Του Παύλου Ξανθούλη
«Κοινή αντίληψη» σχηματίζεται, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», μεταξύ του Λονδίνου και της Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ στο Κυπριακό, με βασικό σημείο αναφοράς την «ανάγκη πειστικών χειρονομιών, υπό τύπον ουσιαστικών ανοιγμάτων», από την ελληνοκυπριακή πλευρά, προκειμένου να δημιουργηθούν συνθήκες επανόδου της τουρκοκυπριακής πλευράς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, με τη σύμφωνη γνώμη της Άγκυρας. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, η Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ «είχε ουσιαστικές συζητήσεις στο Λονδίνο» και συναντήθηκε, μεταξύ άλλων, και με έναν παλιό γνώριμο της Κύπρου, τον λόρδο Ντέιβιντ Χάνεϊ, εμπνευστή της «παρθενογένεσης», επί Σχεδίου Ανάν. Συγκλίνουσες δε πληροφορίες αναφέρουν ότι η κα Ολγκίν, που αρχίζει αύριο νέο κύκλο επαφών στην Κύπρο, «επικεντρώνεται στη διαδικασία, ούτως ώστε αφενός να δοθεί μια ακόμη ευκαιρία για λύση του Κυπριακού, όπως την επιδιώκει η ελληνοκυπριακή πλευρά και αφετέρου να διασφαλιστεί ότι σε περίπτωση νέου αδιεξόδου, η τουρκοκυπριακή πλευρά δεν θα μείνει περιθωριοποιημένη», με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Την ίδια ώρα, όπως πληροφορείται η «Κ», οι θέσεις που μετέφερε η Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ και έχουν εισπράξει τόσο η Λευκωσία όσο και επίσημοι εγγυήτριας χώρας, «δεν διαφέρουν ούτε κατά ένα γιώτα από τις τοποθετήσεις του ύπατου αρμοστή της Βρετανίας Ιρφάν Σιντίκ στην «Κ», οι οποίες είχαν προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων, ενεργοποιώντας την εκδήλωση διαβημάτων από τη Λευκωσία. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η κα Ολγκίν «αναγνωρίζει και συμμερίζεται τη θέση του Φόρεϊν Όφις, το οποίο έχει καλέσει τη Λευκωσία ‘να κάνει περισσότερα’», προκειμένου να πείσει την τουρκοκυπριακή πλευρά να επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η κα Ολγκίν απέφυγε πάντως να αναφέρει σε επίσημο τρίτης χώρας, «τι περισσότερο» θεωρεί ότι θα πρέπει να κάνει η ελληνοκυπριακή πλευρά, πέραν από μια γενική αναφορά περί «προσέγγισης των ανησυχιών της τ/κ πλευράς, ώστε να οδηγηθεί στο τραπέζι μιας νέας διαπραγμάτευσης». Σημειώνεται ότι ανάλογα μηνύματα είχε φροντίσει να στείλει και το Λονδίνο προς τη Λευκωσία, από το 2022, προσδίδοντάς τους μάλιστα σαφή μορφή και ακριβές περιεχόμενο, σε δύο κυρίως κατευθύνσεις:
• Αφενός, το Λονδίνο είχε εισηγηθεί προς την ελληνοκυπριακή πλευρά να «διανθίσει» τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης προς την τουρκοκυπριακή πλευρά, με αναφορές περί «συνιδρυτών» και «συνιδιοκτητών» του κυπριακού κράτους, ώστε να δημιουργείται η εικόνα ότι με τη λύση του Κυπριακού θα κατοχυρώνεται με κάποιο τρόπο το αίτημα της Άγκυρας και του ψευδοκράτους για κυριαρχική ισότητα.
• Και αφετέρου, να προβεί μονομερώς η ελληνοκυπριακή πλευρά σε ενέργειες νομιμοποίησης του παράνομου αεροδρομίου Τύμπου, χωρίς κανένα αντάλλαγμα, θέτοντας εκτός κάδρου την «παράλληλη επιστροφή» της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, η οποία θα εξακολουθεί να θεωρείται «διαπραγματευτικό ατού» της τουρκοκυπριακής πλευράς, σε μια ενδεχόμενη διαπραγμάτευση για λύση του Κυπριακού.
Σημειώνεται ότι και οι δύο αυτές θέσεις διατυπώθηκαν από τον Ajay Sharma που μαζί με τον Jonathan Allen (στενό συνεργάτη του λόρδου Ντέιβιντ Χάνεϊ, επί Σχεδίου Ανάν), ηγούνται πλέον ομάδας που συγκρότησε το Φόρεϊν Όφις για το Κυπριακό. Επιδιώκοντας να επαναφέρουν ιδέες, οι οποίες εκ των πραγμάτων θέτουν τη Λευκωσία ενώπιον πιεστικών διλημμάτων, στέλνοντας το μπαλάκι των πιέσεων αποκλειστικά στο στρατόπεδο της ελληνοκυπριακής πλευράς.
Η υιοθέτηση δε από τη Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ της βρετανικής θεώρησης, σύμφωνα με την οποία η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει «να κάνει περισσότερα», έστω ως πλαίσιο και χωρίς τις λεπτομέρειες που επιστρατεύει το Φόρεϊν Όφις, λειτουργεί εκ των πραγμάτων ενισχυτικά και τείνει να καταστήσει τη «φιλικά υποδεικτική» στάση του Λονδίνου προς τη Λευκωσία, ως τη μοναδική συνταγή που θα μπορούσε να σπάσει το αδιέξοδο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Συγκλίνουσες πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι η Λευκωσία έχει λάβει γνώση από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις, ότι η Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ συγκλίνει με τη βρετανική θεώρηση, εκτιμώντας και η ίδια η προσωπική απεσταλμένη του γ.γ. ΟΗΕ, ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά «πρέπει να κάνει περισσότερα» για να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την τουρκοκυπριακή πλευρά:
1. Απευθείας από την ίδια την κα Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, η οποία φέρεται να υπαινίχθηκε, αν μη τι άλλο, την ανάγκη κάποιων περαιτέρω κινήσεων από την ελληνοκυπριακή πλευρά για την επάνοδο της τουρκοκυπριακής πλευράς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αφήνοντας σαφέστατα να εννοηθεί ότι τα ΜΟΕ της Λευκωσίας δεν είναι επαρκή για την υλοποίηση αυτού του στόχου.
2. Από επίσημο ξένης χώρας, ο οποίος ενημέρωσε τη Λευκωσία ότι η προσωπική απεσταλμένη του γ.γ. ΟΗΕ υιοθετεί τις ιδέες του Λονδίνου, προκειμένου να σπάσει το υφιστάμενο αδιέξοδο στο Κυπριακό, να επαναρχίσουν συνομιλίες και να δημιουργηθούν «πραγματικές δυνατότητες» συνολικής διευθέτησης.
3. Από τον ύπατο αρμοστή της Βρετανίας Ιρφάν Σιντίκ, ο οποίος, όπως είχε αποκαλύψει η «Κ», όταν κλήθηκε για διάβημα στο υπουργείο Εξωτερικών για το περιεχόμενο της συνέντευξης που είχε παραχωρήσει στη συνάδελφο Μαρίνα Οικονομίδου, επεσήμανε προς διπλωμάτη της Κυπριακής Δημοκρατίας ότι η Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ συμμερίζεται τα όσα ο ίδιος είχε αναφέρει, ζητώντας από την ελληνοκυπριακή πλευρά «να κάνει περισσότερα».
Όλα αυτά καταδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι υπάρχει μια κοινή ανάγνωση μεταξύ ξένων κύκλων που επιδιώκουν να επαναφέρουν το Κυπριακό σε τροχιά διαπραγματεύσεων για οριστική διευθέτηση. Και στο πλαίσιο αυτής της κοινής ανάγνωσης, υποδεικνύεται προς τη Λευκωσία ότι θα πρέπει όντως να κάνει περισσότερα για να εξασφαλίσει μια νέα διαδικασία λύσης του προβλήματος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο κόστους. Τόσο στο Κυπριακό αυτό καθεαυτό, όσο και στο εσωτερικό πεδίο.
Focus στη διαδικασία με συνέπειες στην ουσία
Η προσωπική απεσταλμένη του γ.γ. ΟΗΕ Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ εμφανίζεται να επικεντρώνεται στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, θεωρώντας ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διεξαχθεί μια ενδεχόμενη νέα διαπραγμάτευση είναι ίσως ικανό να οδηγήσει σε σπάσιμο του αδιεξόδου, κάτι που αποτελεί βασική και επαναλαμβανόμενη θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς. Κατά συνέπεια, στόχος της κας Ολγκίν είναι να φέρει στο τραπέζι την τουρκοκυπριακή πλευρά, που πίσω από κλειστές πόρτες φέρεται να διαμήνυσε ότι δεν έχει κανένα κίνητρο και θεωρεί χάσιμο χρόνου μια νέα διαδικασία που θα εξακολουθεί σε περίπτωση νέου αδιεξόδου, να την αφήνει «περιθωριοποιημένη». Υπό αυτή την έννοια, η κα Ολγκίν φέρεται να θεωρεί ότι μια νέα διαδικασία, θα πρέπει να προσεγγίζει τόσο τις ανησυχίες της ελληνοκυπριακής πλευράς, που δείχνει να καίγεται για λύση του Κυπριακού, όσο και τις ανησυχίες της τουρκοκυπριακής πλευράς που επισημαίνει ότι για να εμπλακεί σε μια νέα διαπραγμάτευση, θα πρέπει να διασφαλιστεί «η επόμενη μέρα» και άρα «το καθεστώς της», με ή χωρίς λύση του Κυπριακού. Αυτό, σύμφωνα με ενημερωμένους κύκλους, δεν παραπέμπει σε αναγνώριση κυριαρχίας του ψευδοκράτους, αλλά σε κάποιες άλλες κινήσεις, οι οποίες σε περίπτωση νέου αδιεξόδου θα οδηγήσουν σε μια ντε φάκτο κατάσταση πραγμάτων, όπως για παράδειγμα η ταϊβανοποίηση του κατεχόμενου τμήματος της Κύπρου. Δεν είναι προφανώς τυχαίο, ότι το Λονδίνο ζητάει από τη Λευκωσία να προχωρήσει σε νομιμοποίηση του κατεχόμενου αεροδρομίου Τύμπου, ως ένδειξη καλής θέλησης. Όπως δεν είναι τυχαίο ότι η πρόταση της Κομισιόν για απευθείας εμπόριο από το ψευδοκράτος, εξακολουθεί να είναι εν ζωή, έστω και σε διαδικασία ύπνωσης, ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 20 χρόνια μετά την υποβολή της.
