Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ένα συνεχές μπαράζ αυξήσεων καυσίμων δίχως τέλος θα βιώσει ο Κύπριος πολίτης από τα τέλη Μαρτίου, με την τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων να ξεπερνά μέχρι το τέλος του έτους το 1 ευρώ και 60 σεντ. Το «κοκτέιλ» των αυξήσεων θα προέρχεται από τρεις παράγοντες. Από τα μέτρα της κυβέρνησης, τα οποία μετά τον Μάρτιο το πιθανότερο είναι να τερματισθούν, από τις αυξήσεις που θα φέρει η πράσινη φορολογία και από τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, που υπολογίζεται ότι θα κινηθούν στα 80 με 90 δολάρια το βαρέλι εντός του 2024.
Αφήνοντας στην άκρη τα των διεθνών τιμών βαρελιού και επιστρέφοντας στις «τοπικές αυξήσεις» των τιμών, μετά τον Μάρτιο οι καταναλωτές θα δουν στις αντλίες των πρατηρίων τις τιμές αυξημένες για όλα τα είδη καυσίμων, κατά 8,3 σεντ του ευρώ. Πρακτικά, θα σταματήσει η παράταση του μέτρου μείωσης του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα κίνησης, που αποφασίστηκε στο τελευταίο 10ήμερο Φεβρουαρίου και που θα έχει ισχύ μέχρι τις 31 Μαρτίου 2024. Είναι ένα μέτρο στήριξης οριζόντιου χαρακτήρα, που οι Ευρωπαίοι έχουν ασκήσει ισχυρό «βέτο» να μπαίνουν από τα κράτη. Η στήριξη που θέλουν οι Ευρωπαίοι να δίνει ένα κράτος στους πολίτες του, είναι να είναι στοχευμένη και όχι οριζόντια.
Η πράσινη φορολογία άρχισε να «δείχνει τα δόντια» της στους Κύπριους. Στο πλαίσιο της πράσινης φορολογίας που παρουσιάστηκε την περασμένη Παρασκευή, προκύπτει ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα υπάρξει φόρος άνθρακα στα καύσιμα κίνησης, της τάξης των 5 σεντ του ευρώ, γεγονός που θα επηρεάσει τις τιμές που θα βλέπει ο Κύπριος στην αντλία στα πρατήρια. Το 2025 αναμένεται αυτός ο φόρος να ανέβει στα 7 σεντ του ευρώ, ενώ για το 2026 να «σκαρφαλώσει» στα 10 σεντ του ευρώ. Αντίστοιχες αυξήσεις και για καύσιμα παραγωγής, αφού θα μπει επίσης φόρος άνθρακα. Μέχρι το τέλος του χρόνου οι αυξήσεις θα είναι της τάξης των 7 σεντ του ευρώ, το 2025 θα φτάσουν τα 11 σεντ του ευρώ και το 2026 θα φτάσουν τα 14 σεντ του ευρώ.
Η πράσινη φορολογία, μαζί με την παύση της στήριξης από το κράτος στο θέμα των καυσίμων θα ανεβάσει την τιμή της βενζίνης κατά 13,3 σεντ του ευρώ. Πέραν των αυξήσεων των 13,3 σεντ του ευρώ όμως, δεν θα πρέπει να αφήνουμε εκτός της εξίσωσης την μεγαλύτερη εικόνα, δηλαδή αυτή της διεθνής σκηνής των τιμών. Σύμφωνα με τους αναλυτές του ελβετικού τραπεζικού ομίλου UBS σε ριπόρτ προβλέψεών τους για το 2024, αναγραφόταν πως, στο βασικό σενάριο, θα πρέπει να αναμένουμε ότι το πετρέλαιο Brent θα διαπραγματεύεται σε εύρος 90-100 δολαρίων το βαρέλι. Αλλά εάν οι εξαγωγές αργού του Ιράν μειωθούν κατά περίπου 500.000 βαρέλια την ημέρα, αυτό θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου στα 100-110 δολάρια το βαρέλι. Μια διεύρυνση της σύγκρουσης, ωστόσο, σε ολόκληρη την περιοχή (κάνοντας ένα σχολιασμό πάνω στον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς) με τη συμμετοχή άλλων παραγωγών πετρελαίου, θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου πάνω από τα 120 δολάρια το βαρέλι για το 2024. Εάν υπολογίσουμε λοιπόν πως αυτή τη στιγμή κυμαίνεται περίπου στα 80 δολάρια το βαρέλι (78 δολάρια για την ακρίβεια), εάν πάει στα 90-100 μέχρι το τέλος του έτους θα δούμε και ανάλογες αυξήσεις.
Στις 5 Μαρτίου, την ημέρα που γραφόταν αυτό το κείμενο, η μέση τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων σε παγκύπρια βάση ήταν στα 1,38 ευρώ. Η ακριβότερη σε παγκύπρια βάση ήταν στο 1,44 ευρώ. Εάν προσθέσουμε τα 13,3 σεντ που θα ανέβει σίγουρα μέχρι το τέλος του 2024 η τιμή της βενζίνης, τότε υπολογίζουμε η τιμή των καυσίμων να διαμορφωθεί στα 1,51 ευρώ και 1,57 ευρώ αντίστοιχα. Τα νούμερα αυτά υπολογίζονται στη βάση των τιμών του πετρελαίου να παραμείνουν ως έχουν σήμερα και να μην ανέβουν όπως υπολογίζουν οι διεθνείς αναλυτές στα 90-100 δολάρια το βαρέλι. Άρα, το 1,60 σεντ του ευρώ στα πρατήρια για την τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων είναι ένα ρεαλιστικό σενάριο για μέχρι το τέλος του χρόνου.
Φθηνά… αλλά για τώρα
Οι τιμές των καυσίμων στην Κύπρο, είτε για αμόλυβδη 95 οκτανίων, είτε για πετρέλαιο κίνησης, είτε για θέρμανσης, είναι από τις φθηνότερες ανάμεσα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, αυτό δεν θα κρατήσει για πολύ, καθώς ναι μεν η 95άρα στην Κύπρο την τελευταία εβδομάδα Φεβρουαρίου είχε τιμή στα 1,37 ευρώ, έναντι 1,73 ευρώ της Ε.Ε., ωστόσο με τη μείωση της στήριξης του κράτους των 8,3 σεντ η ψαλίδα θα μειωθεί. Αντίστοιχα και για το πετρέλαιο κίνησης που ήταν στα 1,50 την τελευταία εβδομάδα στην Κύπρο και στην Ε.Ε. στο 1,70, όπως επίσης και για το θέρμανσης, που ήταν στο 1,07 ευρώ στην Κύπρο και 1,18 στην Ε.Ε. Οι λιανικές τιμές των πετρελαιοειδών στην Κύπρο επηρεάζονται από ένα σημαντικό αριθμό παραγόντων, όπως την τιμή εισαγωγής των προϊόντων, τα αποθέματα που διατηρούν οι εταιρείες πετρελαιοειδών κατά τη χρονική στιγμή εισαγωγής των καυσίμων, τη συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου έναντι του ευρώ και τους φόρους που επιβάλλονται από το κράτος.
Με την έλευση του πράσινου φόρου και την παύση της στήριξης το επιχείρημα ότι η Κύπρος έχει από τα φθηνότερα καύσιμα πιθανώς να σταματήσει να ισχύει, ιδίως για μία χώρα που πρακτικά το πετρέλαιο θέρμανσης δεν είναι υψηλά στη λίστα του Κύπριου πολίτη, λόγω κλίματος. Συνάμα, ο Κύπριος πολίτης έχει ανάγκη τα καύσιμα κίνησης, καθώς οι συγκοινωνίες σίγουρα δεν είναι επιπέδου άλλων ευρωπαϊκών χωρών, άρα οποιαδήποτε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τις τιμές των καυσίμων είναι μάλλον ατυχής.
