Του Γιάννη Ιωάννου
Η εδραίωση της στρατηγικής συνεργασίας Κύπρου-ΗΠΑ και η συνομολόγηση συμφωνίας στρατηγικού διαλόγου δεν εμβαθύνει μόνο τις ήδη άριστες κυπροαμερικανικές σχέσεις αλλά έρχεται και σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συγκυρία χρονικά -δεδομένων τόσο του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία όσο και της αστάθειας σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο που προκαλείται από την σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς στη Μέση Ανατολή. Και σε μια περίοδο που το Κυπριακό εισέρχεται σε αχαρτογράφητα νερά.
Οι πρακτικές πτυχές
Τόσο το ζήτημα της ένταξης της Κύπρου στο VWP (Visa Waiver Program) για την κατάργηση των θεωρήσεων εισόδου στις ΗΠΑ Κύπριων πολιτών όπως και το ζήτημα της άρσης του εμπάργκο όπλων της Ουάσιγκτον προς την ΚΔ (σ.σ. τέθηκε σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου του 2022 και εκκρεμεί Ν/Σ ενώπιον του Κογκρέσου από τον περασμένο Μάιο για πλήρη άρση) αποτελούν αναμφίβολα πρακτικές πτυχές που θα κρίνουν «επί του πεδίου» ως προς την αποτελεσματικότητά τους την ουσιαστική αναβάθμιση των σχέσεων Λευκωσίας-Ουάσιγκτον. Συνδυαστικά με όλο το εύρος των σχέσεων υπό αναβάθμιση (ενέργεια, επενδύσεις, οικονομία) οι κυπροαμερικανικές σχέσεις δείχνουν να εισέρχονται σε μια περίοδο άνθησης -που ωστόσο μένει να διαφανεί και ως προς το delivery η κατεύθυνση τους. Από την Λευκωσία πάντως το σινιάλο προς τη Δύση είναι ξεκάθαρο ενώ και οι ΗΠΑ δείχνουν να αντιλαμβάνονται τον στρατηγικό ρόλο που μπορεί, δυνητικά, να διαδραματίσει η Κύπρος στη περιοχή.
Η θέα στο εσωτερικό
«Είναι και μια αναγνώριση του ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής ως ένας προβλέψιμος, σταθερός, αξιόπιστος εταίρος. Και θεωρώ ότι είναι κάτι που ενισχύει ακόμη περισσότερο την υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας», ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, δίνοντας το στίγμα ενίσχυσης της ΚΔ. Παράλληλα ο ΠτΔ διασκέδασε τις αντιδράσεις του ΑΚΕΛ -που μίλησε κριτικά επί της σύσφιξης των σχέσεων με τις ΗΠΑ- επαναφέροντας μάλλον ρεαλιστικά το ζήτημα της μη άμεσης ένταξης στο ΝΑΤΟ, πτυχή που πάντα δημιουργεί στη Κύπρο ένα εσωτερικό debate αλλά και που πρακτικά η τύχη της έκβασης της ενταξιακής πορείας της ΚΔ στο ΝΑΤΟ εξαρτάται από την επίλυση του Κυπριακού και φυσικά την στάση της Τουρκίας. Ενδιαφέρον πάντως έχει πως και τα δύο κόμματα της συγκυβέρνησης (ΔΗΠΑ, ΔΗΚΟ) χαιρέτησαν την στρατηγική συμφωνία ΚΔ-ΗΠΑ. Ενδιαφέρον αποκτά το γεγονός πως και ο Αβέρωφ Νεοφύτου -εκ των βασικών επικριτών της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη- χαιρέτησε την συμφωνία με ανάρτηση του στη πλατφόρμα Χ.
Η μεγάλη εικόνα
Η στρατηγική συμφωνία ΗΠΑ-ΚΔ έρχεται σε μια πολύ ενδιαφέρουσα, κυρίως χρονικά, συγκυρία τόσο για το πως η Λευκωσία επιλέγει να στείλει ένα αμιγώς φυλοδυτικό σινιάλο ως προς τον εξωτερικό της προσανατολισμό αλλά και σε σχέση με τις εξελίξεις περιφερειακά και διεθνώς:
- H μετά το 2022 εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο συνεχιζόμενος πόλεμος επιτάχυνε τις εξελίξεις στις σχέσεις Ρωσίας-ΕΕ και ειδικά στην, διαχρονικά, προνομιακή σχέση Λευκωσίας-Μόσχας. Πριν την ανακοίνωση της συμφωνίας μάλιστα ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης συναντήθηκε με τον Ουκρανό ομόλογό του, στην Ελβετία, επαναλαμβάνοντας την πλήρη στήριξη του
- Η Λευκωσία προληπτικά λίγους μήνες πριν τις εκλογές στις ΗΠΑ -που μπορεί να αλλάξουν το παράδειγμα εξουσίας ως προς την επάνοδο Τραμπ- διασφαλίζει έναν συγκροτημένο θεσμικά διάλογο σε διμερές επίπεδο με την Ουάσιγκτον από τον οποίο μπορεί να αποκομίσει απτά οφέλη και
- Η τελευταία μπορεί να παρέχει, σε μια δύσκολη συγκυρία στο Κυπριακό, πολιτική στήριξη στη Λευκωσία και δη σε μια περιοχή όπως αυτή της ανατολικής Μεσογείου όπου ο ρόλος της Τουρκίας παραμένει αυτός που είναι τόσο σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο όσο και ως προς τις επιμέρους ευρωατλαντικές του διαστάσεις
Φυσικά η στροφή της ΚΔ προς τη Δύση δεν αποτελεί, per se, μονόδρομο δεδομένης της ευρωπαϊκής της ιδιότητας αλλά και του ζητήματος της ανάκαμψης της ως προς την αξιοπιστία της η οποία τα τελευταία χρόνια πλήγηκε με συγκεκριμένο αποτύπωμα. Η αξιοπιστία της ΚΔ παραμένει εξάλλου και το ζητούμενο, όπως αναφέρουν στην «Κ» έμπειροι παρατηρητές, προκειμένου και να αναβαθμιστούν οι σχέσεις Ουάσιγκτον-Λευκωσίας αλλά και για να αναζητήσει, η ίδια η Κύπρος, αναβαθμισμένο ρόλο στην περιοχή -η οποία αναδύεται ως πεδίο συγκρούσεων και αβεβαιότητας αλλά και έχει αναβαθμιστεί γεωπολιτικά τα τελευταία χρόνια.
