Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η νέα τρίμηνη αναστολή εκποιήσεων είναι σχεδόν βέβαιο πως θα περάσει από την Ολομέλεια την προσεχή Πέμπτη. Εκείνο που είναι όμως επίσης βέβαιο, είναι ότι χρειάζεται να δοθεί μία λύση γενικότερα για το πλαίσιο των εκποιήσεων. Η αναστολή των εκποιήσεων, που έχει γίνει με διαλείμματα από την αρχή της πανδημίας, έχει δημιουργήσει δυσφορία σε τράπεζες, εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και εγχώριους θεσμούς, οι οποίοι κάνουν λόγο μέχρι και για δημιουργία κινδύνων σε όλη την οικονομία. Από την άλλη όμως, το κράτος δεν έχει προχωρήσει σε μία μεγάλη λύση, κυρίως αυτή της δημιουργίας ειδικού δικαστηρίου που να επιλύει ζητήματα για τις εκποιήσεις. Αυτό το εργαλείο θα λειτουργήσει καταλυτικά στην εξεύρεση λύσεων μεταξύ διαφορών που έχουν δανειολήπτες, τράπεζες και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Η κατάσταση με τους δανειολήπτες, που κυρίως από το 2013, δεν κατάφερναν να καταβάλλουν τις δόσεις τους, δημιούργησε ένα τεράστιο πρόβλημα. Οι οφειλές αφού μπήκαν σε καθυστερήσεις διογκώθηκαν και έτσι πλέον υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του ποσού, που ένας δανειολήπτης θεωρεί πως χρωστά σε μία τράπεζα ή σε μία εταιρεία εξαγοράς πιστώσεων. Οι τράπεζες ή οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων δεν συμφωνούν με τους δανειολήπτες για το ποσό (δεν αναγνωρίζουν την αρχική του μορφή) και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Το ειδικό δικαστήριο που είναι αναγκαίο να υπάρχει σε μια χώρα με ένα τόσο μεγάλο όγκο μη εξυπηρετούμενων δανείων, όπως στην Κύπρο είναι κάτι που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και χρόνια, από τότε που ψηφίστηκε το ισχυρό πλαίσιο των εκποιήσεων στο νησί, το καλοκαίρι του 2018. Πριν από το τελευταίο στάδιο της εκποίησης, θα πρέπει να δίνει την λύση και έτσι να δίνεται και ευκαιρία για αναδιάρθρωση του χρέους.
Φέρει ευθύνη όμως και η Κεντρική Τράπεζα για το γενικότερο κώλυμα με τις εκποιήσεις. Η Κεντρική Τράπεζα ενώ το Σεπτέμβρη του 2019 δεσμεύτηκε ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών να φέρει ειδικό μηχανισμό επίλυσης διαφορών μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών, μόλις πέρυσι (δύο χρόνια μετά) γνωστοποίησε ότι οι διαδικασίες έχουν σταματήσει. Ο μηχανισμός αυτός θα ήταν επί της ουσίας μία πλατφόρμα που ένας δανειολήπτης θα τη χρησιμοποιούσε για να εξετάζονταν τα παράπονα που θα είχε από μια τράπεζα ή μία εταιρεία εξαγοράς πιστώσεων για διαφορές πάνω στο δάνειό του.
Όπως διαφαίνεται λοιπόν, και το ειδικό δικαστήριο, αλλά και ο μηχανισμός αυτός της Κεντρικής που θα επίλυε τα προβλήματα θα είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η Βουλή προχωρά σε τρίμηνες αναστολές δίχως λόγο. Απλώς μεταφέρει το πρόβλημα δίχως να βοηθιέται είτε η οικονομία, είτε οι τράπεζες – εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, είτε οι δανειολήπτες. Γίνεται ξεκάθαρο πως ένας μηχανισμός ή το ειδικό δικαστήριο θα δώσει λύση. Μετά δεν θα υπάρχει καμία δικαιολογία από δανειολήπτες που δεν θέλουν να συνεργαστούν και θα «κρύβονται» πίσω από τους Βουλευτές, οι οποίοι πολλές φορές φορούν τον «λαϊκίστικο μανδύα». Χρειάζεται δηλαδή ένα αποτελεσματικό, δίκαιο και γρήγορο πλαίσιο επίλυσης διαφορών.
Χρειάζεται ένα αποτελεσματικό, δίκαιο και γρήγορο πλαίσιο επίλυσης διαφορών.
Στο σφυρί 1.528 ακίνητα
Ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία που εξασφάλισε η «Κ» σχετικά με τις εκποιήσεις που έχουν προχωρήσει τράπεζες και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων στη διετία 2020 – 2021. Σύμφωνα με πληροφόρηση της «Κ» το 2020 και το 2021 έγιναν συνολικά 1.528 πλειστηριασμοί, από τους οποίους πωλήθηκαν συνολικά και στα δύο έτη, 233 ακίνητα. Πάνω από το 70% αφορούν χωράφια και οικόπεδα, 15 – 20% αφορούν διαμερίσματα και τα υπόλοιπα αφορούν κατοικίες, καταστήματα, οικόπεδα με κτήρια και άλλα. Ενώ δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα, πηγές αναφέρουν ότι οι πλειστηριασμοί που έχουν γίνει δεν αφορούν σε καμία περίπτωση οικογένειες με σπίτια ύψους 100 – 200 χιλιάδων ευρώ, άρα και σίγουρα όχι σε κατοικίες με τον τίτλο «πρώτη κατοικία», άρα και αναγκαία. Όσοι πλειστηριασμοί έχουν γίνει σε «πρώτες κατοικίες» είναι αξίας άνω των 350 χιλιάδων ευρώ ή σε κατοικίες που είναι «βαπτισμένες» ως «πρώτες κατοικίες».
Αναλυτικότερα, 128 χωράφια και οικόπεδα πωλήθηκαν με πλειστηριασμό το 2020, ενώ το 2021 τα χωράφια και τα οικόπεδα ήταν μόλις 30. Το 2020 εκπλειστηριάστηκαν μόλις 6 χωράφια με κτήριο και οικόπεδα με κτήριο, ενώ το 2021 μόλις 5. Το 2020 εκπλειστηριάστηκαν 46 διαμερίσματα και κατοικίες, ενώ το 2021 μόλις 10. Τους υπόλοιπους πλειστηριασμούς συμπληρώνουν οι βιομηχανικοί χώροι, οι κατοικίες με κατάστημα και άδειες κατοικίες. Γίνεται αντιληπτό ότι οι αριθμοί είναι πολύ μικροί. Πρόσθετα, τα στοιχεία δείχνουν ότι μόλις για ένα 10% με 15% επιτυγχάνεται πράξη, δηλαδή πωλούνται τα ακίνητα που οδηγούνται στο τελικό στάδιο της εκποίησης (πλειστηριασμός). Μεταξύ των λόγων για τον οποίο δεν γίνεται πράξη είναι γιατί μέχρι και την τελευταία στιγμή οι δανειολήπτες προχωρούν σε διακανονισμό με την τράπεζα ή την εταιρεία εξαγοράς πιστώσεων.
2 + 1 ευκαιρίες πριν την εκποίηση
Πριν προχωρήσει μία εκποίηση για ένα ακίνητο υπάρχουν δύο στάδια – φίλτρα μέχρι να οδηγηθεί σε αυτή την κατάσταση, ενώ εντός των επομένων μηνών θα δημιουργηθεί άλλο ένα. Θα πρέπει ο δανειολήπτης να μην έχει συμφωνήσει για διακανονισμό – αναδιάρθρωση με την τράπεζα ή την εταιρεία εξαγοράς πιστώσεων. Στη συνέχεια, εάν είναι επιλέξιμος για το Σχέδιο θα μπορούσε να μπει στο πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ, άρα και να χρηματοδοτείται μέρος της δόσης του από το κράτος. Τέλος, σε μερικούς μήνες αναμένεται η δημιουργία του ενοικίου έναντι δόσης, προγράμματος που το κράτος θα αναλαμβάνει το ακίνητο μέσω της ΚΕΔΙΠΕΣ και εν συνεχεία ο δανειολήπτης θα πληρώνει ως ενοικιαστής με χαμηλό ενοίκιο.
Δεκτική σε λύσεις η ΕΚΤ
Όπως προαναφέρθηκε, οι εγχώριοι και ξένοι θεσμοί παρακολουθούν τα ζητήματα αυτά που δημιουργούνται και μπορούν να επεκταθούν και στην οικονομία. Η ΕΚΤ είναι δεκτική σε λύσεις που θα αμβλύνουν το πρόβλημα, ωστόσο υπάρχουν προτεραιότητες. Οποιαδήποτε λύση και αν δοθεί, θα πρέπει να μην είναι εις βάρος της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, να έχει δίκαιη κατανομή βαρών και να μην δημιουργεί ηθικούς κινδύνους. Πρακτικά, να μην δημιουργούνται νέα προβλήματα θέλοντας να επιλύσεις ένα υφιστάμενο.
