Του Βασίλη Νέδου
Το πλέον συγκρατημένο σενάριο από εκείνα που εξέταζε η Αθήνα, αλλά και οι εταίροι της, σχετικά με τις έρευνες του πλωτού γεωτρύπανου «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν», ανακοίνωσε χθες ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από το λιμάνι της Μερσίνας. Ο κ. Ερντογάν ανακοίνωσε την ανάπτυξη του πλωτού γεωτρύπανου σε περιοχή 29 ναυτικά μίλια (περίπου 55 χιλιόμετρα) από το Γκαζίμπασα, ουσιαστικά στα όρια του Κόλπου της Αττάλειας, εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Με βάση τη NAVTEX που κοινοποιήθηκε σχεδόν άμεσα (770/22) το «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» θα κινηθεί σε αυτή την περιοχή μέχρι και τις 7 Οκτωβρίου 2022. Η επιλογή του κ. Ερντογάν, παρά το σόου που πραγματοποιήθηκε χθες στη Μερσίνα και τις ρητορικές υπερβολές, αντικατοπτρίζει τη βούληση για μια –περιορισμένη– περίοδο νηνεμίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς, περί τα τέλη του Σεπτεμβρίου θα υπάρχει μια σχετικά ακριβής εικόνα για την κατάσταση στον στόχο «Γιορουκλέρ 1», όπου θα κάνει ερευνητικές γεωτρήσεις το «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» και τότε θα φανεί αν η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων (ΤΡΑΟ) αποφασίσει να επιμηκύνει την επιχείρηση ή να προχωρήσει στα επόμενα βήματα.
Στην Αθήνα η στάση Ερντογάν εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε όχι μόνο από τους εσωτερικούς υπολογισμούς του Τούρκου προέδρου, αλλά και από το έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, όπως αυτό εξελίχθηκε σε πολλά και πολλαπλά επίπεδα το προηγούμενο χρονικό διάστημα. Τα μηνύματα που είχαν φθάσει στην Αθήνα από την Ουάσιγκτον και το Βερολίνο συνέτειναν προς μια κατεύθυνση στρατηγικών ισορροπιών από πλευράς του Ερντογάν. Τουλάχιστον από την πλευρά της Ουάσιγκτον η πίεση προς την Αγκυρα όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα ήταν έντονη και προς την κατεύθυνση της ανάγκης για διατήρηση της ενότητας του ΝΑΤΟ σε μια περίοδο στην οποία κρίνεται η αξιοπιστία της συμμαχίας, με αφορμή τον πόλεμο. Ο ρόλος του γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, τον οποίο ο κ. Ερντογάν αντιμετωπίζει ως αξιόπιστο συνομιλητή, ήταν, επίσης, ιδιαίτερα σημαντικός για την πορεία που έχουν λάβει έως αυτή τη στιγμή τα πράγματα.
Βέβαια, στην Αθήνα δεν υπάρχει κανένας εφησυχασμός με μακροπρόθεσμα χαρακτηριστικά, καθώς ο ίδιος ο κ. Ερντογάν σημείωσε χθες ότι μετά τον Οκτώβριο το «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» θα συνεχίσει τις γεωτρήσεις και αλλού. «Το πλοίο μας όταν ολοκληρώσει τις γεωτρήσεις σε αυτή την περιοχή δεν θα σταματήσει και θα κατευθυνθεί στα άλλα σημεία. Και θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε μέχρι να βρούμε. Οι σεισμικές έρευνες και οι γεωτρήσεις που κάνουμε γίνονται στις δικές μας περιοχές κυριαρχίας. Γι’ αυτό δεν χρειάζεται να πάρουμε την άδεια ή την έγκριση κανενός», είπε ενδεικτικά ο κ. Ερντογάν.
Με προορισμό την τοποθεσία «Γιορουκλέρ 1», που βρίσκεται 29 ναυτικά μίλια από το Γκαζίμπασα, ξεκίνησε το πλωτό γεωτρύπανο «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν», όπως ανακοίνωσε χθες ο Ταγίπ Ερντογάν. [REUTERS]
Ο πρόεδρος της Τουρκίας προχώρησε και σε μια συνήθεια που τείνει να καθιερώσει κάθε φορά που μιλάει για την Ελλάδα, να αναδεικνύει κάποιο πρόσωπο ή κάποιο ιστορικό γεγονός που σηματοδοτεί κάποια ελληνική ήττα ή δυσάρεστη μνήμη. Χθες, ο κ. Ερντογάν υπενθύμισε τη Μάχη του Δομοκού κατά τον Ατυχή Πόλεμο του 1897, όταν οι Ελληνικές Δυνάμεις συνετρίβησαν από τον Οθωμανικό Στρατό και η εδαφική ακεραιότητα του Βασιλείου διασώθηκε χάρη στην παρέμβαση των δυτικών δυνάμεων. Αναφέρθηκε ονομαστικά στον Εντέμ Πασά, αρχιστράτηγο των Οθωμανικών Δυνάμεων του 1897, που υπηρέτησε, βεβαίως, υπό τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ, από τον οποίο έλαβε το όνομά του και το πλωτό γεωτρύπανο. «Ούτε οι μαριονέτες ούτε αυτοί που κρατάνε τα νήματά τους δεν θα μπορέσουν να μας εμποδίσουν να πάρουμε αυτό που δικαιούμαστε στη Μεσόγειο. Πάντως, κάποιοι που θα συναντήσουν στη Μεσόγειο το όνομα Αμπντούλ Χαμίτ Χαν ίσως θυμηθούν τον Εντέμ Πασά και τη μάχη της Δομοκού!» είπε χαρακτηριστικά.
Μήνυμα Άγκυρας για επιμονή στις διεκδικήσεις
Μήνυμα σαφούς υπενθύμισης ότι η απόφαση για δραστηριοποίηση του «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» σε μη αμφισβητούμενες περιοχές στην Ανατολική Μεσόγειο δεν πρέπει να εκληφθεί από την Αθήνα ως παραίτηση της Άγκυρας από τις βασικές τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο, αποτελούν οι χθεσινές δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος κρατά επίμονα στην επιφάνεια το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου, εστιάζοντας για ακόμη μια φορά στο Καστελλόριζο.
Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ ανέβασε τους τόνους χθες λέγοντας ότι «αν θέλει ο Θεός μια ημέρα μπορεί να συμβεί κι αυτό [σ.σ. να φτάσουμε στο Καστελλόριζο]».
«Υπάρχει το ζήτημα του Καστελλόριζου. Το νησί αυτό, το Καστελλόριζο, απέχει 580 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική χώρα της Ελλάδας. Ενώ από εμάς απέχει μόλις 1.950 μέτρα», είπε ενδεικτικά ο κ. Ακάρ, επαναλαμβάνοντας την καινοφανή τουρκική θεωρία η οποία συνδέει την κυριαρχία με την… απόσταση από την ηπειρωτική χώρα. «Είναι σε απόσταση κολύμβησης των σπουδαστών των στρατιωτικών μας σχολών. Τις προάλλες ένας Έλληνας υπουργός δήλωσε, “αν επιθυμούν ας έρθουν, αν μπορούν να κολυμπήσουν”, κι εμείς απαντήσαμε, “αν θέλει ο Θεός μια ημέρα μπορεί να συμβεί κι αυτό”». Ο κ. Ακάρ αναφέρθηκε ξανά στα περί αποστρατιωτικοποίησης με βάση τη Συνθήκη της Λωζάννης και τη Συνθήκη των Παρισίων και επανέλαβε ότι η Άγκυρα είναι έτοιμη για συνομιλίες. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Ελλάδας Γιάννης Οικονόμου σχολίασε τις δηλώσεις, λέγοντας ότι πρόκειται για «ρητορικές υπερβολές και πλειοδοσία προκλήσεων, η οποία δεν έχει να προσθέσει κάτι περισσότερο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις». Στα περί κολυμβητών, ο κ. Οικονόμου είπε ότι «είναι μια καλή ιδέα να γίνει ένας αγώνας ειρήνης ανοιχτής θαλάσσης με Έλληνες και Τούρκους. Είναι καλύτερα να το δούμε πιο αποφορτισμένα το θέμα και με έμφαση στο διεθνές δίκαιο να μη δημιουργούμε εστίες έντασης».
Εν τω μεταξύ χθες, με αφορμή την έναρξη των γεωτρήσεων από το «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν», ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης κάλεσε τη διεθνή κοινότητα «να σταματήσει να στρουθοκαμηλίζει μπροστά στις συνεχείς προκλήσεις του κ. Ερντογάν». Και τόνισε ότι «η πολιτική του κατευνασμού είναι αδιέξοδη. Απαιτούνται συγκεκριμένες πρωτοβουλίες αποτροπής, που θα αναδεικνύουν ένα αρραγές μέτωπο προστασίας του διεθνούς δικαίου, όπως είναι η επιβολή εμπάργκο όπλων προς την Τουρκία από τις ευρωπαϊκές χώρες».
