Του Γιώργου Κακούρη
Στις Βρυξέλλες θα βρίσκεται την Πέμπτη, 21 Νοεμβρίου, ο Τ/κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ, ως προσκεκλημένος του Τούρκου πρέσβη, όπως έχουν επιβεβαιώσει στην «Κ» αρμόδιες πηγές από την πρεσβεία της Τουρκίας στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ωστόσο, μέχρι το απόγευμα της Τρίτης δεν είχαν υπάρξει περισσότερες ανακοινώσεις, ούτε στις Βρυξέλλες ούτε από το γραφείο του κ. Τατάρ στην κατεχόμενη Λευκωσία, όσον αφορά το πρόγραμμα του Τ/κ ηγέτη και το ποιες επαφές έχουν ενδεχομένως προγραμματιστεί.
Ε/κ πηγές εκτιμούν πως η παρουσία Τατάρ στις Βρυξέλλες θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία εντυπώσεων
Όπως πάντως πληροφορείται η «Κ», ο κ. Τατάρ θα πραγματοποιήσει συνάντηση με τον Τύπο το πρωί της Πέμπτης σε ξενοδοχείο στις Βρυξέλλες.
Τόσο ε/κ διπλωματικές πηγές όσο και κοινοτικές πηγές στις Βρυξέλλες δεν επιβεβαιώνουν πως υπάρχουν προγραμματισμένες συναντήσεις με εκπροσώπους θεσμών της ΕΕ ή αξιωματούχους. Ο Τ/κ ηγέτης επισκέπτεται τις Βρυξέλλες ως προσκεκλημένος του Τούρκου πρέσβη στο Βέλγιο, Μπεκίρ Ουισάλ, όπως ενημερώνεται η «Κ».
Ε/κ πηγές εκτιμούν πως η παρουσία Τατάρ στις Βρυξέλλες θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία εντυπώσεων. Πέρα από αυτό, η ε/κ πλευρά εμφανίζεται παρασκηνιακά ιδιαίτερα προσεκτική, δεδομένου ότι δεν φαίνεται να αναμένει πως η τ/κ ή η τουρκική πλευρά θα πάρουν άλλα μηνύματα από τα αναμενόμενα σε σχέση με το κατά πόσο είναι εφικτή μια λύση δύο κρατών. Τουρκοκυπριακές πηγές με τις οποίες επικοινώνησε η «Κ» δεν απάντησαν στο αίτημα να σχολιάσουν τις πληροφορίες για την επίσκεψη του κ. Τατάρ.
Η επίσκεψη έρχεται δύο εβδομάδες μετά τη συμμετοχή του κ. Τατάρ ως εκπροσώπου της μη αναγνωρισμένης «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου» με το καθεστώς παρατηρητή στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Τουρκογενών Κρατών στο Μπισκέκ του Καζακστάν, στις 6 Νοεμβρίου. Η συμμετοχή είχε προκαλέσει αντίδραση από τον ύπατο εκπρόσωπο Ζοζέπ Μπορέλ, καθώς είχαν δοθεί διαβεβαιώσεις σε Λευκωσία και Βρυξέλλες από πλευράς ΟΤΚ.
Διελκυστίνδα
Η επίσκεψη εντάσσεται σε μια σειρά από προσπάθειες της τουρκικής διπλωματίας και των εκπροσώπων της «ΤΔΒΚ» για προώθηση των Τουρκοκυπρίων ως κρατικής οντότητας, στο πλαίσιο της μετά Κραν Μοντανά εποχής, όπου η στρατηγική της άλλης πλευράς μιλά δημόσια για δύο κράτη στην Κύπρο ή για λύση με βάση την αναγνώριση της αρχής της «κυριαρχικής ισότητας», που από την ε/κ πλευρά ερμηνεύεται ως προσπάθεια προώθησης συνομοσπονδίας, αλλά περιέχει και χαρακτηριστικά «σχεδίου Β» για μελλοντική αναβάθμιση σε περίπτωση αποτυχίας και αυτής της προσπάθειας.
Η ευρωπαϊκή διπλωματία και η διεθνής κοινότητα έχουν μέχρι στιγμής απορρίψει τις όποιες θέσεις για ύπαρξη δύο κρατών στην Κύπρο, με την ΕΕ να επαναλαμβάνει πως αναγνωρίζει μόνο το κράτος μέλος της, την Κυπριακή Δημοκρατία. Σημειώνεται πως η ΕΕ θεωρεί τα κατεχόμενα έδαφός της, στο οποίο το κοινοτικό κεκτημένο έχει ανασταλεί προσωρινά.
Όσον αφορά όμως την πρωτοβουλία κινήσεων και την αναζήτηση λύσεων, η ΕΕ αναγνωρίζει την πρωτοκαθεδρία στα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία αναζητούν τρόπους να παντρέψουν τα όσα λέγονται για κυριαρχική ισότητα με τις συμφωνημένες παραμέτρους λύσης, σε μια προσπάθεια να επαναφέρουν την Τουρκία και την τ/κ πλευρά στο συμφωνημένο πλαίσιο.
Με αυτά τα δεδομένα, σε αυτή τη φάση η διαχρονική διελκυστίνδα των κυπριακών πλευρών μεταξύ της τ/κ προσπάθειας για αναβάθμιση καθεστώτος και της ε/κ προσπάθειας να την αποτρέψει, «τραβά» προς όφελος της ε/κ πλευράς, λόγω του ότι υπάρχει σε εξέλιξη μια προσπάθεια να βρεθεί έδαφος για επανέναρξη συνομιλιών, αλλά και λόγω της στάσης της ΕΕ όσον αφορά την κατάσταση στην Κύπρο. Σε αυτό το περιβάλλον, θεωρείται δύσκολο ο κ. Τατάρ να πετύχει συναντήσεις και εκπροσώπηση πέρα από περιβάλλοντα και φόρουμ όπου έχει αποφασιστικό ρόλο η τουρκική διπλωματία.
Τελευταία στιγμή
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η ε/κ πλευρά αντιλαμβάνεται πως η συμμετοχή Τατάρ στη σύνοδο της ΟΤΚ, παρά τις διαβεβαιώσεις που είχαν δοθεί τόσο στην Κυπριακή Δημοκρατία όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά την προεργασία της συνάντησης, ήταν αποτέλεσμα αποφάσεων της τελευταίας στιγμής.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν πως στο Μπισκέκ δεν υπήρχε εκπρόσωπος σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών από την τ/κ πλευρά, και το ότι ο κ. Τατάρ συμμετέχει στις συναντήσεις αυτές ως ειδικός καλεσμένος, εκτιμώντας πως η απόφαση λήφθηκε από την ηγεσία του Καζακστάν.
Η κυπριακή πλευρά συνεχίζει επίσης να θεωρεί θέμα και την παρουσία της Ουγγαρίας, ενός κράτους-μέλους της ΕΕ, ως παρατηρητή σε συναντήσεις στις οποίες συμμετέχει ως παρατηρητής και η «ΤΔΒΚ».
Όπως έγραφε την Τρίτη 18/11/2024 στην ιστοσελίδα της «Κ» σε σχετικό ρεπορτάζ ο Γιάννης Ιωάννου, η Λευκωσία αυτή την περίοδο εμπλέκεται σε προληπτική διπλωματία λόγω και των αυξημένων προσπαθειών της τελευταίας περιόδου για αναβάθμιση του καθεστώτος στα κατεχόμενα.
Πέρα από την ενημέρωση στο τελευταίο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, η Λευκωσία σύμφωνα με το ρεπορτάζ κινείται και στο πλαίσιο της COP29 για να εξασφαλίσει διμερείς εγγυήσεις πως δεν θα υπάρξει αναγνώριση της «ΤΔΒΚ» ή αναβάθμιση σχέσεων, με ιδιαίτερη έμφαση και στις επαφές της Κυπριακής Δημοκρατίας με το καθεστώς Αλίγιεφ στο Αζερμπαϊτζάν.
