Οραματιστείτε ένα κόσμο όπου κάθε κορίτσι μπορεί να κοιτάει τον ουρανό και να βλέπει όχι μόνο τ’ αστέρια αλλά και την αντανάκλαση των ονείρων του. Ένα κόσμο όπου το «δεν μπορείς» έχει αντικατασταθεί με το «γιατί όχι εσύ;». Αυτός ο κόσμος είναι το μέλλον που μπορούμε και οφείλουμε να κτίσουμε με πυξίδα την πιο μεγάλη μεταρρύθμιση που αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα. Τον αγώνα για την εξάλειψη των έμφυλων ανισοτήτων και διακρίσεων.
Ποιος είπε ότι οι γυάλινες οροφές είναι αδιαπέραστες; Και το κυριότερο, ποιος αποφάσισε ότι θα τις αφήσουμε άθικτες; Οι γυναίκες μπορούν και πρέπει να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων· πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών.
Ηγετικότητα, άλλωστε, ειδικά εάν είσαι γυναίκα σημαίνει να φέρνεις στο τραπέζι όχι μόνο τη γνώση, την εμπειρογνωμοσύνη και τις ικανότητες σου αλλά και την ενσυναίσθηση, τη δημιουργικότητα και την ανθεκτικότητα που συχνά χαρακτηρίζει τη γυναικεία εμπειρία. Σημαίνει να δίνεις μάχες για την ισότητα χωρίς να χάνεις τη μοναδικότητα σου. Σημαίνει να εμπνέεις, να καθοδηγείς και να διαμορφώνεις τον κόσμο γύρω σου. Σημαίνει να κοιτάς μπροστά, αλλά να έχεις έγνοια να τραβήξεις μαζί σου κι αυτούς/αυτές που βρίσκονται πίσω σου.
Οι προκλήσεις και τα εμπόδια βρίσκονται, ωστόσο, καθημερινά μπροστά μας. Πόσες φορές έχουμε δει γυναίκες με λαμπρές ιδέες να αποκλείονται από ευκαιρίες λόγω στερεοτύπων ή προκαταλήψεων; Πόσες φορές έχουμε δει γυναίκες επιχειρηματίες να αγωνίζονται διπλά και τριπλά για να βρουν χρηματοδότηση, επειδή οι επενδυτές αμφιβάλλουν για τις δυνατότητες τους; Απλά και μόνο λόγω φύλου. Οι σεξιστικές αντιλήψεις δυστυχώς ακόμη καλά κρατούν!
Επίσης, παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού αποτελείται από γυναίκες, οι άντρες είναι εκείνοι οι οποίοι σκαρφαλώνουν πιο εύκολα στην «πυραμίδα» καταλαμβάνοντας υψηλόβαθμες θέσεις. Έτσι το μισθολογικό και συνταξιοδοτικό χάσμα συνεχίζει να διευρύνεται, με αποτέλεσμα τα ποσοστά φτώχιας και ανεργίας των γυναικών να παρουσιάζονται διαχρονικά μεγαλύτερα, όπως καταδεικνύουν και τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat.
Αυτές οι ανισότητες δεν είναι απλά άδικες. Καθιστούν μια ολόκληρη κοινωνία αναποτελεσματική. Γιατί στην ουσία ακρωτηριάζουν τη δημοκρατία δημιουργώντας σοβαρά ελλείματα. Πού είναι η συμμετοχή και η συμπερίληψη; Όταν αποκλείουμε το μισό της ανθρωπότητας από τη λήψη αποφάσεων και την καινοτομία, στερούμε από την κοινωνία μας μια τεράστια δυναμική.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Φωνάζουν από μόνοι τους. Η Κύπρος βρίσκεται στον πάτο ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ, σύμφωνα με τον δείκτη ισότητας των φύλων του EIGE (Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων) κατατάσσεται στην 21η θέση. Μπορούμε να αλλάξουμε τόσο βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις; Μα αυτό κάνουμε από την πρώτη μέρα που ερχόμαστε στον κόσμο. Είμαστε αναγκασμένες να παλέψουμε για το αυτονόητο. Τίποτα δεν ήταν και δεν είναι δεδομένο. Κάθε μικρό βήμα και μια μεγάλη μάχη.
Υποδομές και δίκτυα υποστήριξης
Το κλειδί που θα ανοίξει πραγματικά τον δρόμο σε νέες προοπτικές αλλάζοντας τα δεδομένα στην έμφυλη διάσταση, βρίσκεται στον πυρήνα της εκπαίδευσης. Η νεότερη γενιά πρέπει να μεγαλώνει με την πεποίθηση ότι η φιλοδοξία και οι δυνατότητες δεν έχουν φύλο. Πρέπει να μαθαίνουμε στα νέα κορίτσια να ονειρεύονται χωρίς περιορισμούς και πέρα απ’ τα στερεότυπα. Να μαθαίνουμε στα αγόρια να εκτιμούν τη συνεργασία και τη διαφορετικότητα.
Χρειαζόμαστε επίσης υποδομές που να στηρίζουν την εξισορρόπηση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, αλλά και δίκτυα υποστήριξης. Γυναίκες οι οποίες γνωρίζουν πώς να μοιράζονται τη γνώση, πώς να αλληλοϋποστηρίζονται ενώνοντας τις δυνάμεις τους. Γιατί η αλληλεγγύη δεν είναι πολυτέλεια, είναι εφόδιο για την αλλαγή που θέλουμε.
Ασφαλώς οφείλουμε ως Πολιτεία συλλογικά να διαμορφώνουμε συνεχώς ολοκληρωμένες στρατηγικές και πολιτικές που να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή και τη συμπερίληψη. Να ενθαρρύνουν νέες γυναίκες να διεκδικούν τη θέση που τους ανήκει στα κέντρα λήψεως αποφάσεων. Να ενισχύουν τη γυναικεία επιχειρηματικότητα ανοίγοντας νέους δρόμους. Θέλουμε ευέλικτα χρηματοδοτικά εργαλεία, προγράμματα καθοδήγησης και πρόσβαση σε τεχνολογίες αιχμής. Επίσης μια πολύ σημαντική ρύθμιση προς αυτή την κατεύθυνση, είναι ο προϋπολογισμός να διασυνδεθεί με τις πολιτικές ισότητας.
Σίγουρα έχουν γίνει αρκετά και ουσιώδη βήματα. Σε νομοθετικό επίπεδο πετύχαμε καίριες κατακτήσεις-κλειδιά προς την επιθυμητή κατεύθυνση, ούτως ώστε να υπερπηδηθούν εμπόδια και να ανοίξει περαιτέρω ο δρόμος. Πετύχαμε ακόμη κορυφαίες πρωτιές στην ποινικοποίηση ακραίων φαινομένων έμφυλης βίας όπως η γυναικοκτονία, με αποτέλεσμα η Κύπρος, ένα μικρό κράτος, να αποτελέσει πρότυπο και για τ’ άλλα κράτη μέλη της ΕΕ. Το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση της ποινικοποίησης του σεξισμού.
Είναι καιρός λοιπόν να προχωρήσουμε πιο δυναμικά και αποφασιστικά σε άμεσες και αποτελεσματικές πολιτικές, ενθαρρύνοντας περισσότερες γυναίκες να διεκδικήσουν τη θέση που τους αξίζει. Συνεπώς, τόσο τα κοινοβουλευτικά κόμματα όσο και η πολιτεία έχουν συγκεκριμένο ρόλο να διαδραματίσουν.
Δεν πρέπει να φοβόμαστε να σκεφτούμε διαφορετικά, να καινοτομήσουμε και να προτείνουμε λύσεις που ξεπερνούν τα τετριμμένα. Αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες των γυναικών μέσα από ομάδες και κοινωνικά σύνολα, ακριβώς για να τις μετουσιώσουμε σε στρατηγική σκέψη και πολιτικές. Το μέλλον ανήκει σε αυτούς που τολμούν και οι γυναίκες αν γνωρίζουν, ανέκαθεν, κάτι είναι πώς να τολμούν· «εάν δεν σου δίνουν μια θέση στο τραπέζι, φέρε μια καρέκλα»!
*Η κα Αννίτα Δημητρίου είναι Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων και Πρόεδρος του ΔΗΣΥ.
