Kathimerini.gr
Ατμόσφαιρα συναγερμού επικρατεί στους κόλπους της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, με τα στελέχη της να προϊδεάζουν την αγορά για μια πιο επιθετική στροφή σε περιοριστική νομισματική πολιτική, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να προχωρήσουν σε περισσότερες από τρεις αυξήσεις των επιτοκίων μέσα στο έτος. Εχει προηγηθεί, την Τετάρτη, ο κώδωνας του κινδύνου, η εκτόξευση του πληθωρισμού στο 7% τον Δεκέμβριο, που καταγράφει τα υψηλότερα επίπεδα από το 1982 και διαψεύδει πλέον οριστικά τις ελπίδες για σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών μέσα στο έτος. Ετσι, δύο ημέρες αφότου ο επικεφαλής της Federal Reserve, Τζερόμ Πάουελ, μίλησε για αποφασιστική αλλαγή πολιτικής ώστε να αναχαιτισθεί ο πληθωρισμός, που αποτελεί «σοβαρή απειλή» για την ανάκαμψη της αγοράς εργασίας, πληθαίνουν τα στελέχη της ομοσπονδιακής τράπεζας που μιλούν για αλλεπάλληλες αυξήσεις επιτοκίων στο εγγύς μέλλον.
Το ίδιο μήνυμα έδωσε χθες με συνέντευξή του στους Financial Times ο Πάτρικ Χάρκερ, πρόεδρος του παραρτήματος της Φιλαδέλφειας, δηλώνοντας ότι θα υποστηρίξει την αύξηση του κόστους δανεισμού για περισσότερες από τρεις φορές εντός του έτους, αν βέβαια επιταχυνθεί περαιτέρω ο πληθωρισμός. Είναι ο τελευταίος σε μια σειρά στελεχών της ομοσπονδιακής τράπεζας που έχουν ζητήσει επιθετική αλλαγή πολιτικής και αύξηση του κόστους δανεισμού τον Μάρτιο. Ανάμεσά τους η Εστερ Τζορτζ της Fed του Κάνσας Σίτι, ο Τζέιμς Μπούλαρντ του παραρτήματος του Σεντ Λιούις και η Λορέτα Μέστερ του παραρτήματος του Κλίβελαντ. Ο Πάτρικ Χάρκερ, που σημειωτέον το επόμενο έτος θα έχει ψήφο στην επιτροπή νομισματικής πολιτικής της Fed, διέλυσε και κάποιες προσδοκίες που ενδεχομένως έχουν ακόμη οι αγορές από τις κεντρικές τράπεζες. Τόνισε πως η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ δεν έχει παρά πενιχρά εργαλεία για να πολεμήσει τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας που τροφοδοτούν τον πληθωρισμό. Πρόσθεσε, πάντως, ότι είναι καθήκον της κεντρικής τράπεζας να σπεύσει άμεσα να λάβει μέτρα για να μετριάσει την αυξημένη καταναλωτική ζήτηση.
Φόβοι ότι θα παγιωθεί σε μακροπρόθεσμη βάση ο πληθωρισμός αν η Fed επιτρέψει να παραμείνει για καιρό πάνω από τον στόχο του 2%.
«Δεν θέλουμε να βάλουμε εντελώς φρένο, αλλά οφείλουμε να επιβραδύνουμε κάπως τη ζήτηση», τόνισε σε μια έμμεση αναφορά στην ανησυχία που επικρατεί μεταξύ κεντρικών τραπεζών ότι μια επιθετική αύξηση των επιτοκίων θα ανακόψει την ανάκαμψη των οικονομιών. Επανέλαβε, όμως, πως «υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση: να αυξήσουμε τα επιτόκια». Προειδοποίησε, άλλωστε, πως υπάρχει κίνδυνος να παγιωθεί σε μακροπρόθεσμη βάση ο πληθωρισμός αν η Fed επιτρέψει με την πολιτική της να παραμείνει για καιρό πάνω από τον στόχο του 2%. Πρόσθεσε επίσης ότι η αμερικανική αγορά εργασίας έχει ανακάμψει επαρκώς από την ύφεση της πανδημίας και αυτό σημαίνει ότι έχει επιτευχθεί ο στόχος της Fed για πλήρη απασχόληση. Η πλήρης απασχόληση είναι ο ένας από τους δύο στόχους που έχει θέσει η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ και από την επίτευξη των οποίων εξαρτάται το πότε θα αυξήσει τα επιτόκια.
Ο επικεφαλής της Fed της Φιλαδέλφειας δεν παρέλειψε να διευκρινίσει πως θα ταχθεί υπέρ των λιγότερων αυξήσεων στο κόστος δανεισμού, «αν πραγματικά αρχίσει να υποχωρεί ο πληθωρισμός» όταν περιοριστούν τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Οπως υπογραμμίζουν οι Financial Times, πάντως, ελάχιστοι οικονομολόγοι εξακολουθούν να προβλέπουν πως ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει και θα αφήσει στη Fed τα περιθώρια για να υιοθετήσει μια πιο αναπτυξιακή πολιτική. Μέχρι στιγμής φαίνεται εν ολίγοις να έχει διαψευσθεί ολοκληρωτικά το αισιόδοξο σενάριο στο οποίο επένδυαν μέχρι πρόσφατα οι κεντρικές τράπεζες, όχι μόνον η Fed, αλλά και η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Αγγλίας, πως τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας θα υποχωρήσουν και μαζί με αυτά θα αποκλιμακωθούν και οι πληθωριστικές πιέσεις μέσα στο 2022.
Ενώπιον της δυσάρεστης αυτής έκπληξης βρίσκεται τις τελευταίες ημέρες και η ΕΚΤ μετά την είδηση ότι ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης επιταχύνθηκε τον Δεκέμβριο στο 5%, καταγράφοντας το υψηλότερο ποσοστό από την ίδρυση του ευρώ το 1999. Η εξέλιξη διαψεύδει, έτσι, όσα επίμονα έχει υποστηρίξει η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ περί «παροδικού» πληθωρισμού. Και το πρόβλημα έχει προσλάβει παγκόσμιες διαστάσεις καθώς την Τρίτη δόθηκαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία για τον πληθωρισμό των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ, που βρίσκεται επίσης στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 25 ετών, καθώς τον Νοέμβριο «έτρεχε» με ρυθμό 5,8%. Καθοριστικός παράγοντας για την εκτόξευση των τιμών σε όλες τις γεωγραφικές ζώνες είναι, εκτός από το έμφραγμα στην εφοδιαστική αλυσίδα σε μια στιγμή πολύ υψηλής ζήτησης, και η ενεργειακή κρίση. Στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ οι τιμές της ενέργειας σημείωσαν άνοδο 27,7% τον Νοέμβριο, καταγράφοντας άλμα από την αύξηση 24,3% που είχαν σημειώσει τον Οκτώβριο.
