Του Γιάννη Ιωάννου
Η υψηλή θέση του ΕΛΑΜ (με εξαίρεση την έκπληξη Φειδία) δεν ήταν ακριβώς η έκπληξη των εφετινών διπλών εκλογών αλλά μάλλον η πλέον αναμενόμενη εξέλιξη στον χάρτη του κομματικού τοπίου στη Κύπρο. Το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο, μετά και τις εκλογές του 2021, σταθερά κανονικοποιείται ως ένα κόμμα που ενώ ξεκίνησε ως το κυπριακό παρακλάδι της νεοναζιστικής (και καταδικασμένης ως εγκληματικής οργάνωσης στην Ελλάδα) Χρυσής Αυγής καταλήγει να αποκτά, με εντοπιότητα, χαρακτηριστικά αντισυστημικής, λαϊκίστικης Δεξιάς, «δεξιότερα του ΔΗΣΥ» και «ψηλότερα του ΔΗΚΟ» -ως τις δύο, ιστορικά, εκφάνσεις της (μακαριακής και γριβικής) Δεξιάς στη Κύπρο.
Η τέταρτη θέση του σε συνδυασμό με την επικράτηση του, ρητορικά, σε ένα πεδίο ατζέντας πολιτικής που επικρατεί το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό, η συντηρητικοποίηση της κυπριακής κοινωνίας και ζητήματα ασφάλειας καθιστούν το ΕΛΑΜ ένα κόμμα που δυνητικά:
• Θα μπορούσε να καθιερωθεί στη τρίτη θέση του κυπριακού πολιτικού συστήματος, ιδίως με γνώμονα τον χρόνο των βουλευτικών του 2026, εκδιώχνοντας, από την ιστορική του θέση το ΔΗΚΟ και διεκδικώντας έτσι ρυθμιστικό ρόλο σε μελλοντικές προεδρικές εκλογές
• Μπορεί να πλαισιώσει την ρητορική του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου και δη κομμάτων όπως η ΕΔΕΚ ή το ΔΗΚΟ σε θέματα όπως το Κυπριακό. Τεχνικά απόψε κερδίζει την έδρα της ΕΔΕΚ
• Θα κάνει συνεχώς rebranding από τον ακροδεξιό ακτιβισμό κινημάτων όπως η Χρυσή Αυγή σε ένα πιο πολιτικοποιημένο και «σμιλευμένο» από σκοπιάς ριζοσπαστικοποίησης λόγο και πολιτική δράση
Η μεγάλη εικόνα
Όπως παρατηρείται σε ολόκληρη την Ευρώπη, το ΕΛΑΜ ακολουθεί την τάση εκείνων των κομμάτων που με όπλο την αντιμεταναστευτική ρητορική, ζητήματα ασφάλειας που απορρέουν από την τρομοκρατία των τελευταίων ετών στην Ευρώπη και την συζήτηση για την πολυπολιτισμικότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα αναπτύσσει μια ακραία ρητορική που ωστόσο έχει ισχυρή ανθεκτικότητα τόσο μεταξύ των παραδοσιακών ψηφοφόρων της Δεξιάς όσο και μεταξύ διαφόρων στρωμάτων της κοινωνίας -που ψηφίζουν με κριτήριο την απογοήτευση ή την διαμαρτυρία για τα παραδοσιακά κόμματα. Στη Κύπρο τόσο η συζήτηση για το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό όσο και οι πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης Αναστασιάδη κατά την δεύτερη θητεία της ενίσχυσαν το ΕΛΑΜ, το κανονικοποίησαν μεταξύ μιας μερίδας ψηφοφόρων και το βοήθησαν στο να επαναπροσδιοριστεί από «Χρυσή Αυγή Κύπρου» σε ένα ακροδεξιό κόμμα με αμιγώς κυπροκεντρικά χαρακτηριστικά.
Η κανονικοποίηση του ΕΛΑΜ είναι σε κάθε περίπτωση μια προβληματική κατάσταση για το κυπριακό πολιτικό σύστημα ωστόσο αποτελεί παράλληλα και μια τάση που συνέβη στην Ευρώπη προ δεκαετιών. Σε συνδυασμό με την χαμηλή συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στις τρέχουσες εκλογές, την δύσκολη καμπή που βρίσκεται το Κυπριακό και την μη επανεκλογή του Νιαζί Κιζιλγιουρέκ η εδραίωση του ΕΛΑΜ στον άξονα της 3ης/4ης θέσης του κυπριακού πολιτικού συστήματος στέλνει και ένα σινιάλο, διεθνώς, που θα μπορούσε να τύχει πολλαπλής εκμετάλλευσης -ιδίως από την Άγκυρα και τον Ερσίν Τατάρ.
