Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Προχωρούν με νηπιακά βήματα μεν, στην παρούσα φάση, αλλά στα επόμενα χρόνια οι τράπεζες θα αξιολογούν το «ESG σκορ» των επιχειρήσεων μέσα στη διαδικασία πιστοληπτικής αξιολόγησης και τιμολόγησης των δανείων που θα παραχωρούν. Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις θα είναι και οι πρώτες που θα μπουν σε αυτή τη διαδικασία καταγραφής των διαδικασιών ESG που ακολουθούν (Environmental, Social and Governance), ενώ στα επόμενα χρόνια θα ακολουθήσουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι μικρές. Όπως διαφαίνεται, οι τράπεζες θα διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ESG μετάβαση των εταιρειών και θα μπουν ως «μοχλός πίεσης» για να έχουν όλες οι εταιρείες προφίλ ESG, καθώς το τεράστιο διατραπεζικό έργο αξιολόγησης των επιχειρήσεων βάσει των ESG κριτηρίων στο μέλλον θα είναι μονόδρομος. Όπως ορίζει η νέα τάση που θα οριστικοποιηθεί στα επόμενα χρόνια, οι τράπεζες θα καθιερώσουν νέα δανειοδοτικά πρότυπα και οι πελάτες που θα είναι πιο «πράσινοι» βάσει των ESG κριτηρίων θα εξασφαλίζουν πιο εύκολη και με καλύτερους όρους πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
Το διατραπεζικό έργο αξιολόγησης των επιχειρήσεων βάσει ESG κριτηρίων επί κυπριακού εδάφους είναι ένα έργο της Artemis Credit Bureau, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου που θα αποτελεί ορόσημο για τις κυπριακές επιχειρήσεις, αλλά και τράπεζες. Το διατραπεζικό έργο αξιολόγησης των επιχειρήσεων βάσει ESG κριτηρίων χωρίζεται σε δύο άξονες, με τον πρώτο να αφορά τις τράπεζες και τον δεύτερο τις επιχειρήσεις. Η Artemis Credit Bureau (το «Γραφείο Πίστεως» της Κύπρου) σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Τραπεζών και την ICAP CRIF που αποτελεί τον στρατηγικό εταίρο σε αυτό το πρότζεκτ, προχώρησαν στη δημιουργία μίας ψηφιακής πλατφόρμας συλλογής και αξιολόγησης δεδομένων ESG, για τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου αξιολόγησης συμμόρφωσης της επιχείρησης με τα κριτήρια ESG. Τα Κοινωνικά κριτήρια ESG (Social) εξετάζουν με ποιον τρόπο μια επιχείρηση διαχειρίζεται τις σχέσεις της με τους υπαλλήλους, τους προμηθευτές, τους πελάτες και τις κοινότητες στις οποίες δραστηριοποιείται. Τα κριτήρια Εταιρικής Διακυβέρνησης ESG (Governance) αφορούν την ηγεσία μιας επιχείρησης, την επιχειρηματική ηθική, τις εργασιακές σχέσεις, τους εσωτερικούς ελέγχους, τη διαφάνεια και τα δικαιώματα των μετόχων. Τα Περιβαλλοντικά κριτήρια ESG (Environmental) εξετάζουν την απόδοση μιας εταιρείας όσον αφορά τη διαχείριση της φύσης και του περιβάλλοντος.
Τον πρώτο χρόνο η αξιολόγηση μίας επιχείρησης βάσει κριτηρίων ESG είναι δωρεάν μέσω της πλατφόρμας, ενώ από τον δεύτερο χρόνο η ανανέωση του «πιστοποιητικού» θα είναι στα 200 ευρώ.
Το διατραπεζικό έργο αξιολόγησης των επιχειρήσεων βάσει ESG κριτηρίων επί κυπριακού εδάφους θα γίνεται μέσω της πλατφόρμας «Synesgy», μια ψηφιακή πλατφόρμα που αναπτύχθηκε για τη μέτρηση της βιωσιμότητας των εταιρειών, που θα παράγει τρία αποτελέσματα. Η εταιρεία θα λαμβάνει ένα «ESG Score», ένα «ESG Certification», αλλά και ένα «Action Plan». Τα δύο πρώτα είναι κατανοητά, το τρίτο όμως σημείο είναι αυτό στο οποίο πρέπει να εστιάσουμε. Η εταιρεία θα λαμβάνει ένα πλάνο με το οποίο θα καθοδηγείται για ποιες δράσεις θα μπορεί να αναλάβει, ώστε να βελτιωθεί, και τον επόμενο χρόνο εάν ακολουθήσει αυτό που της προτάθηκε, να λάβει καλύτερο σκορ. Η αξιολόγηση ωστόσο δεν έχει «τιμωρητικό χαρακτήρα» και πρακτικά θα λαμβάνει μία λίστα με συμβουλές.
Αρχικά, η τράπεζα θα ενημερώνει τον πελάτη και θα εισάγει τον πελάτη στο Διατραπεζικό Έργο και στον ρόλο της Artemis. Ακολούθως, η Artemis θα αποστέλλει email στον πελάτη με την πρόσκληση στην έρευνα (μέσω συνδέσμου, link). Ακολουθώντας τον σύνδεσμο, η εταιρεία θα εγγράφεται στην πλατφόρμα εισάγοντας τα απαραίτητα στοιχεία της. Στη συνέχεια, η εταιρεία θα συμπληρώνει ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις για τα μέτρα που έχει λάβει για να δείξει τη συμμόρφωσή της με τα ESG κριτήρια. Μετά την συμπλήρωση και υποβολή του ερωτηματολογίου, η εταιρεία θα λαμβάνει τα «ESG Score», «ESG Certification» και το «Action Plan».
Βάσει των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της οδηγίας Corporate Sustainable Reporting Directive (δήλωση για μη χρηματοοικονομικά θέματα ESG για εταιρείες της Ε.Ε.) οι εταιρείες που έχουν πάνω από 250 υπαλλήλους και 50 εκατομμύρια ευρώ τζίρου υποχρεούνται από την 1.1.2024 να κάνουν την αυτοαξιολόγησή τους βάσει των ESG κριτηρίων, ενώ από το 2025 και άλλες εταιρείες στην Κύπρο, με μικρότερους τζίρους και λιγότερους υπαλλήλους θα καλούνται να κάνουν την αυτοαξιολόγησή τους. Στην παρούσα φάση, για μικρομεσαίες και μικρές εταιρείες (δηλαδή κάτω των 50 εκατ. ευρώ τζίρου και 250 υπαλλήλων) δεν υπάρχει υποχρεωτικότητα και είναι εθελοντική η συμμετοχή. Υπάρχουν τρία ερωτηματολόγια, για 250 και άνω υπαλλήλους, για 20-250 υπαλλήλους και ένα ερωτηματολόγιο για 50 υπαλλήλους και κάτω.
Τον 1ο χρόνο δωρεάν
Όσον αφορά στα κόστη, τον πρώτο χρόνο η αξιολόγηση μίας επιχείρησης βάσει κριτηρίων ESG είναι δωρεάν μέσω της πλατφόρμας του Synesgy, ενώ από τον δεύτερο χρόνο και εντεύθεν η ανανέωση του «πιστοποιητικού» που θα είναι αποτέλεσμα της αξιολόγησης θα είναι στα 200 ευρώ. Η ισχύς του πιστοποιητικού θα είναι για 12 μήνες.
Για τις εταιρείες θα υπάρχει τυποποίηση και περιορισμός του όγκου πληροφοριών που ζητείται από τις επιχειρήσεις οι οποίες συναλλάσσονται με πέραν της μιας τράπεζας. Οι εταιρείες θα έχουν ένα ενιαίο ερωτηματολόγιο για επιχειρήσεις ιδίου μεγέθους και θα υπάρχει μία αυτοματοποιημένη λύση που επιταχύνει τη διαδικασία καταγραφής και εξασφαλίζει την ορθή συμπλήρωση και ασφαλή τήρηση των δεδομένων. Πρακτικά, η εικόνα της κάθε εταιρείας θα είναι ίδια προς όλες τις τράπεζες και τα έγγραφα που θα παράγονται από αυτή τη διαδικασία θα είναι αποδεκτά από όλες.
Οι τράπεζες στο μέλλον θα θέλουν να δουν την «ESG ταυτότητα» της κάθε επιχείρησης και βάσει αυτής θα αποφασίζουν αν θα της δώσουν δάνειο, αλλά και σε τι τιμολόγηση θα της το δώσουν. Σε κατοπινό στάδιο επίσης, όπως πληροφορούμαστε, δεν θα αξιολογούνται μόνο αυτές καθ’ αυτές οι εταιρείες, αλλά θα αξιολογούνται και οι προμηθευτές τους. Στα τελευταία οικονομικά αποτελέσματα των τραπεζών έχουμε δει πως κάνουν δειλά-δειλά αναφορές για το πόσα δάνεια ESG έχουν παραχωρήσει.
Μόνο το 24% των τραπεζών
Περνώντας στα τα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και των στοιχείων που ζήτησε από τις τράπεζες, η ΕΚΤ μεταξύ Μαρτίου και Αυγούστου 2023 συνέλεξε πληροφορίες για τον Πυλώνα 3 που σχετίζεται με τους κινδύνους ESG από 107 τράπεζες μέσω των δημόσιων εγγράφων γνωστοποίησης του Πυλώνα 3. Συνολικά 41 τράπεζες διόρθωσαν και αναδημοσίευσαν τις εκθέσεις τους για τον Πυλώνα 3 του 2022 μετά από ενδελεχή διασφάλιση ποιότητας, ενώ από τις 107 τράπεζες, οι 86 αποκάλυψαν στοιχεία κινδύνου ESG. Συνδυάζοντας την πολυπλοκότητα, τα δεδομένα που συλλέχθηκαν ήταν εκτεταμένα και συχνά περιλάμβαναν πάνω από χίλια σημεία δεδομένων ανά τράπεζα. Από τις 86 τράπεζες που αποκάλυψαν πληροφορίες κινδύνου ESG, περίπου το 24% συμμορφώθηκε πλήρως με τις απαιτήσεις ποιοτικής γνωστοποίησης για κάθε κίνδυνο ESG. Περίπου το 70% των τραπεζών παρείχαν εν μέρει συμβατές ποιοτικές πληροφορίες για τους περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς κινδύνους και το 62% για τον κίνδυνο διακυβέρνησης.
