Του Γιάννη Ιωάννου
Η «Ημέρα της Απελευθέρωσης» του Τραμπ, η επιβολή δηλαδή δασμών 20% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση (και σε Ιαπωνία, Ινδία, Ελβετία και Κίνα) αναπόφευκτα προβληματίζει την Ευρώπη, δημιουργεί ένα πλέγμα διεθνούς ανασφάλειας και εγκαινιάζει μια περίοδο οικονομικού πολέμου ΗΠΑ-Ευρώπης, επανεντάσσοντας τις πρώτες σε μια περίοδο μοντέρνου απομονωτισμού, παρεμφερούς του 19ου αιώνα. Ωστόσο, σημειολογικά, ο χρονισμός της απόφασης του Rose Garden δεν περνά απαρατήρητος στην Κύπρο δεδομένου πως συνέπεσε χρονικά με την αμερικανική περιοδεία της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη στις ΗΠΑ για σκοπούς προσέλκυσης επενδύσεων – με τον χρονισμό εδώ να μη βοηθά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος πόνταρε τα τελευταία δύο χρόνια στην αναβάθμιση (ισχύουσα σε μεγάλο βαθμό) των στρατηγικών σχέσεων ΗΠΑ-Κύπρου, για δεύτερη φορά, μετά την ιστορική του επίσκεψη κατόπιν προσκλήσεως στην Ουάσιγκτον από τον Τζο Μπάιντεν λίγο πριν χάσει, με σαρωτικό τρόπο, από τον Τραμπ. Φυσικά, η περιοδεία του Προέδρου στις ΗΠΑ (σε Νέα Υόρκη, Σίλικον Βάλεϊ και Τέξας) έχει σημασία ως προς τους επιδιωκόμενους στόχους, με τη διάσταση της ενέργειας να εισέρχεται σε πρώτο πλάνο με τις συναντήσεις της κυπριακής αντιπροσωπείας στο Χιούστον του Τέξας, με την Exxon και τη Chevron να αποκτούν ξεχωριστή σημασία για τη συνέχεια των ερευνών της Κ.Δ. επί της ΑΟΖ και την ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη», σε αναμονή και των αποτελεσμάτων της ελπιδοφόρας γεώτρησης στο τεμάχιο «5» (στόχος «Ηλέκτρα»).
Κακό timing
Ο χρόνος της περιοδείας της κυβέρνησης στις ΗΠΑ για σκοπούς προσέλκυσης αμερικανικών επενδύσεων συνέπεσε χρονικά με τον ανορθολογισμό Τραμπ και του πώς εργαλειοποιεί την πολιτική των δασμών για να κηρύξει οικονομικό πόλεμο στην Ευρώπη. Η περιοδεία είχε μεν προγραμματιστεί εδώ και αρκετούς μήνες, ωστόσο η εντύπωση που αφήνει είναι αυτή του ατυχούς timing – όπως συνέβη και τον περασμένο Οκτώβριο με την ιστορική επίσκεψη Χριστοδουλίδη στον Λευκό Οίκο και το πώς, αμέσως μετά, η κυβέρνηση χειρίστηκε τη σαρωτική ήττα Μπάιντεν. Ήδη, σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής κριτικής χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση του βουλευτή του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος έπιασε το νήμα της κριτικής απέναντι στην περιοδεία Χριστοδουλίδη, προειδοποιώντας μάλιστα για συνέπειες από τους δασμούς Τραμπ στο επίπεδο επηρεασμού της κυπριακής οικονομίας. Με το εν λόγω θέμα να εγγράφεται στην ατζέντα της εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης – δεδομένων και των αυξημένων τόνων, αντιπολιτευτικά, μεταξύ κυβέρνησης και ΑΚΕΛ, με γνώμονα τον καθαρά φιλοδυτικό προσανατολισμό της κυβέρνησης που προτάσσει τους τελευταίους μήνες, ως κεντρικό αφήγημά της, την αναβάθμιση των κυπροαμερικανικών σχέσεων.
Η προέκταση της επίσκεψης
Σε κάθε περίπτωση, η περιοδεία της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη και αρμόδιων υπουργών του στις ΗΠΑ έχει σημασία. Ξετυλίγονται προοπτικές για επενδύσεις σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας (ναυτιλία, ενέργεια, εξαγωγικό εμπόριο, νεοφυείς επιχειρήσεις) αλλά διαφαίνονται και περιορισμοί – δομικοί ως προς τις προσεγγίσεις της κυβέρνησης που ενίοτε ρέπει προς την επικοινωνία έναντι της ουσίας. Η ενέργεια, και οι επαφές σε επίπεδο ηγεσίας των αμερικανικών κολοσσών Exxon και Chevron κρίνονται τέλος ως πολύ σημαντικές δεδομένης της αναμονής για αποτελέσματα από τη γεώτρηση της Exxon στο τεμάχιο «5» και του πώς προχωράει, από τη Chevron, η ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη».
Σε μια συγκυρία πάντως που η Ευρώπη, αναπόφευκτα και η Κύπρος ως μικρή οικονομία, θα επηρεαστούν από τον ανορθολογισμό Τραμπ, η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη επιθυμεί, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την «αμερικανική περιοδεία», να εξακολουθήσει την πολιτική των σινιάλων προς τις ΗΠΑ, προκειμένου να διαχειριστεί σειρά ζητημάτων που συνδέονται με τις διμερείς σχέσεις, σε μια περίοδο αβεβαιότητας, να διασφαλίσει ποιοτικές επενδύσεις σε τομείς όπως η ναυτιλία και το τραπεζικό σύστημα (επί τούτου η Σίλικον Βάλεϊ αποδεικνύεται περισσότερο ως κίνηση εντυπωσιασμού σε σχέση π.χ. με μια επίσκεψη σε περιοχές όπως το Σικάγο και η Πενσυλβάνια, που υπάρχει ελληνική και ελληνοκυπριακή διασπορά, ή στο Ντέλαγουερπου διαθέτει πολλά τραπεζικά συστήματα) συμπεριλαμβανομένων επενδύσεων στις οποίες εμπλέκεται η διασπορά και να επιμείνει στη γραμμή της εμβάθυνσης της διμερούς στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ.
Σημαντικές επαφές για την ενέργεια
Στο περιθώριο των επαφών της κυπριακής αποστολής υπό τον Πρόεδρο στις ΗΠΑ ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, θα έχει επαφές, στην έδρα των εταιρειών στο Χιούστον του Τέξας, με την ανώτερη ηγεσία των αμερικανικών κολοσσών Exxon και Chevron που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ, ιδίως υπό το βάρος των επαφών με την Αίγυπτο και της σύναψης τριμερούς συμφωνίας και MoU για την όδευση του φυσικού αερίου της Κ.Δ. προς τα αιγυπτιακά τερματικά στο πλαίσιο της εμπορευματοποίησής του.
Με βάση τις συμφωνίες με την Αίγυπτο, εκτιμάται ότι το πρώτο αέριο από την κυπριακή ΑΟΖ αναμένεται να διοχετευτεί στις υποδομές του αιγυπτιακού «Ζορ» και της υποδομής LNG στο αιγυπτιακό τερματικό Νταμιέτα εντός 2027. Λόγω μεγαλύτερης γειτνίασης με τις υποδομές αυτές, αναμένεται ότι το αέριο από το τεμάχιο« 6» θα αξιοποιηθεί πρώτο, όπως ξανάγραψε η «Κ» για τον «Κρόνο», κάτι που θα διευκολύνει και τη σύνδεση περισσότερων ποσοτήτων από την περιοχή, μέσα από την ίδια διευθέτηση και τεχνική λύση.
Σε μια άλλη εξέλιξη, μικρή καθυστέρηση παρατηρείται στις εργασίες της κοινοπραξίας Exxon Mobil-Qatar Energy ως προς τη διερευνητική γεώτρηση επί του στόχου «Ηλέκτρα» στο θαλάσσιο τεμάχιο «5» επί της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Ενώ η γεώτρηση αναμένονταν να τελείωνε την περασμένη εβδομάδα (τέλη Μαρτίου, στις 28/03 συγκεκριμένα) θα λάβει μια μικρή παράταση ώς το τέλος της τρέχουσας εβδομάδας για μικροτεχνικούς λόγους που συνδέονται με τις πιέσεις, γεωμορφολογικά, που δέχεται το πλωτό γεωτρύπανο DS-9 , «λόγω βάθους» όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ». Υπενθυμίζεται πως η γεώτρηση επί του «Ηλέκτρα» θεωρείται από έμπειρους παρατηρητές ως υποσχόμενη δεδομένου πως υπάρχουν ενδείξεις για ανακάλυψη μεγάλου κοιτάσματος υδρογονανθράκων, τύπου «Ζορ» στην Αίγυπτο, με την κυβέρνηση ωστόσο να παραμένει φειδωλή ως προς τις προσδοκίες της και να παραπέμπει στην ακριβή εικόνα των αποτελεσμάτων, μετά το πέρας της γεώτρησης. Λόγω της μικρής καθυστέρησης τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αναμένονται στα μέσα Απριλίου – με τον Μάιο να καθίσταται, πλέον, ο χρόνος της διακρίβωσης της πλήρους εικόνας των αποτελεσμάτων για την αμερικανοκαταρινή κοινοπραξία. Οι εκτιμήσεις πάντως για μεγάλο κοίτασμα, προς το παρόν, δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν ή να διαψευστούν, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», αν δεν υπάρξει επίσημη ανακοίνωση από την Exxon.
