλοπαιδική εκπαίδευση ενός παιδιού παρά μόνο εντείνει την ανοχή της γενικότερης εκμετάλλευσης των ζώων στη μετέπειτα ενήλικη ζωή τους. Η γνώση που μεταδίδεται στα παιδιά για τα είδη ζώων, μέσα από τα παιχνίδια, είναι ιδιαίτερα σημαντική και χρειάζεται να είμαστε σε εγρήγορση σε ό,τι αφορά θέματα σύνδεσης του μελλοντικού ανθρώπου με τη φύση, αφού είναι εμφανές ότι δεν μπορούμε πλέον να επιμένουμε σε μια προσέγγιση που μας τοποθετεί παρατηρητές έξω από τον φυσικό κόσμο.
Ζω στην Ελλάδα τα τελευταία 14 χρόνια και έχω διπλή υπηκοότητα, αλλά νιώθω πως στην Κύπρο υπάρχει μεθοδικότητα και προγραμματισμός, τουλάχιστον σε σχέση με τα εικαστικά
–Ποια είναι η ιστορία που θέλεις να μεταδώσεις στο κοινό μέσα από τα έργα σου;
–Συνήθως ξεκινάω από μια ιδέα ή και μια ιστορία, από αντικείμενα που μας θυμίζουν μια μικρή ανακάλυψη που είχαμε σαν παιδιά, ένα υλικό ή αντικείμενο και σιγά-σιγά συνθέτω ένα πλαίσιο γύρω από αυτό. Αυτόν τον καιρό με ενδιαφέρουν ιδιαίτερα οι ιδεολογίες που διαμορφώνουν την κατανόηση της ιστορίας και την παραγωγή της γνώσης μας για τον φυσικό κόσμο. Η παρατήρηση ξεκινάει από την παιδική ηλικία, την πρωτογενή έκφανση της περιέργειας και τους τρόπους εκμάθησης και καταλήγει στην απώλεια του φυσικού και αυθεντικού κόσμου σε σύγκριση με τον τεχνητό.
–Μέσα από την έρευνά σου σε σχέση με το ζώο και τον άνθρωπο τι είναι αυτό που ανακαλύπτεις ή τι είναι αυτό που κρατάς μέχρι τώρα;
–Οι άνθρωποι στην πόλη θα είμαστε πάντα παρατηρητές σε ό,τι αφορά το θέμα ζώο, όπως παρατηρεί και ο Berger, η σχέση μας ήρθε σε ρήξη μετά τη δημιουργία τον πρώτων ζωολογικών κήπων, εκεί που ξεκίνησε το ζώο να είναι θέαμα και διασκεδαστής. Και πιο πριν υπήρχαν αυτά τα στοιχεία, αλλά κάπου εκεί θεσμοθετήθηκε αυτή η σχέση με αυτή τη δυναμική.
–Τελικά τι είναι αυτό που μας διαχωρίζει από τα ζώα και γιατί ο άνθρωπος απομακρύνεται συνεχώς από τη φύση/ από το ζωώδες στοιχείο;
–Υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο της Χριστίνας Βασιλοπούλου, με τίτλο «Γιατί κοιτάμε τα ζώα, μέχρι την απελευθέρωσή τους» όπου παρατηρεί πως το δοκίμιο «Γιατί κοιτάμε τα ζώα», δεν είναι ένα κείμενο για τα ζώα, αλλά για το πώς το ζώο-άνθρωπος αυτοπροσδιορίζεται μέσα από τη σχέση του, που έχει καταστεί παράφορα θεαματική. Τους προηγούμενους αιώνες, τα παιχνίδια με τη μορφή ζώων ήταν πολύ λίγα και είχαν περισσότερο συμβολική διάσταση, παρά ρεαλιστική. Η ανάγκη για αληθοφάνεια στα παιχνίδια με ζώα οδήγησε σε νέες μεθόδους παραγωγής και έτσι «τα ζώα έχουν πια ενσωματωθεί στην οικογένεια και στο θέαμα». Ο Berger χαρακτηρίζει τους ζωολογικούς κήπους ως «επιτάφιο μιας σχέσης τόσο παλιάς όσο ο άνθρωπος… οι ζωολογικοί κήποι γίνονται ένα μνημείο αυτής της απώλειας, η οποία μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα είναι μη αναστρέψιμη».
Το ζώο στη σύγχρονη τέχνη
«Πιστεύω πως όσο ο άνθρωπος παλεύει για τη επιβίωσή του, δεν θα ασχοληθεί με καμία ισορροπία. Δυστυχώς, νομίζω δεν θα το κάνει καμία από τις επόμενες γενιές»
–Τι είναι αυτό που σε προβληματίζει αυτή την εποχή;
–Όπως είπα και παραπάνω αυτόν τον καιρό με ενδιαφέρουν ιδιαίτερα οι ιδεολογίες που διαμορφώνουν την κατανόηση της ιστορίας και την παραγωγή της γνώσης μας για τον φυσικό κόσμο. Το πώς ξεκινάει η παρατήρηση, οι τρόποι εκμάθησης και πώς καταλήγουμε στην απώλεια του φυσικού και αυθεντικού κόσμου σε σύγκριση με τον τεχνητό. Ερευνώ θέματα που αφορούν το ζώο στη σύγχρονη τέχνη, σε σχέση και με το κείμενο του John Berger «Why look at animals». Στο κείμενο αυτό εξετάζονται κάποιες από τις σημαντικότερες έννοιες της κοινωνικής θεωρίας και της φιλοσοφίας, όπως η δράση του βλέμματος, οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και των ζώων μέσα στην κοινωνία, η αντικειμενοποίηση του ζώου και η απομάκρυνση του ατόμου από το ζωώδες στοιχείο.
–Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι έχουν χάσει την ανθρωπιά τους;
–Αν έβλεπα τον κόσμο μέσα από τον φακό του ίντερνετ και της τηλεόρασης, θα έλεγα ότι έχει χαθεί προ πολλού, όμως όταν κάνω μια βόλτα στη γειτονιά μου και συναναστρέφομαι τους ανθρώπους της πόλης, δεν βλέπω να έχει χαθεί κάτι.
–Πώς μπορούμε να φέρουμε πίσω την ισορροπία στον πλανήτη;
–Πιστεύω πως όσο ο άνθρωπος παλεύει για τη επιβίωσή του, δεν θα ασχοληθεί με καμία ισορροπία. Δυστυχώς, νομίζω δεν θα το κάνει καμία από τις επόμενες γενιές. Είναι πολλά αυτά που χρειάζεται να αλλάξουν και το μόνο εργαλείο που μπορεί να είναι δραστικό είναι η εκπαίδευση.
–Πιστεύεις ότι δίνονται οι ευκαιρίες σε νέους καλλιτέχνες;
–Σε κάποιες χώρες, όπως η Κύπρος πιστεύω ότι ναι, όσες φορές χρειάστηκα στήριξη από της αρμόδιες υπηρεσίες ήταν πάντα θετικοί να βοηθήσουν έμπρακτα. Σε κάποιες άλλες, όπως η Ελλάδα, ενώ υπάρχει ένα καλλιτεχνικό περιβάλλον πιο ανεπτυγμένο, δεν υπάρχει καμιά υποστήριξη από τις αντίστοιχες υπηρεσίες. Ζω στην Ελλάδα τα τελευταία 14 χρόνια και έχω διπλή υπηκοότητα, αλλά νιώθω πως στην Κύπρο υπάρχει μεθοδικότητα και προγραμματισμός, τουλάχιστον σε σχέση με τα εικαστικά.
