Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η Λεβέντειος Πινακοθήκη στη Λευκωσία ξεκίνησε τη λειτουργίας της τον Μάρτιο του 2014 και από την πρώτη κιόλας ημέρα λειτουργία της μπήκε για τα καλά στα πολιτιστικά πράγματα της πρωτεύουσας, αλλά και ολόκληρης της χώρας. Δέκα χρόνια μετά η Λεβέντειος Πινακοθήκη πορεύεται στον ίδιο δημιουργικό δρόμο και γι’ αυτόν τον δρόμο μιλάνε στην «Κ» η διευθύντρια του Ιδρύματος Αναστάσιος Γ. Λεβέντης και της Λεβεντείου Πινακοθήκης κα Λουκία Λοΐζου Χατζηγαβριήλ και η κα Ειρήνη Δράκου, υπεύθυνη Εκδηλώσεων και Επικοινωνίας της Πινακοθήκης. Όπως λένε στην «Κ» το πιο σημαντικό επίτευγμα της Πινακοθήκης είναι ότι πέτυχε να φέρει κοντά της το κοινό, ανοίγοντας τους χώρους της σε όλους. «Να λειτουργήσει ως πομπός πολιτισμού στέλνοντας –με πρωτότυπο τρόπο– το μήνυμα πως ο κόσμος της τέχνης μπορεί και πρέπει να είναι προσβάσιμος».
–Δέκα χρόνια Λεβέντειος Πινακοθήκη, ποιο θα λέγατε πως είναι το αποτύπωμα που έχει αφήσει στην κοινωνία;
Μέσα σε δέκα χρόνια η Λεβέντειος Πινακοθήκη δεν κατόρθωσε μόνο να κατακτήσει υψηλούς στόχους, να λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς διεθνώς για την προβολή και τη μελέτη του ευρωπαϊκού πολιτισμού, να εδραιώσει συνεργασίες με καταξιωμένα μουσεία και ιδρύματα του εξωτερικού, να παρουσιάσει πλούσιο εκθεσιακό, εκδοτικό και ερευνητικό έργο· πέτυχε ακόμη να φέρει κοντά της το κοινό ανοίγοντας τους χώρους της σε όλους και να λειτουργήσει ως πομπός πολιτισμού στέλνοντας –με πρωτότυπο τρόπο– το μήνυμα πως ο κόσμος της τέχνης μπορεί και πρέπει να είναι προσβάσιμος σε όλους.
Κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας έγιναν πολλά. Το ταξίδι στην τέχνη ξεκίνησε από τις μόνιμες Συλλογές και τους νέους εκθεσιακούς χώρους, αλλά και μέσα από ποικίλες εκδηλώσεις. Νέοι τρόποι επικοινωνίας καθιέρωσαν την Πινακοθήκη στη συνείδηση του κόσμου. Σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν καινοτόμες δράσεις. Διοργανώθηκαν εκθέσεις, μικρές και μεγάλες, με πρωτοποριακή θεματολογία, επιμέλεια και οπτική. Ξεχωριστή ήταν και η προσέγγιση στα ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα: το Coco_Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης έκανε τη μάθηση παιχνίδι και το παιχνίδι αφορμή για εξερεύνηση και γνώση. Μαζί, μικροί και μεγάλοι, πέρασαν τις πόρτες της Πινακοθήκης για να γνωρίσουν βιωματικά πτυχές της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής παράδοσης, για να ταξιδέψουν στον κόσμο των μουσείων, να «δουν» αυτόν τον διαφορετικό κόσμο με νέα μάτια. Έτσι, έγινε θεσμός και η διά βίου εκπαίδευση με ιδέες και δράσεις που εγείρουν τη φαντασία και «ξεκλειδώνουν» τη δημιουργικότητα.
Πρώτιστα, όμως, η Λεβέντειος Πινακοθήκη αναδείχθηκε στα χρόνια αυτά ως ένας χώρος διαλόγου και επικοινωνίας, όπου οι επισκέπτες μπορούν να ανταλλάξουν σκέψεις και ιδέες. Και αυτό γιατί ο στόχος ήταν, πάντοτε με γνώμονα τον επισκέπτη, να προσφέρουμε κάτι παραπάνω. Μαζί με την ιδιαίτερη ματιά μας στον κόσμο της ευρωπαϊκής κουλτούρας και την επαφή με την τέχνη στις ποικίλες εκφάνσεις της, θελήσαμε να λειτουργήσουμε με θετικό πρόσημο στην κοινωνία των πολιτών· να προσκαλέσουμε τον κόσμο να δει, πέρα από την τέχνη, και τη ζωή με τρόπο διαφορετικό· να καλλιεργήσουμε έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης· να φανταστούμε, μαζί με το κοινό μας, έναν κόσμο «έξω από το κουτί». Προσκαλέσαμε τον επισκέπτη να ερμηνεύσει τον ίδιο του τον εαυτό και τον κόσμο γύρω του ανοιχτόμυαλα, έχοντας ως μέτρο τον πολιτισμό και τον άνθρωπο, τον κόσμο των ιδεών και των χρωμάτων.
Στα χρόνια αυτά μάθαμε πολλά. Οι δυσκολίες έγιναν αφορμές για να προχωρήσουμε παραπέρα. Από τη σκληρή εμπειρία της πανδημίας, με τις άδειες αίθουσες και τις σφραγισμένες πόρτες, η Πινακοθήκη έμαθε να ανοίγει «παράθυρα» με διαδικτυακούς τρόπους επικοινωνίας. Ενίσχυσε την παρουσία της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έμαθε να λειτουργεί πιο ευέλικτα, να προσεγγίζει με τρόπο αλλιώτικο και ένα νεότερο, τολμηρότερο κοινό. Ανέπτυξε πρωτοβουλίες βασισμένες σε νέες, φρέσκιες ιδέες, που μάλιστα καταγράφηκαν ως καλές πρακτικές από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων της UNESCO – μία ακόμη διάκριση για την Πινακοθήκη.
Μέσα σε δέκα χρόνια η Λεβέντειος Πινακοθήκη κατόρθωσε να κατακτήσει υψηλούς στόχους, να λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς διεθνώς για την προβολή και τη μελέτη του ευρωπαϊκού πολιτισμού, να εδραιώσει συνεργασίες με καταξιωμένα μουσεία και ιδρύματα του εξωτερικού, να παρουσιάσει πλούσιο εκθεσιακό, εκδοτικό και ερευνητικό έργο. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι πέτυχε να φέρει κοντά της το κοινό, ανοίγοντας τους χώρους της σε όλους. Να λειτουργήσει ως πομπός πολιτισμού στέλνοντας –με πρωτότυπο τρόπο– το μήνυμα πως ο κόσμος της τέχνης μπορεί και πρέπει να είναι προσβάσιμος.
«Εκθέσεις, μικρές και μεγάλες, με πρωτοποριακή θεματολογία, επιμέλεια και οπτική.
Στα χρόνια αυτά, η Λεβέντειος Πινακοθήκη αναδείχθηκε ως ένας χώρος διαλόγου και επικοινωνίας,
όπου οι επισκέπτες μπορούν να ανταλλάξουν σκέψεις και ιδέες».
Κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας έγιναν πολλά. Το ταξίδι στην τέχνη ξεκίνησε από τις μόνιμες Συλλογές και τους νέους εκθεσιακούς χώρους, μέσα από ποικίλες δράσεις και εκδηλώσεις. Εκθέσεις, μικρές και μεγάλες, με πρωτοποριακή θεματολογία, επιμέλεια και οπτική. Στο Coco_Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης, εκπαιδευτικά προγράμματα με ξεχωριστή προσέγγιση έκαναν τη μάθηση παιχνίδι και το παιχνίδι αφορμή για εξερεύνηση και γνώση. Νέοι τρόποι επικοινωνίας καθιέρωσαν την Πινακοθήκη στη συνείδηση του κόσμου. Μαζί, μικροί και μεγάλοι, πέρασαν τις πόρτες μας για να γνωρίσουν βιωματικά πτυχές της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής παράδοσης, για να ταξιδέψουν στον κόσμο των μουσείων, να «δουν» αυτόν τον διαφορετικό κόσμο με νέα μάτια μέσα από ιδέες και δράσεις που εγείρουν τη φαντασία και «ξεκλειδώνουν» τη δημιουργικότητα.
Στα χρόνια αυτά, η Λεβέντειος Πινακοθήκη αναδείχθηκε ως ένας χώρος διαλόγου και επικοινωνίας, όπου οι επισκέπτες μπορούν να ανταλλάξουν σκέψεις και ιδέες. Θελήσαμε να λειτουργήσουμε με θετικό πρόσημο στην κοινωνία των πολιτών, να προσκαλέσουμε τον κόσμο να δει, πέρα από την τέχνη, και τη ζωή με τρόπο διαφορετικό, να καλλιεργήσουμε έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης, να φανταστούμε, μαζί με το κοινό μας, έναν κόσμο «έξω από το κουτί». Προσκαλέσαμε τον επισκέπτη να ερμηνεύσει τον ίδιο του τον εαυτό και τον κόσμο γύρω του ανοιχτόμυαλα, έχοντας ως μέτρο τον πολιτισμό και τον άνθρωπο, τον κόσμο των ιδεών και των χρωμάτων.
Μέσα από αυτήν την πορεία κι εμείς μάθαμε. Οι δυσκολίες έγιναν αφορμές για να προχωρήσουμε παραπέρα. Από τη σκληρή εμπειρία της πανδημίας, με τις άδειες αίθουσες και τις σφραγισμένες πόρτες, η Πινακοθήκη έμαθε να ανοίγει «παράθυρα» με διαδικτυακούς τρόπους επικοινωνίας. Ενίσχυσε την παρουσία της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έμαθε να λειτουργεί πιο ευέλικτα, να προσεγγίζει με τρόπο αλλιώτικο και ένα νεότερο, τολμηρότερο κοινό. Ανέπτυξε πρωτοβουλίες βασισμένες σε νέες, φρέσκιες ιδέες, που μάλιστα καταγράφηκαν ως καλές πρακτικές από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων της UNESCO – μία ακόμη διάκριση για την Πινακοθήκη.
–Θα ήθελα να μου μιλήσετε για τα προγράμματα που ενισχύουν την προσβασιμότητα, τι θα περιλαμβάνουν;
–Η προσβασιμότητα, ήταν ένας από τους αρχικούς στόχους της Πινακοθήκης. Από την πρώτη μέρα λειτουργίας μας, εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και δράσεις επικεντρώθηκαν σε θέματα που προβληματίζουν την κοινωνία, εστιάζοντας ταυτόχρονα και στη συμμετοχικότητα. Πιστεύοντας πως οποιοδήποτε κοινωνικό θέμα εντάσσεται με αυτόν τον τρόπο στην ατζέντα μας περνά με διαφορετικό τρόπο και στη συνείδηση του κόσμου, μιλήσαμε για τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του, πραγματευτήκαμε την αποτύπωση του κυπριακού τοπίου, όπως και της κυπριακής ταυτότητας στο πέρασμα του χρόνου στο νησί της Αφροδίτης. Αγγίξαμε την έννοια της ανθρώπινης παρουσίας στο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο. Φέραμε στο προσκήνιο τα θέματα του φύλου, της γυναικείας υπόστασης στον μύθο και στον χρόνο, στο χθες και στο σήμερα.
Παράλληλα, αναγνωρίσαμε από την αρχή ότι στο πέρασμα από την ατομική παρουσία στη συλλογικότητα, οι παρευρισκόμενοι σχετίζονται και λειτουργούν διαδραστικά με τις Συλλογές, καθώς και με άλλα μέλη του κοινού ή της ομάδας που υλοποιεί τη δράση. Στο πλαίσιο αυτό, τολμήσαμε το καινούργιο: προσκαλέσαμε το κοινό να ζωγραφίσει μέσα στους χώρους της Πινακοθήκης, μιλήσαμε για «σύνορα που δεν είναι σύνορα», ταξιδεύοντας με σύγχρονους εικαστικούς στους δρόμους της πόλης έως την Πράσινη Γραμμή. Κινηθήκαμε πέρα από την πόλη, με εξορμήσεις στις οποίες «η Πινακοθήκη ταξιδεύει» – ιδέες και πρακτικές στην οποίες σκοπίμως επανερχόμαστε την επετειακή χρονιά που έρχεται.
Εστιάζοντας στον επισκέπτη, επιστρατεύσαμε όλες τις μορφές της τέχνης: την ποίηση και τη λογοτεχνία, τον χορό, τη μουσική, το θέατρο. Επιλέξαμε να γεφυρώσουμε την τέχνη με τη ζωή: διαλογισμός, μόδα, ανθοδετική, γευσιγνωσία, yoga, ακόμα και το τολμηρό cocktail hour, πήραν το άρωμα της Πινακοθήκης, φέρνοντας μέσα στους χώρους μας διαφορετικές ιδέες και πρόσωπα κάθε φορά, πλησιάζοντας ομάδες με ένα εύρος ενδιαφερόντων.
Πιο σημαντικό όμως είναι ότι δημιουργήσαμε και ειδικά προγράμματα και δράσεις οι οποίες απευθύνονται σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, με τις δικές τους ανάγκες. Συνεργαστήκαμε με το Πολυδύναμο Κέντρο Λευκωσίας και προσφέραμε σε άτομα της τρίτης ηλικίας εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης. Μέσω του Οργανισμού Caritas, δώσαμε πρόσβαση στην τέχνη σε γυναίκες πολιτικούς πρόσφυγες με το πρόγραμμα ‘Διαλογισμός με την Τέχνη’. Συνεργαζόμαστε με την Αγία Σκέπη και δίνουμε την ευκαιρία σε κόσμο που παλεύει με εξαρτήσεις να συμμετέχει σε προγράμματα που αποδεδειγμένα βελτιώνουν τη ψυχική τους υγεία. Στο τομέα αυτόν, της ψυχικής υγείας, συνεργαστήκαμε και με το American Medical Center και δώσαμε την ευκαιρία σε ασθενείς να γνωρίσουν τις ευεργετικές ιδιότητες της τέχνης, μέσω δωρεάν «συνταγογραφημένων επισκέψεων».
Πάνω από 160 ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα για παιδιά και νέους υλοποιήθηκαν από το 2014, κατατάσσοντας τη Λεβέντειο Πινακοθήκη στη συνείδηση όλων ως ένα χώρο δημιουργίας και μάθησης μέσω του παιχνιδιού και της διασκέδασης.
Έτσι συνεργαστήκαμε και με το Ογκολογικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου και προσφέραμε δωρεάν επισκέψεις σε ασθενείς που δίνουν την δική τους μάχη με τον καρκίνο, αλλά διακοσμήσαμε και τις αίθουσες αναμονής του Ογκολογικού Κέντρου με αντίγραφα των έργων των μόνιμων συλλογών μας. Έτσι, ακόμα κι αν κάποιος δεν μπορεί να μας επισκεφθεί, μπορεί με κάποιο τρόπο να έχει πρόσβαση στην τέχνη που αποδεδειγμένα πλέον συμβάλλει θετικά την ψυχολογία των ασθενών στους χώρους θεραπείας.
Επιπλέον δημιουργήσαμε βίντεο ξεναγήσεις στη νοηματική, ενώ προσφέρονται ειδικές ξεναγήσεις σε συνεργασία με τη Σχολή Τυφλών. Τέλος, σε συνεργασία με την AbleBook, μπορούμε περήφανα να πούμε ότι η Λεβέντειος Πινακοθήκη είναι ένας από τους (λίγους) χώρους στην Κύπρο που είναι απόλυτα προσβάσιμος σε ΑΜΕΑ.
Στα 10 αυτά χρόνια δουλέψαμε για να καταργήσουμε τα «εμπόδια» που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς όσον αφορά την πρόσβαση στην τέχνη και τον πολιτισμό – και συνεχίζουμε.
–Παιδιά και νέοι/ες πώς εντάσσονται στον προγραμματισμό της Πινακοθήκης;
–Πάνω από 160 ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα για παιδιά και νέους υλοποιήθηκαν από το 2014 κατατάσσοντας τη Λεβέντειο Πινακοθήκη στη συνείδηση όλων ως ένα χώρο δημιουργίας και μάθησης μέσω του παιχνιδιού και της διασκέδασης. Ήδη, το 2016, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για έναν ειδικό χώρο φιλοξενίας των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων εγκαινιάσαμε το Coco_Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης, για παιδιά και ενήλικες. Εκεί διοργανώνονται τα εργαστήρια, μικρές προσωρινές εκθέσεις και εκδηλώσεις. Εκεί, τα παιδιά είδαν τους πίνακες να ζωντανεύουν, συμμετείχαν σε παιχνίδια μυστήριου καθώς και στο κυνήγι θησαυρού, έμαθαν να αντιμετωπίζουν τα συναισθήματά τους και να βελτιώνουν την αυτοπεποίθησή τους, συνδύασαν την τέχνη με το θέατρο τη μουσική και τον χορό, έμαθαν να αγαπούν, να σέβονται και να προστατεύουν το περιβάλλον. Κυρίως όμως, καλλιεργήθηκε στα παιδιά η ευρύτερη έννοια του πολιτισμού.
Με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίσαμε και τους νέους. Με ειδικά διαδραστικά προγράμματα, διαλέξεις και ξεναγήσεις κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε, μέσα από την τέχνη, τις ευαισθησίες των σημερινών νέων γύρω από θέματα που τους απασχολούν. Περάσαμε το μήνυμα ότι η επίσκεψη στην πινακοθήκη δεν είναι μια απλή περιήγηση, αλλά ένας διάλογος αυτοβελτίωσης μέσω της τέχνης. Συνεργαστήκαμε με φοιτητές και πανεπιστημιακές σχολές στην Κύπρο, όπως το Frederick University. δίνοντας βήμα σε νέους που ονειρεύονται μια πορεία στον χώρο των εικαστικών ή του design να ανοίξουν τα φτερά τους.
Και βέβαια, φροντίσαμε να κάνουμε εύκολες τις επιλογές για όλους: οι μουσειοπαιδαγωγοί μας πραγματοποιούν δωρεάν για όλα τα σχολεία τα ειδικά προγράμματα εγκεκριμένα από το υπουργείο Παιδείας, ενώ δωρεάν είναι και η είσοδος για άτομα μέχρι 18 ετών στους χώρους της Πινακοθήκης.
–Ποιες άλλες πολιτιστικές συνεργασίες θέλετε να εγκαθιδρύσετε ή να συνεχίσετε;
–Έχουμε ήδη υπογράψει πρωτόκολλά συνεργασίας με 4 Πανεπιστήμια της Κύπρου και δύο από το εξωτερικό και έχουμε επίσης ξεκινήσει συνέργειες και συνεργασίες με άλλα ευρωπαϊκά μουσεία και οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Μουσείων, το ΝΕΜΟ (Network of European Museum Organizations) αλλά και το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων. Φέτος εγκαινιάζουμε μια νέα συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Μουσείων και το πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, προσφέροντας σε δύο μεταπτυχιακούς φοιτητές της Μουσειολογίας τη δυνατότητα για εκπαίδευση και πρακτική στη Λεβέντειο Πινακοθήκη πριν να ξεκινήσουν τη διατριβή τους. Παράλληλα συνεχίζουμε συνεργασίες με ελληνικά και ευρωπαϊκά μουσεία για προσωρινές εκθέσεις και κοινά ερευνητικά προγράμματα. Ήδη έχουν κυκλοφορήσει δύο εκδόσεις που παρουσιάζουν αυτές τις συνέργειες η μια με τίτλο Titian: Themes and Variations πραγματεύεται την έρευνα 3 μουσείων, 2 ερευνητικών κέντρων και 2 πανεπιστημίων με θέμα νέες οπτικές, και άγνωστες πτυχές του έργου του μεγάλου αυτού Ιταλού ζωγράφου. Η δεύτερη έκδοση, αναβιώνει μια ‘χαμένη’ Αγία Τράπεζα της πρώιμης αναγέννησης, του ζωγράφου της Φλαμανδικής σχολής Jacquelin de Montlucon (τμήμα της οποίας βρίσκεται σήμερα στην Πινακοθήκη) με την συνεργασία 4 Μουσείων και του ερευνητικού κέντρου του Λούβρου. Και στις δύο περιπτώσεις η Λεβέντειος Πινακοθήκη είχε τον ηγετικό ρόλο του συντονιστή.
–Υπάρχουν στους σχεδιασμούς σας σκέψεις για συνεργασίες με άλλα ιδρύματα, κρατικά ή μη, της Κύπρου;
–Συνεχώς από την πρώτη μέρα λειτουργίας της πινακοθήκης συνεργαζόμαστε κυρίως για τις προσωρινές μας εκθέσεις με άλλα Μουσεία και ιδιωτικές συλλογές εδώ στον τόπο μας. Έχουμε συνεργαστεί με την Κρατική Πινακοθήκη που μας δάνεισε έργα των Διαμαντή, Κισσονέργη, Φραγκουλίδη και Γεωργίου, με το Πολιτιστικό ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου και άλλους. Στόχος κάθε Μουσείου και Πινακοθήκης είναι ο ανοικτός διάλογος και οι συνεργασίες και κοινές εκδηλώσεις με άλλα Μουσεία τόσο κρατικά όσο και ιδιωτικά.
–Αισθάνεστε πως ίσως να αναπληρώνετε την έλλειψη Κρατικής Πινακοθήκης Σύγχρονης Τέχνης;
–Η Λεβέντειος Πινακοθήκη δεν σχεδιάστηκε με αυτήν τη φιλοδοξία. Σίγουρα η Συλλογή του Παρισιού και η Ελληνική Συλλογή καλύπτουν το τεράστιο κενό, προσφέροντας στο κοινό την ευκαιρία να δει εδώ, στην Κύπρο, αξιόλογα έργα ευρωπαϊκής τέχνης Κύπρου από την Αναγέννηση μέχρι τον 20ό αιώνα. Όμως σε ό,τι αφορά την Κυπριακή Συλλογή σίγουρα η Κρατική Πινακοθήκη έχει να διαδραματίσει ένα μεγαλύτερο ρόλο – άλλωστε, η δική μας συλλογή, περιλαμβάνει βέβαια αξιόλογα, μουσειακά της έργα, αλλά «σταματά» στην πρώτη γενιά των Κυπρίων ζωγράφων, σε αυτούς που έβαλαν τα θεμέλια της σύγχρονης κυπριακής τέχνης. Μας δίνει όμως μεγάλη χαρά όταν το μάθημα για την τέχνη της Αναγέννησης, για τον Ιμπρεσιονισμό και τη Γενιά του ’30 γίνεται στον δικό μας χώρο προσφέροντας έτσι την ευκαιρία σε μαθητές και φοιτητές να δουν και να μελετήσουν σημαντικά έργα των εποχών αυτών, εδώ, στην Κύπρο μας.
–Ποιος είναι οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Λεβέντειος τα επόμενα χρόνια;
–Οι προκλήσεις, διεθνώς, είναι πολλές – η βασικότερη ίσως είναι να διατηρήσουν οι χώροι πολιτισμού τη ζωντανή, ζωτική τους σχέση με την κοινωνία. Και το πετυχαίνουμε. Ήδη, από το 2023, ανακτήσαμε το χαμένο έδαφος μετά την πανδημία. Ξαναφέραμε το κοινό στις αίθουσες, στις δράσεις και στα προγράμματά μας. Αναζητούμε πάντα τρόπους να παρέχουμε τη βέλτιστη εμπειρία στους επισκέπτες μας, παρέχοντας περισσότερες δυνατότητες αλληλεπίδρασης και εμπλοκής με τα εκθέματα και τις προσωρινές μας εκθέσεις. Τώρα προστίθεται και η πρόκληση της τεχνητής νοημοσύνης που αλλάζει τα δεδομένα τόσο στην έρευνα και μελέτη όσο και στη διάδραση με το κοινό.
Η κυριότερη όμως πρόκληση έχουμε να αντιμετωπίσουμε άμεσα αλλά και με σωστό προγραμματισμό στο μέλλον είναι η κλιματική αλλαγή. Πιο επιτακτικά από ποτέ τα μουσεία και οι Πινακοθήκες έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με την ενεργειακή κρίση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το θέμα αυτό απασχολεί τόσο το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων όσο και άλλους φορείς και οργανώσεις που πραγματεύονται τη σύγχρονη μουσειολογία. Από τη μια οφείλουμε να διατηρούμε τις ιδανικές συνθήκες (π.χ. σταθερής θερμοκρασίας και υγρασίας) που απαιτούνται για την προστασία των εκθεμάτων. Από την άλλη, καλούμαστε να διαχειριστούμε το οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος αυτής της ενεργοβόρας διαδικασίας. Ήδη ετοιμάζουμε ειδική μελέτη που θα παρέχει σε εμάς εκείνες τις κατευθυντήριες γραμμές για λιγότερη κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών – ενώ παράλληλα, με στόχο να κάνουμε κάθε πτυχή της λειτουργίας μας πιο «πράσινη» ξεκινούμε και μια προσπάθεια για να μειώσουμε τις εκπομπές ρύπων και τα απόβλητα που συνδέονται με κάθε μας δράση. Παράλληλα, ήδη σχεδιάζουμε και υλοποιούμε εκθέσεις με θέμα τους το περιβάλλον. Γιατί πολιτισμός είναι και ο σεβασμός και η προστασία του κόσμου μας, και της φυσικής ομορφιάς του.
