Του Παύλου Ξανθούλη
Όλα φαίνονταν εξαιρετικά εύκολα και πολύ καλά προετοιμασμένα για μια «καταρχήν πολιτική συμφωνία» στο άτυπο δείπνο των ηγετών των «27», στις Βρυξέλλες, αναφορικά με τα τέσσερα ονόματα που θα πληρώσουν τις ύψιστες θέσεις, στην ηγετική πυραμίδα της Ε.Ε., όπως άλλωστε δήλωνε ο ηγέτης της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και προσυπέγραφε ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς. «Η εικόνα ήταν πλήρης, το παζλ ήταν ήδη συμπληρωμένο», όπως αφέθηκε να διαρρεύσει μετά τη συνάντηση ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών που φέρονταν ότι «τα είχαν συμφωνήσει όλα», στο περιθώριο της Συνόδου των G7, λίγα εικοσιτετράωρα νωρίτερα, στην Ιταλία. Ωστόσο, μία πολιτικά αψυχολόγητη ενέργεια του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), που εμφανίστηκε «άπληστο» και επεχείρησε «όλως περιέργως» να πάρει ένα ακόμη «κομμάτι της πίτας», που με βάση την πάγια πρακτική θα ανήκε στους Σοσιαλιστές-Δημοκράτες, ανέτρεψε τα δεδομένα. Το άτυπο δείπνο των ηγετών των «27» έληξε άδοξα το βράδυ της Δευτέρας και ως αποτέλεσμα, το σκηνικό μεταφέρεται πιθανότατα στην τακτική Σύνοδο Κορυφής, στις 27-28 Ιουνίου, (αν όχι νωρίτερα, όπως λέγεται), με το ίδιο ακριβώς σενάριο ενώπιον των «27». Με αμφιλεγόμενη ωστόσο δυναμική, καθώς η προχθεσινή αποτυχία δεν αποκλείεται να στοιχίσει στα τρία πολιτικά σχήματα (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλιστές-Δημοκράτες και Φιλελευθέρους) που ήταν πολύ κοντά σε καταρχήν πολιτική συμφωνία, βάζοντας πλέον στο κάδρο και την Ακροδεξιά που έχει απαιτήσεις και είναι σε θέση να περιπλέξει ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Ειδικά, αν καταφέρει να δημιουργήσει πριν από την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής ένα ισχυρό ακροδεξιό μπλοκ, κάτι που φωτογράφισε ο εθνικιστής πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, που αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε., σε λιγότερο από δύο εβδομάδες.
Ας δούμε τι προνοούσε η καταρχήν πολιτική συμφωνία, τι τελικά έγινε και τι ρόλο διαδραμάτισαν οι πρωταγωνιστές:
• Παραμονή στην ηγεσία της Κομισιόν, για δεύτερη πενταετή θητεία, της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν, προερχόμενης από το ΕΛΚ (στο οποίο συμμετέχουν ΔΗΣΥ και Νίκος Χριστοδουλίδης).
• Δέσμευση των τριών πολιτικών σχημάτων που επιδιώκουν να συνεργαστούν, ότι θα στηριχθεί για ακόμη μία θητεία 2,5 ετών στην ηγεσία της Ευρωβουλής, η Ρομπέρτα Μέτσολα, επίσης προερχόμενη από το ΕΛΚ.
• Διορισμό της Εσθονής πρωθυπουργού Κάγια Κάλας, προερχόμενης από τον τρίτο πόλο των σχημάτων που επιδιώκεται να συνεργαστούν, τους Φιλελευθέρους, στη θέση του Υπάτου Εκπροσώπου της Ε.Ε.
• Εκλογή στη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του πρώην πρωθυπουργού της Πορτογαλίας, προερχόμενου από τους Σοσιαλιστές, Αντόνιο Κόστα.
Εδώ ακριβώς, στο ζήτημα της θέσης του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καταγράφηκε η περίεργη στάση του ΕΛΚ, το οποίο «ζήτησε περισσότερα», με αποτέλεσμα να χαθεί το μομέντουμ της καταρχήν πολιτικής συμφωνίας και να οδηγήσει τις εξελίξεις σε μια περιπέτεια «ανοικτού τέλους». Συγκεκριμένα, όπως διέρρευσε από τρεις τουλάχιστον κατευθύνσεις, το ΕΛΚ ζήτησε όπως η θητεία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η οποία έχει χρονική διάρκεια 2,5 ετών και είθισται να ανανεώνεται μία φορά, ώστε να καλύπτει το σύνολο της πενταετίας, «κοπεί στα δύο». Στοχεύοντας, ο Σοσιαλιστής Αντόνιο Κόστα να αναλάβει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μόνο για 2,5 χρόνια, χωρίς δυνατότητα ανανέωσης και το έτερο ήμισυ της πενταετίας, να καλυφθεί από άλλο πρόσωπο, που θα επιλεγεί αργότερα, από τις τάξεις του ΕΛΚ. Η κίνηση αυτή προκάλεσε έντονη δυσφορία στις τάξεις των Σοσιαλιστών, με αποτέλεσμα, η όλη προσπάθεια για καταρχήν πολιτική συμφωνία να καταρρεύσει.
Αν και το ΕΛΚ είναι ο κερδισμένος των ευρωεκλογών και δικαιωματικά θα πρέπει να λάβει την μερίδα του λέοντος στα κορυφαία ευρωπαϊκά πόστα, αυτό εκτιμάται ότι διασφαλιζόταν μέσω της καταρχήν πολιτικής συμφωνίας, η οποία θα του παρείχε δύο από τις τέσσερις ύψιστες θέσεις στην πυραμίδα της Ε.Ε., την πλέον σημαντική της προεδρίας της Κομισιόν και αυτή της προεδρίας της Ευρωβουλής. Άρα, εύλογα κάποιος μπορεί να διερωτηθεί γιατί το ΕΛΚ, ενώ όλα ήταν έτοιμα για μια καταρχήν πολιτική συμφωνία, ανέτρεψε τα δεδομένα και εμφανίστηκε μαξιμαλιστικό; Δεν γνώριζε ότι ρισκάρει να μπει στο κάδρο και η Ακροδεξιά, η οποία πλέον έχει το χρόνο να συνασπιστεί ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις 27-28 Ιουνίου, δύο μόλις εικοσιτετράωρα πριν από τις βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία, όπου αναμένεται άλλη μια νίκη του εθνικιστικού κόμματος της Μαρίν Λε Πεν;
Τα ερωτηματικά πληθαίνουν, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο κεντρικός ρόλος της προεδρίας της Κομισιόν περνάει μέσα από την Ευρωβουλή, όπου το ΕΛΚ και η πολιτική του ομάδα, προσμετρούσαν, για επανεκλογή της κας φον ντερ Λάιεν, τις 135 ψήφους των Σοσιαλιστών-Δημοκρατών. Από τους οποίους Σοσιαλιστές-Δημοκράτες επεχείρησαν άγαρμπα, αν μη τι άλλο, να αφαιρέσουν το ήμισυ της θητείας που είθισται να παρέχεται στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ρισκάροντας ένα αδιέξοδο, που θα φέρει στο προσκήνιο την Ακροδεξιά και μοιραία θα οδηγήσει σε συζητήσεις για τη συμμετοχή της στην ηγετική πυραμίδα της Ε.Ε. Άλλωστε, η ακροδεξιά πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, που μετέχει στο Ευρωπαίους Συντηρητικούς-Μεταρρυθμιστές-ΕΣΜ (όπως και το ΕΛΑΜ), δεν έκρυψε τη δυσφορία της για το γεγονός ότι κάποιοι επιδιώκουν να τη θέσουν «εκτός παιχνιδιού». Στους οποίους προφανώς δεν περιλαμβάνει την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία είχε προ πέντε εβδομάδων κλείσει το μάτι σε συνεργασία με το ακροδεξιό ΕΣΜ, θέση πάντως που δεν επανέλαβε ποτέ, χωρίς όμως και να την έχει αποσύρει.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο «πρωτεργάτης» της ιδέας για διαμοιρασμό της θητείας του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που φαίνεται να αποτέλεσε την πέτρα του σκανδάλου, ήταν ο προερχόμενος από το ΕΛΚ πρωθυπουργός της Κροατίας Αντρέι Πλένκοβιτς. Ο κ. Πλένκοβιτς φερόταν να ενδιαφέρεται για μία από τις ύψιστες θέσεις στην ηγετική πυραμίδα της Ε.Ε. και κυρίως αυτή της προεδρίας της Κομισιόν. Ωστόσο, εξίσου αξιοσημείωτο, είναι ότι σύμφωνα με σοσιαλιστική πηγή που μίλησε στην «Κ», «δεν βρέθηκε κανείς από τον πολιτικό χώρο του ΕΛΚ να τον νουθετήσει και να τον επαναφέρει σε τάξη», ώστε να μη διαταραχθεί η προσπάθεια για επίτευξη καταρχήν πολιτικής συμφωνίας.
Μέσα σε όλα αυτά, ενδιαφέρουσα ήταν η στάση του απερχόμενου προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο οποίος προσδοκά να καθίσει στην προεδρική καρέκλα της Κομισιόν. Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε το Politico, ο κ. Μισέλ όχι μόνο δεν ήταν υποβοηθητικός στις συζητήσεις που έγιναν στο άτυπο δείπνο, αλλά, αντίθετα, η συμπεριφορά του και κάποια ζητήματα που ήγειρε, περιέπλεξαν ακόμη περισσότερο την προσπάθεια για καταρχήν πολιτική συμφωνία.
Βλέπει συμφωνία ο Μακρόν
Καθησυχαστικός επεχείρησε να εμφανιστεί μετά το άδοξο τέλος του άτυπου δείπνου των «27», ο ηγέτης της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, δημιουργώντας την εντύπωση ότι το πλαίσιο της καταρχήν πολιτικής συμφωνίας που δεν επιτεύχθηκε ποτέ, παραμένει στο τραπέζι, με τους ίδιους παίκτες και παραπέμπεται προς έγκριση στη Σύνοδο Κορυφής, στις 27-28 Ιουνίου.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν είναι «μακριά» από την επίτευξη συμφωνίας για τα ύψιστα αξιώματα στην Ε.Ε., προσθέτοντας ότι «νομίζω πως θα υπάρξει συμφωνία πριν από τις βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία, αλλά δεν είναι στόχος αυτό». Λίγα εικοσιτετράωρα νωρίτερα, στη σύνοδο των G7, ο κ. Μακρόν είχε πει ότι έβλεπε καταρχήν πολιτική συμφωνία στο άτυπο δείπνο των ηγετών, κάτι που είχε προσυπογράψει και ο Καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς, λέγοντας ότι οι αποφάσεις θα ληφθούν «εύκολα» και «πολύ γρήγορα». Αν αυτός ήταν ο στόχος των ηγετών των δύο χωρών, το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν υλοποιήθηκε, παραπέμποντας την προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας, πιθανότατα στη Σύνοδο στις 27-28 Ιουνίου.
Σημειώνεται ότι στη σύνοδο του ΕΛΚ που προηγήθηκε του άτυπου δείπνου των ηγετών στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης επανέλαβε τη στήριξή του προς την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για επανεκλογή στην ηγεσία της Κομισιόν, όπως και την πολιτική του στήριξη προς το πρόσωπο της Ρομπέρτα Μέτσολα για την προεδρία της Ευρωβουλής, λέγοντας ότι πρόκειται για δύο επιτυχημένες προέδρους.
