Η έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση κόστισε στη Βρετανία τουλάχιστον 6% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της, 11% των επενδύσεων και 7% του εμπορίου της, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύει το έγκυρο βρετανικό περιοδικό The Economist.
«Ο πραγματισμός απαιτεί να προσπαθήσουμε να κάνουμε το Brexit να λειτουργήσει καλύτερα. Απαιτεί επίσης την κατανόηση τού πόση ζημιά έχει προκαλέσει στην οικονομία της Βρετανίας η αποχώρηση από την ΕΕ», σχολιάζει η βρετανική επιθεώρηση.
Αφού η Βρετανία αποχώρησε επισήμως από το μπλοκ τον Ιανουάριο του 2020 με μια επώδυνα ανίσχυρη εμπορική συμφωνία, οι αισιόδοξοι στη Βρετανία έμειναν στην ελπίδα ότι κάποια από τις κακές επιδόσεις της οφειλόταν στον Covid-19 και έτσι θα εξασθενούσε. Ίσως η διαταραχή που σχετίζεται με τα νέα εμπορικά εμπόδια θα ήταν βραχύβια, καθώς οι έμποροι είχαν συνηθίσει σε νέες ρυθμίσεις. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να αξιολογηθούν οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του Brexit. Όμως τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι έχει πληγώσει.
Ο Τζον Σπρίνγκφορντ, της δεξαμενής σκέψης «Κέντρο για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση», προσπάθησε να απομονώσει την επίδραση του Brexit κατασκευάζοντας μια χώρα-φάντασμα που παρακολουθούσε την απόδοση της Βρετανίας πριν από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2016. Χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο για να επιλέξει από ένα σύνολο 22 χωρών αντί απλώς να επιλέγει μερικές οικονομίες παρόμοιου μεγέθους, δημιουργεί μια εύλογη περιγραφή της πορείας της Βρετανίας αν δεν είχε ψηφιστεί να αποχωρήσει από την ΕΕ.
Εκτιμά έτσι ότι μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2022, το Brexit είχε πλήξει το βρετανικό ΑΕΠ έως και 6% σε σχέση με αυτό το αντίθετο. Χρησιμοποιώντας την ίδια μέθοδο, εκτιμά ότι το Brexit παρέσυρε τις επενδύσεις κατά 11%.
Οι επιπτώσεις στο εμπόριο είναι λίγο πιο περίπλοκες. Τα τελευταία στοιχεία υποδηλώνουν ότι το Brexit δεν είχε καθόλου μεγάλη επίδραση στο εμπόριο υπηρεσιών (αν και όλες οι εκτιμήσεις πρέπει να συνοδεύονται από την προειδοποίηση ότι το εμπόριο υπηρεσιών είναι εμφανώς δύσκολο να μετρηθεί). Ωστόσο, φαίνεται ότι το Brexit είχε μειώσει το εμπόριο αγαθών της Βρετανίας κατά 7% έως το δεύτερο τρίμηνο του 2022.
Οι επικριτές του μοντέλου του κ. Σπρίνγκφορντ λένε ότι η σύγκριση με ορισμένες χώρες είναι άδικη για τη Βρετανία: Η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία μπόρεσαν περισσότερο να κλείσουν τα σύνορά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας και να αποφύγουν τις χειρότερες συνέπειες των lockdown. Η Αμερική έγινε εξαγωγέας ενέργειας το 2019. Επισημαίνουν επίσης ότι το πρόβλημα παραγωγικότητας της Βρετανίας προϋπήρχε του Brexit: Ήταν ήδη η χειρότερη απόδοση σε επενδύσεις μεταξύ των χωρών της G7 κατά τη διάρκεια της δεκαετίας πριν από το δημοψήφισμα.
Ο κ. Σπρίνγκφορντ υποστήριξε με τη σειρά του ότι η προσέγγισή του είναι καλύτερη από την επιλογή χωρών με βάση εμπειρικούς κανόνες. Όποια και αν είναι η ακριβής κλίμακα των επιπτώσεων, το συνολικό μήνυμα είναι σαφές: Το Brexit έχει επιδεινώσει μια κακή κατάσταση.
Άνοδος τιμών
Η αποχώρηση από την Ένωση ανέβασε επίσης το κόστος ζωής. Μια ξεχωριστή ομάδα ερευνητών από έτερη δεξαμενή σκέψης, το Center for Economic Performance, ανέλυσε προϊόντα διατροφής που ήταν λίγο πολύ πιθανό να προέρχονται από την ΕΕ και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Brexit αύξησε τις μέσες τιμές των τροφίμων στη Βρετανία κατά περίπου 3% ετησίως το 2020 και το 2021. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η βρετανική κυβέρνηση έχει εφαρμόσει μόνο ένα υποσύνολο των ελέγχων εισαγωγών που υποσχέθηκε και ανέβαλε επανειλημμένα τους υπόλοιπους. Εάν εφαρμόσει ποτέ την πλήρη σειρά ελέγχων (η τελευταία προθεσμία είναι το τέλος του 2023), αυτές οι επιπτώσεις είναι πιθανό να επιδεινωθούν.
Το Brexit έχει επηρεάσει τις ροές ανθρώπων καθώς και το εμπόριο. Οι πολίτες της ΕΕ που είχαν προηγουμένως τη δυνατότητα να εργαστούν ή να σπουδάσουν στη Βρετανία, πρέπει πρώτα να εξασφαλίσουν βίζα. Αυτό είχε αναπάντεχα αποτελέσματα: Από τον Ιανουάριο ως τον Ιούνιο του 2022, οι προερχόμενοι από την ΕΕ αποτελούσαν μόνο περίπου το ένα πέμπτο του συνόλου των γεννηθέντων στο εξωτερικό, πολλοί από τους οποίους αφορούσαν στους πολυάριθμους πρόσφυγες από την Ουκρανία, καθώς και ένα ειδικό πρόγραμμα για Βρετανούς υπηκόους του Χονγκ Κονγκ.
Το 2015 οι πολίτες της ΕΕ αποτελούσαν ίσως το ήμισυ του συνόλου, αν και μια αλλαγή στη μεθοδολογία για τον υπολογισμό των αριθμητικών στοιχείων το 2020 καθιστά δύσκολες τις συγκρίσεις.
Ως αποτέλεσμα, το κοινό φαίνεται να έχει απασχολήσει λιγότερο τη μετανάστευση (αν και η εισροή ανθρώπων που φτάνουν με μικρά σκάφη το οδηγεί ξανά στην πολιτική ατζέντα). Το ποσοστό των ανθρώπων που λένε ότι η μετανάστευση έχει θετική επίδραση στη χώρα αυξήθηκε από περίπου 35% τον Φεβρουάριο του 2015 σε 46% τον Ιούλιο του 2022, σύμφωνα με την Ipsos, μια δημοσκόπηση.
Αντίθετα, οι θέσεις των Βρετανών για το σχέδιο Brexit φαίνεται να έχουν αλλάξει προς το αρνητικό. Τον Αύγουστο του 2016 το ποσοστό των ενηλίκων που έλεγαν ότι η Βρετανία ορθώς ψήφισε υπέρ της αποχώρησης από την ΕΕ ήταν 52%, ακριβώς όπως ήταν στο δημοψήφισμα δύο μήνες νωρίτερα. Σήμερα το ποσοστό αυτό είναι μόλις 43%.
Πηγή: The Economist
