Kathimerini.gr
Του Μανώλη Κωστίδη
«Tα χρήματα στο ταμείο τελείωσαν, αυτός είναι και ο λόγος που η κυβέρνηση θέλει να προσεγγίσει την Ευρώπη. Πρέπει να έρθουν επενδύσεις και να μην υπάρχουν κυρώσεις», ήταν η απάντηση που έλαβα από έμπειρη πολιτική συντάκτρια μεγάλου τηλεοπτικού δικτύου της Τουρκίας, όταν συνομιλούσαμε για το τι σημαίνει το πρόσφατο άνοιγμα που έκανε ο Ερντογάν προς την Ευρώπη και τις μεταρρυθμίσεις που υπόσχεται.
Ο Τούρκος πρόεδρος στις 20 Νοεμβρίου, σε ομιλία του στα μέλη του κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας, υποστήριξε πως «τον εαυτό μας δεν τον βλέπουμε κάπου αλλού, αλλά μέσα στην Ευρώπη, το μέλλον μας το σχεδιάζουμε να το χτίσουμε μαζί με την Ευρώπη»! Η δήλωση αυτή προκάλεσε εντύπωση, καθώς ο ίδιος ο Ερντογάν στις 26 Οκτωβρίου κατηγόρησε ορισμένους Ευρωπαίους και το Βερολίνο για «φασισμό» και «ναζισμό» και προέτρεψε τους πολίτες της χώρας του να μην αγοράζουν γαλλικά προϊόντα. Λίγες ημέρες νωρίτερα, πάλι ο Ερντογάν, είχε εξαπολύσει επίθεση κατά του Εμανουέλ Μακρόν, λέγοντας πως πρέπει να υποβληθεί σε ψυχιατρική εξέταση!
Πάντως, τον τελευταίο μήνα, μεσολάβησαν γεγονότα τα οποία αποκαλύπτουν τα ίχνη που οδήγησαν την τουρκική κυβέρνηση σε αυτή την αλλαγή πορείας, έστω και σε επίπεδο δηλώσεων. Η παραίτηση του υπουργού Οικονομικών της Τουρκίας και γαμπρού του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, η οποία ακολούθησε την αποπομπή του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, Mουράτ Ουϊσάλ, ήταν γεγονός που επηρέασε τις εξελίξεις. Στον τουρκικό Τύπο και σε φιλοκυβερνητικά φύλλα φιλοξενήθηκαν πληροφορίες πως ο Τούρκος πρόεδρος είχε ζητήσει αναλυτική ενημέρωση από τους συνεργάτες του για την κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, αποκαλύφθηκε δε πως η κεντρική τράπεζα έχει έλλειμμα στα συναλλαγματικά αποθέματα και έχουν δαπανηθεί 120 δισ. δολάρια για τη συγκράτηση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας δίχως κανένα αποτέλεσμα.
Ομως άλλαξαν τα δεδομένα και στις ΗΠΑ. Η ήττα του Ντόναλντ Τραμπ, με τον οποίο ο Ερντογάν είχε στενές επαφές και είχαν αναπτύξει τη «διπλωματία των γαμπρών», θεωρείται πως είναι από τα σημαντικά στοιχεία που οδηγούν την τουρκική κυβέρνηση στην απόφαση της αλλαγής πολλών παραμέτρων στην οικονομική και εξωτερική πολιτική της χώρας.
«Η Τουρκία μοιάζει με δεξαμενόπλοιο και με καύσιμα που είχε προμηθευτεί από τον Τραμπ και είχε στρίψει το τιμόνι, είχε αλλάξει πορεία και απομακρυνόταν από την Ευρώπη. Ασκούσε μια συγκεκριμένη πολιτική. Τώρα όμως άλλαξαν τα δεδομένα και ο καπετάνιος πάλι προσπαθεί να στρίψει το τιμόνι. Ισως τα καταφέρει, όμως χρειάζονται πολλές αλλαγές και, όπως κάθε δεξαμενόπλοιο, η αλλαγή πορείας δεν γίνεται με γρήγορο τρόπο», σχολιάζει ο έμπειρος δημοσιογράφος Τζουνέιτ Οζντεμίρ στη διαδικτυακή του εκπομπή την οποία παρακολουθούν καθημερινά εκατομμύρια Τούρκοι.
«Χάσαμε την αξιοπιστία και την αξιοπρέπειά μας. Στα μάτια των Ευρωπαίων είμαστε μια χώρα που κάνουμε μανούβρες επιβίωσης μεταξύ Τραμπ και Πούτιν. Μια ημέρα κατηγορούμε τη Γερμανία για φασισμό και λίγες ημέρες μετά τραγουδάμε το τραγούδι “τώρα είμαστε Ευρωπαίοι”», σχολιάζει η αρθρογράφος της Cumhuriyet Γιάζγκιουλου Αλντογαν.
«Με το κυβερνών AKP, η Τουρκία δεν έχει συγκεκριμένη πορεία, δεν έχει μια γραμμή, σε αυτόν που κατηγορούσε ως φασίστα την επόμενη ημέρα του λέει “εσύ είσαι το μέλλον μου”», επισημαίνει ο αρθρογράφος της εφημερίδας Cumhuriyet Μουσταφά Μπαλμπάι.
Η εφημερίδα Hurriyet αναφέρει πως η Ε.Ε. περιμένει από την Τουρκία να σταματήσει τις δραστηριότητές της στην Ανατολική Μεσόγειο και να γίνουν σοβαρά βήματα στο ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Η Τουρκία θέλει τη στρατηγική σχέση με την Ε.Ε. αλλά επιθυμεί να μην αγνοηθούν και τα αιτήματα και οι απόψεις της για την Ανατολική Μεσόγειο», τονίζει η έμπειρη δημοσιογράφος Nιλγκιούν Γκιουμούς σε άρθρο της στην εφημερίδα.
Πάντως, όπως αναφέρουν στις συνομιλίες μας έμπειροι πολιτικοί και αναλυτές, η «ευρωπαϊκή πορεία» που δηλώνει πως θέλει να χαράξει ο Ερντογάν ήδη παρουσιάζει δυσκολίες. Η επιμονή στις έρευνες του «Ορούτς Ρέις» και του «Μπαρμπαρός», το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων με την παρουσία του Ερντογάν, είναι ορισμένα από τα ζητήματα που αφορούν τα ελληνοτουρκικά αλλά και την Ευρώπη.
Από την άλλη, η επέμβαση των Γερμανών στρατιωτικών στο τουρκικό εμπορικό πλοίο, στο πλαίσιο της επιχείρησης «Irini», ερμηνεύτηκε από την Αγκυρα ως μια προσπάθεια σαμποτάζ στα ευρωπαϊκά βήματα που θέλει να κάνει η κυβέρνηση της Τουρκίας. Μάλιστα, κατηγορούν την Ελλάδα αλλά έμμεσα και τη Γερμανία πως θέλησαν να δημιουργήσουν ένταση, ενόψει της ευρωπαϊκής Συνόδου στις 10 Δεκεμβρίου.
Παρά τις καχυποψίες και διάφορες θεωρίες, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αλλά και οι πολίτες της Τουρκίας τώρα πια περιμένουν συγκεκριμένες πράξεις για να δουν την πορεία που θα χαράξει το «τουρκικό δεξαμενόπλοιο», πάντα με καπετάνιο τον Ερντογάν.
