Του Γιάννη Ιωάννου
Συναρπαστικό δείχνει να εξελίσσεται, το 2025, για την ενεργειακή προοπτική της Κυπριακής Δημοκρατίας με φόντο την επάνοδο στο γεωτρητικό της πρόγραμμα επί νέων στόχων στην αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου. Παράλληλα το 2025 χαρακτηρίζεται και ως καθοριστικό λόγω τόσο των σχετικών ανακατατάξεων στον χάρτη της κυπριακής ΑΟΖ ως προς το αποτύπωμα των ενεργειακών εταιρειών που απαρτίζουν τα αδειοδοτημένα τεμάχια όσο και σε σχέση με καθοριστικές αποφάσεις για την τύχη της εμπορικής ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη», επί του τεμαχίου «12» και των κοιτασμάτων «Κρόνος» και «Ζευς», επί του τεμαχίου «6».
Σε αναμονή της «Ηλέκτρας»
Το πρώτο τρίμηνο του 2025 αποκτά ξεχωριστή σημασία λόγω της επερχόμενης ερευνητικής γεώτρησης επί του τεμαχίου «5» στον στόχο «Ηλέκτρα». Στα μέσα Ιανουαρίου (σ.σ. στις 25 Ιανουαρίου συγκεκριμένα) η αμερικανοκαταρινή κοινοπραξία της Exxon-Qatar Energy ξεκινάει γεώτρηση στα 2.500 περίπου μέτρα με το πλωτό γεωτρύπανο 5ης γενιάς Valaris DS-9 να εξερευνά την εγγύτερη στην λεκάνη του Ηροδότου περιοχή -ένα γεωμορφολογικό ανάγλυφο που σύμφωνα με ειδικούς που μίλησαν στην «Κ» επεκτείνει το την περιοχή του λεγόμενου νοτιοδυτικού διαδρόμου που φτάνει μέχρι το Δέλτα του ποταμού Νείλου. Οι σεισμογραφικές ενδείξεις του τεμαχίου «5» έδειξαν χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να φωτογραφίζουν ένα μεγάλο κοίτασμα, τύπου «Ζορ» (σ.σ. στην Αίγυπτο, που ανακαλύφθηκε το 2015 από την ΕΝΙ) ενώ και πηγές που μίλησαν στην «Κ» με γνώση της περιοχής αναφέρουν πως δυνητικά θα μπορούσε να βρεθεί ένα κοίτασμα ποσοτήτων 15-30 tcf (τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών φυσικού αερίου). Η είδηση κυκλοφόρησε σε εξειδικευμένες εκδόσεις όπως το MEES (Middle East Energy Survey) την περασμένη εβδομάδα αλλά και σε ιστοσελίδες που ασχολούνται, εξειδικευμένα, με τα ενεργειακά με το υπουργείο Ενέργειας ωστόσο να δείχνει συγκρατημένη αισιοδοξία -ωστόσο με πηγές να αναφέρουν στην «Κ» πως μια μεγάλη ανακάλυψη επανακαθορίζει δεδομένα.
Πιο συγκεκριμένα ένα κοίτασμα της τάξης των 30 tcf θα:
• Επανέφερε τον σχεδιασμό μονάδας υγροποίησης (τερματικού) στο Βασιλικό, ως προς την διάσταση του κόστους μιας και μια ανακάλυψη της τάξης των 30 tcf δικαιολογεί το κόστος κατασκευής που απορρίφθηκε στο παρελθόν για οικονομικούς λόγους και την μη ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων και
• Θα επανακαθόριζε τις οδεύσεις φυσικού αερίου στην περιοχή -στον χρονικό άξονα 2026-2028- δεδομένου ότι η παραγωγή του «Ζορ» έχει προβλήματα λόγω υδάτων με σαφές γεωπολιτικό αποτύπωμα για την ΚΔ που καθίσταται, μετά την Αίγυπτο και το Ισραήλ, βασικός παίκτης αν ξαφνικά κληθεί να διαχειριστεί την παραγωγή ενός κοιτάσματος των 30 tcf
Υπενθυμίζεται πως γεώτρηση θα υπάρξει -πάλι από την Exxon- επί του στόχου «Πήγασος» στο τεμάχιο «10» πτυχή που ολοκληρώνει την εικόνα των ποσοτήτων, 3.2 tcf, που βρέθηκαν στα πηγάδια «Γλαύκος» 1 και 2.
Ο «Κρόνος» και η Total
Η ιταλογαλλική κοινοπραξία ENI/Total με το μεγαλύτερο αποτύπωμα στα αδειοδοτημένα τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ θα βρεθεί, το 2025, ενώπιον σοβαρών αποφάσεων. Πηγές με γνώση των εξελίξεων αναφέρουν στην «Κ» πως η εμπορική αξιοποίηση του κοιτάσματος «Κρόνος» επί του τεμαχίου «6» θα ολοκληρωθεί εντός της χρονιάς με την ΕΝΙ να επικρατεί ως προς την εσωτερική συζήτηση για τις επιλογές αξιοποίησης με την γαλλική Total και να εξάγει το παραγόμενο φυσικό αέριο προς την Αίγυπτο. Η Τotal προέτασσε την επιλογή του FLNG που ο ιταλικός εταίρος απέρριψε. Με αυτά τα δεδομένα, ο «Κρόνος» θα καταστεί την διετία 2026-2027 το πρώτο κοίτασμα, σε πλήρη παραγωγή, της κυπριακής ΑΟΖ παρά το γεγονός πως ανακαλύφθηκε μια δεκαετία, και πλέον, μετά την «Αφροδίτη». Επιπλέον δεδομένου ότι το 2025 είναι η τελευταία χρονιά αδειοδότησης των κυπριακών τεμαχίων στην ιταλογαλλική κοινοπραξία (σ.σ. διαχειρίζεται τα 7 από τα 12 τεμάχια επί της κυπριακής ΑΟΖ) οι εξελίξεις στον «Κρόνο» φέρνουν επιταχύνσεις ως προς το μέλλον της Total στη κυπριακή ΑΟΖ -με τον γαλλικό κρατικό κολοσσό να μην δείχνει τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προοπτική των κυπριακών κοιτασμάτων αφήνοντας ουσιαστικά την διαχείριση των γεωτρήσεων στην ΕΝΙ. Σε μια τέτοια εξέλιξη η Total θα μπορούσε να πουλήσει το 50% του τεμαχίου «6» και σταδιακά, μετά το 2026, να αποχωρήσει από σειρά τεμαχίων της κυπριακής ΑΟΖ. Σύμφωνα με όσα μαθαίνει η «Κ» αυτό θα άνοιγε τον δρόμο στην BP (σ.σ. βρετανικών συμφερόντων) και στην Adnoc (σ.σ. κρατική εταιρεία των ΗΑΕ) να εισέλθουν στον χάρτη της κυπριακής ΑΟΖ δεδομένου ότι οι δύο εν λόγω εταιρείες επισκέφθηκαν συχνά τη Κύπρο το 2024 ενώ προσπάθησαν να εξαγοράσουν και την NewMed Energy -που κατέχει ποσοστό επί της «Αφροδίτης» αλλά και ποσοστό επί του κοιτάσματος «Λεβιάθαν» στην ισραηλινή ΑΟΖ.
To μέλλον της «Αφροδίτης»
Το 2025 ωστόσο σηματοδοτεί και αποφάσεις για το μέλλον της «Αφροδίτης» δεδομένης της χρονίζουσας διαπραγμάτευσης μεταξύ ΚΔ και Chevron. Σε αυτό το επίπεδο όλα τα σενάρια παραμένουν ανοικτά με τα κυρίαρχα να είναι δύο α. το σενάριο ανάκλησης της άδειας στην αμερικανική εταιρεία αν τελικά δεν καταλήξουν οι δύο πλευρές στη βάση της τελευταίας πρότασης που κατέθεσε η Chevron τον περασμένο Σεπτέμβριο, σενάριο που δίνει προοπτική, ξανά στην BP, να εισέλθει στην «πολύπαθη» ως προς την παραγωγή φυσικού αερίου «Αφροδίτη» και β. το σενάριο αποδοχής του αναθεωρημένου πλάνου της Chevron από την ΚΔ που σηματοδοτεί την παραγωγή φυσικού αερίου από την «Αφροδίτη» με χρονικό ορίζοντα το 2030 βάσει των όσων τεχνικών δεδομένων προκύπτουν.
