Του Αντρέα Κημήτρη
«Το ζητούμενο είναι να υπάρξει συνέχεια και να μην σημάνει το τέλος αυτή η διευρυμένη συνάντηση», δηλώνει σε συνέντευξη στην «Κ» ο επικεφαλής του γραφείου Κυπριακού ΑΚΕΛ Τουμάζος Τσελεπής, για τη διάσκεψη που θα πραγματοποιηθεί αύριο και μεθαύριο στη Γενεύη. Τα χειρότερα τετελεσμένα, λέει, γίνονται σε περιόδους χωρίς διαδικασία σε εξέλιξη, όπως συμβαίνει εδώ και σχεδόν οκτώ χρόνια μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά. Ο κ. Τσελεπής τονίζει ότι η δική μας πλευρά πρέπει να δηλώσει ξεκάθαρα ότι αποδέχεται όλες τις συγκλίσεις που είχαν επιτευχθεί μέχρι το τέλος της Διάσκεψης στο Κραν Μοντανά, περιλαμβανομένου του πλαισίου Γκουτέρες και να υπογραμμίσει ότι αποδέχεται την πολιτική ισότητα όπως έχει συμφωνηθεί. Αν δεν γίνει αυτό, υποστηρίζει, δεν θα πείσουμε ότι είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε.
–Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για την επικείμενη διάσκεψη στη Γενεύη για το Κυπριακό;
–Οι προσδοκίες είναι χαμηλές κυρίως λόγω της θέσης της Τουρκίας και του Τατάρ για λύση δύο κρατών στην Κύπρο. Ωστόσο, δεν πρέπει να πάμε στη διάσκεψη θεωρώντας ότι η Τουρκία θα εμμένει τελεσιγραφικά σε αυτές τις αδιέξοδες θέσεις. Είναι πιθανόν να γίνει κάποιος ελιγμός και πρέπει να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο. Το αν θα συμβεί αυτό και πώς θα εξελιχθεί η πολυμερής εξαρτάται σε ένα βαθμό και από τη δική μας στάση. Το ζητούμενο είναι να υπάρξει συνέχεια, να μη σημάνει το τέλος αυτή η διευρυμένη συνάντηση, γιατί τα χειρότερα τετελεσμένα γίνονται σε περιόδους χωρίς διαδικασία σε εξέλιξη, όπως συμβαίνει εδώ και σχεδόν οκτώ χρόνια μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά.
–Ποιος θα μπορούσε να είναι ο τουρκικός ελιγμός και γιατί συνδέεται και με τη στάση της δικής μας πλευράς;
–Πρέπει να κάνουμε ό,τι εξαρτάται από το δικό μας χέρι για να δοκιμάσουμε την Τουρκία, αν είναι δυνατόν να επιστρέψει στις ράγες του Κραν Μοντανά.
–Τι μπορεί να πράξει η πλευρά μας που δεν το έκανε μέχρι τώρα;
–Να πούμε ξεκάθαρα ότι αποδεχόμαστε όλες τις συγκλίσεις που είχαν επιτευχθεί μέχρι το τέλος της Διάσκεψης στο Κραν Μοντανά, περιλαμβανομένου του πλαισίου Γκουτέρες. Το πλαίσιο του γ.γ. δεν είναι a la carte, δεν διαλέγεις και παίρνεις, ούτε είναι προς διαπραγμάτευση ολόκληρο το πλαίσιο, παρά μόνο τα ζητήματα που εκκρεμούν. Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι αποδεχόμαστε την πολιτική ισότητα όπως έχει συμφωνηθεί, διότι υπήρξε πλήρης σύγκλιση σε αυτό το ζήτημα, που βέβαια στη συνέχεια ανατράπηκε, περιλαμβανομένης της εκ περιτροπής προεδρίας με διασταυρούμενη, σταθμισμένη ψήφο και της θετικής ψήφου για όλες τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου. Όσον αφορά τα όργανα χαμηλής πολιτικής, η θετική ψήφος θα ισχύει μόνο σε έναν πολύ περιορισμένο βαθμό, κάτι που επίσης είχε συμφωνηθεί. Αν δεν γίνει αυτό, δεν θα πείσουμε ότι είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε. Πρέπει να το κάνουμε και να δούμε πώς θα αντιδράσει η άλλη πλευρά.
–Δημόσια αυτό λέει η κυβέρνηση, για συνέχιση της διαδικασίας από εκεί που έμεινε στο Κραν Μοντανά με διαφύλαξη του κεκτημένου των συνομιλιών.
–Μόλις την περασμένη Τετάρτη, στον απολογισμό της διετίας, ο Πρόεδρος είπε ότι το μόνο που τον δεσμεύει είναι το πλαίσιο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίστηκε από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, όχι όμως και οι συγκλίσεις και το πλαίσιο Γκουτέρες, το οποίο ο ίδιος λανθασμένα θεωρεί απλώς επικεφαλίδες που πρέπει να συζητηθούν, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για προχωρημένες συγκλίσεις επί όλων των βασικών θεμάτων. Και είναι σημαντικό να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε διότι, αν δεν γίνει αυτό, θα συζητούμε για άλλα 50 χρόνια.
–Άρα είναι «κλειδί» λέτε μια ξεκάθαρη δήλωση της δικής μας πλευράς για αποδοχή της πολιτικής ισότητας.
–Ναι, για να εξασφαλίσουμε το μείζον στα κεφάλαια της ασφάλειας και των στρατευμάτων, δηλαδή την αποχώρηση της Τουρκίας από την Κύπρο. Αυτό ακριβώς προωθούσαν οι διεθνείς παίκτες του Κυπριακού στο Κραν Μοντανά: Ικανοποίηση των Ελληνοκυπρίων στο θέμα της ασφάλειας με τερματισμό της Συνθήκης Εγγύησης και αποχώρηση κατοχικών στρατευμάτων, και των Τουρκοκυπρίων στο θέμα της πολιτικής ισότητας με επίκεντρο την εκ περιτροπής προεδρία με διασταυρούμενη και σταθμισμένη ψήφο και τη μία θετική ψήφο για κάθε απόφαση του Υπουργικού.
–Εμπιστεύεστε τον κ. Χριστοδουλίδη να διαχειριστεί το Κυπριακό σε αυτή τη συγκυρία;
–Θεωρούμε ότι πρέπει να κάνει τα βήματα που προαναφέρθηκαν, αλλιώς δεν θα δυσκολέψει την Τουρκία και στο τέλος θα φύγουμε από τη διάσκεψη με άδεια χέρια, κάτι που διευκολύνει τους τουρκικούς στόχους.
–Στηρίξατε την προσπάθεια επί Αναστασιάδη, είδατε τα αποτελέσματα και τώρα είστε πιο επιφυλακτικοί;
–Στηρίξαμε την προσπάθεια επί Αναστασιάδη για όσο χρονικό διάστημα γινόταν ουσιαστική δουλειά, γνωρίζοντας ότι θα είχαμε πολιτικό κόστος. Όταν όμως ο κ. Αναστασιάδης έκανε στροφή 180 μοιρών, σταματήσαμε να στηρίζουμε. Το ίδιο πράττουμε και τώρα. Στον βαθμό που κρίνουμε ορθούς τους χειρισμούς που γίνονται, στηρίζουμε.
–Έχετε εισηγήσεις για τη διάσκεψη;
–Έχουμε σκέψεις. Είπαμε στον Πρόεδρο ότι αν ενδιαφέρεται, θα μπορούσαμε να συζητήσουμε. Για παράδειγμα, η διάσκεψη θα διαρκέσει δύο μέρες. Τι γίνεται μετά; Θα μπορούσαμε να υποβάλουμε έναν οδικό χάρτη για το πώς προχωρούμε παρακάτω. Έχουμε ήδη επεξεργαστεί όχι μόνο οδικό χάρτη, αλλά και τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να γεφυρωθούν τα εναπομείναντα ζητήματα του πλαισίου Γκουτέρες σε περίπτωση επανέναρξης της διαπραγματευτικής διαδικασίας.
–Ανταποκρίθηκε στο κάλεσμά σας ο Πρόεδρος;
–Οι πιο πάνω θέσεις μας αναπτύχθηκαν σε γενικές γραμμές και χωρίς να μπαίνουμε σε λεπτομέρειες στο Εθνικό Συμβούλιο. Δεν υπήρξε κάτι άλλο.
–Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος για τις εισηγήσεις σας;
–Σε αυτή τη φάση και για ευνόητους λόγους θα ήταν καλό να μην πούμε περισσότερα.
–Γιατί ο γ.γ. να συγκαλέσει τη διάσκεψη, αν δεν σκέφτεται να κάνει κάποια κίνηση;
–Είναι πολύ λογικό αυτό που λέτε. Δεν πιστεύω ότι πάει εκεί χωρίς να έχει κατά νου κάτι που να υποβοηθά στη συνέχιση της προσπάθειας.
–Ο κ. Τατάρ πάντως παραμονές της διάσκεψης επαναλαμβάνει τα ίδια περί λύσης δύο κρατών. Πρέπει να αναμένεται αλλαγή σκυτάλης στα κατεχόμενα για να μπορεί να υπάρξει κάτι ουσιαστικό πλέον στο Κυπριακό;
–Δεν υπάρχουν αυταπάτες για ουσιαστική αλλαγή στο Κυπριακό πριν από τις «εκλογές» στα κατεχόμενα. Εάν, όμως, υπάρξει μια θετική εξέλιξη στη διάσκεψη, δεν αποκλείεται η Τουρκία να μην επαναλάβει αυτό που έκανε στις προηγούμενες «εκλογές» για να εκλέξει τον Τατάρ.
–Γιατί η Τουρκία να κάνει την όποια κίνηση στο Κυπριακό, όταν παρακολουθεί τις ΗΠΑ να ασκούν πίεση στο Κίεβο να αποδεχθεί τους όρους της Μόσχας;
–Ο ρόλος της Τουρκίας αναβαθμίζεται και αυτό μπορεί να λειτουργήσει προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Η μία είναι αυτή που λέτε, αφού ισχυροποιείται γιατί να συνεργαστεί; Υπάρχει και η άλλη πλευρά, ότι ακριβώς για αυτό τον λόγο μπορεί να σκεφτεί ότι πρέπει επιτέλους να απαλλαγεί από ένα πρόβλημα που επηρεάζει τη σχέση της με την Ε.Ε. και που δεν της επιτρέπει να γίνει παίχτης όπως θα ήθελε στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου, να απαλλαγεί από το κόστος συντήρησης των κατοχικών στρατευμάτων και της παράνομης οντότητας που δεν αναγνωρίζεται από κανένα κράτος πλην της Τουρκίας. Όπως δύο φορές στο παρελθόν σκέφτηκε ότι ίσως πρέπει να τελειώνει με το Κυπριακό, το 2004 και το 2017, θα μπορούσε να το ξανασκεφτεί. Αλλά αυτό είναι υποθετικό και εξαρτάται και από τη δική μας στάση.
–Θα πάτε στη Γενεύη;
–Όχι, δεν έχω λάβει κάποια πρόσκληση.
–Δεν θα συνοδεύσετε τον κ. Στεφάνου;
–Δεν χρειάζεται σε αυτή τη φάση.
–Σας ζητήθηκε να είστε σε κάποια ομάδα Κυπριακού του Προέδρου;
–Όχι.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει εγκλωβιστεί σε μια αδιέξοδη πορεία
–Το ΑΚΕΛ αντιδρά στην απόφαση της Ε.Ε. για επανεξοπλισμό και λέει ότι η στρατιωτικοποίηση της Ε.Ε. είναι απειλή για την ειρήνη. Αυτή είναι η απειλή για την ειρήνη και όχι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι ρωσικοί εξοπλισμοί και η συμπεριφορά Τραμπ;
–Πράγματι υπάρχει εισβολή και κατοχή στην Ουκρανία και ως τέτοια δεν δικαιολογείται με τίποτε. Όμως, δεν πρέπει να σκεφτούμε γιατί συνέβη αυτό; Όχι για να το δικαιολογήσουμε, αλλά για να το εξηγήσουμε. Όταν διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση υπήρξε μια συναντίληψη με τη Δύση ότι δεν θα επεκταθεί το ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. Τελικά, επεκτάθηκε, νομίζω εφτά φορές, και όταν έφτασε στην αυλή της Ρωσίας έγινε αυτό που έγινε. Από το 2008 μέχρι και την εισβολή της Ρωσίας, με εκθέσεις έγκυρων διεθνών οργανισμών, φαινόταν ξεκάθαρα τι συνέβαινε. Στην Ουκρανία είχε επιβληθεί με πραξικόπημα ένα καθεστώς που ακολουθούσε πολιτικές εξόντωσης κατά του ρωσόφωνου πληθυσμού.
–Αυτά όμως δεν δικαιολογούν κατ’ ουδένα τρόπο εισβολή σε κυρίαρχο κράτος.
–Φυσικά, αυτό ακριβώς λέω και πιο πάνω, αλλά αφορμές δόθηκαν.
–Η Ε.Ε. όμως προωθεί τον επανεξοπλισμό της για να εξισορροπήσει τους ρωσικούς εξοπλισμούς και να καλύψει το κενό που δημιουργεί η απόσυρση των ΗΠΑ από την αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης.
–Έρχεται τώρα η Ε.Ε. και μιλά για 800 δισ. Για να τα κάνει τι; Δεν καταλαβαίνουμε ότι αυτό, πέραν του ότι πλήττει περαιτέρω τους πολίτες της Ε.Ε. που ήδη πληρώνουν βαρύ τίμημα, ακόμα και χωρίς να υπάρχει πρόθεση, μπορεί να βγει εκτός ελέγχου με ολέθριες συνέπειες για ολόκληρη την ανθρωπότητα;
–Πώς θα θωρακίσει την ασφάλειά της απέναντι στη Ρωσία, αν δεν κάνει αυτές τις κινήσεις;
–Η Ρωσία δεν επιτέθηκε στην Ε.Ε. αλλά στην Ουκρανία αφού προηγήθηκαν κάποια γεγονότα. Την ασφάλειά της η Ε.Ε. θα την κατοχυρώσει με περαιτέρω εξοπλισμούς πιστεύοντας ότι θα ανταγωνιστεί τη Ρωσία με αυτό τον επικίνδυνο και ανιστόρητο τρόπο; Η Ε.Ε. έχει εγκλωβιστεί σε μια αδιέξοδη πορεία και τη συνεχίζει για λόγους γοήτρου. Αυτός ο πόλεμος δεν οδηγεί πουθενά παρά μόνο σε τεράστια καταστροφή και απώλεια ανθρώπινων ζωών. Πρέπει να αρχίσει μια ειρηνευτική διαδικασία με σεβασμό στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και στα δικαιώματα των ρωσόφωνων κατοίκων της, όπως άλλωστε προνοούσαν και οι συμφωνίες του Μινσκ που παραβιάστηκαν κατάφωρα.
