Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Με το δεξί μπήκε ο δεύτερος κύκλος αξιολογήσεων για την κυπριακή οικονομία από τους διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης. Την Παρασκευή ο Οίκος Standard and Poor’s δεν αναβάθμισε το αξιόχρεο, ωστόσο αναβάθμισε τις προοπτικές (outlook) από σταθερές σε θετικές. Η κίνηση αυτή προϋποθέτει πως, αν δεν αλλάξουν δραστικά προς τα κάτω κάποιοι οικονομικοί δείκτες, τότε στην επόμενη αξιολόγησή του, αυτή του 2024, θα αναβαθμίσει την κυπριακή οικονομία. Το βλέμμα πλέον είναι στραμμένο στον Οίκο Αξιολόγησης Moody’s στις 29 Σεπτεμβρίου, όπου ναι μεν έχει θέσει τις προοπτικές της οικονομίας θετικές, αλλά είναι ο μόνος Οίκος που έχει την Κύπρο στα «σκουπίδια» (junk).
Δεν αποκλείεται να προχωρήσει επιτέλους σε αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας, αφού έχει κρατήσει ουδέτερη στάση και δεν έχει ακολουθήσει το «μπαράζ» αναβαθμίσεων των Οίκων S&P, Fitch και DBRS από το 2018. Υπενθυμίζεται πως, τον Σεπτέμβριο του 2018 ο Οίκος S&P αποφάσισε να ανεβάσει την Κύπρο και να την βγάλει εκτός από τα «σκουπίδια» (junk). Ο Moody’s έχει δώσει μία «γεύση», αφού βάσει του «report» που είχε εκδώσει τον περασμένο Μάιο, η Κύπρος βρίσκεται στα «δυνητικά ανερχόμενα αστέρια» για την άνοδο της πιστοληπτικής της αξιολόγησης στην επενδυτική βαθμίδα. Όπως είχε γράψει τον Μάιο ο Moody’s στο Credit Outlook του, υπάρχουν «δύο δυνητικά ανερχόμενα αστέρια» για αναβάθμιση στην επενδυτική κατηγορία, η Κύπρος και η Παραγουάη. Κατά τον Moody’s, η Κύπρος βρίσκεται στην μη επενδυτική βαθμίδα 11 χρόνια, συγκεκριμένα από τον Μάρτιο του 2012, ενώ S&P, Fitch και DBRS την έχουν αναβαθμίσει από το φθινόπωρο του 2018 (Σεπτέμβριο, Οκτώβριο και Νοέμβριο του 2018 αντίστοιχα).
Ο δεύτερος γύρος αξιολογήσεων του 2023 για την Κύπρο πρακτικά έχει αρχίσει από τον Ιούνιο του 2023, όταν ο Οίκος Αξιολόγησης Fitch επιβεβαίωσε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση της Κύπρου στο «ΒΒΒ», διατηρώντας ωστόσο σταθερή την προοπτική (outlook). Είχε προβλέψει ότι, τα δημοσιονομικά πλεονάσματα θα συνεχιστούν παρά την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και ότι η πτωτική πορεία του δημοσίου χρέους της Κύπρου θα συνεχιστεί, παρόλο που θα γίνει με μικρότερο ρυθμό.
Σημειώνεται πως, στις 29 Σεπτεμβρίου η αξιολόγηση του αξιόχρεου της χώρας θα είναι διπλή, αφού θα κληθεί την ίδια ημέρα να αξιολογήσει και ο Οίκος DBRS. Ο Οίκος έχει σταθερή προοπτική για την κυπριακή οικονομία μετά την τελευταία του αξιολόγηση.
Αναβάθμιση από S&P;
Στο «report» που συνοδεύει την αξιολόγηση της χώρας ο Οίκος S&P τονίζει ως τους σημαντικότερους παράγοντες για τη μελλοντική αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου τη συνέχιση της πτωτικής πορείας του δημόσιου χρέους, την συρρίκνωση του υψηλού ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τη βελτίωση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, την περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων που θα μπορούσε να οδηγήσει στη μείωση των ενδεχόμενων υποχρεώσεων για το Δημόσιο, την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και τη βελτίωση της πρόσβασης των τραπεζών στην αγορά κεφαλαίου.
Ο Οίκος τονίζει ότι η κυπριακή οικονομία θα καταγράψει ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης 2,4% κατά το 2023. Ακόμη, αναμένει ότι ο μεσοπρόθεσμος ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης της κυπριακής οικονομίας θα κυμανθεί λίγο πιο κάτω από το 3% υποστηριζόμενος από την περαιτέρω επέκταση του τουρισμού και των προσπαθειών για διαφοροποίηση της οικονομίας στον τομέα της τεχνολογίας. Επίσης, αναφέρει την επιτυχή εφαρμογή των διαθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ως το κλειδί για την περαιτέρω ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας.
Αναμένει το υπουργείο
Σύμφωνα με το Στρατηγικό Πλαίσιο Δημοσιονομικής Πολιτικής 2024-2026 του υπουργείου Οικονομικών το 2023, η οικονομία αναμένεται να παρουσιάσει επιβράδυνση λόγω του εξαιρετικά αβέβαιου εξωτερικού οικονομικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με το Πλαίσιο η Κύπρος ξεκινά το 2023 από υψηλή βάση και η ανάπτυξη θα υποστηριχθεί κυρίως από την εγχώρια ζήτηση και σε μικρότερο βαθμό από την εξωτερική ζήτηση. Οι επενδύσεις –όπως αναφέρει– θα ενισχυθούν με την υλοποίηση ενός σημαντικού αριθμού έργων που περιλαμβάνονται στο εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τα οποία θα έχουν αντίκτυπο στην ανάπτυξη την περίοδο 2023-2026 και κυρίως το 2024-2025. Με βάση το μακροοικονομικό σενάριο που ετοιμάστηκε από το υπουργείο Οικονομικών, η κυπριακή οικονομία το 2023 αναμένεται να παρουσιάσει ανάπτυξη γύρω στο 2,8%. Για το 2023, ο πληθωρισμός (ΕνΔΤΚ) αναμένεται να μειωθεί στο 3,2%, κυρίως λόγω της μείωσης στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου.
Το ποσοστό ανεργίας το 2023 αναμένεται να σημειώσει μείωση και να κυμανθεί γύρω στο 6,5% του εργατικού δυναμικού από 6,8% τον προηγούμενο χρόνο. Στο Πλαίσιο καταγράφεται ότι, μεσοπρόθεσμα, οι προοπτικές της οικονομίας παραμένουν θετικές, με την οικονομία να αναμένεται να καταγράψει σχετικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η αναμενόμενη βελτίωση του ρυθμού βασίζεται κυρίως στην ανάκαμψη από την εγχώρια ζήτηση και την εξωτερική ζήτηση, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Η συνεχιζόμενη εισροή ξένων εταιρειών, οι οποίες έχουν κυρίως εξαγωγικό προσανατολισμό στον τομέα του ICT, καθώς και η ανάκαμψη των τουριστικών εσόδων στα προ της πανδημίας επίπεδα, θα βοηθήσουν στην βελτίωση των εξαγωγών. Από πλευράς πραγματικής οικονομίας, σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, το 2024 ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να κυμανθεί γύρω στο 3,0%, ενώ για τα έτη 2025 και 2026 υπολογίζεται στο 3,1% και 3,2% αντίστοιχα.
Ο πληθωρισμός (ΕΔΤΚ) για το 2024 προβλέπεται να μειωθεί από τα επίπεδα του 2023 και να κυμανθεί στο 2,5%, ενώ για τα έτη 2025-2026 υπολογίζεται στο 2,0%. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί γύρω στο 5,8% το 2024, ακολούθως το 2025 να περιορισθεί στο 5,3% και το 2026 να μειωθεί περαιτέρω, στο 5,0%.
Προειδοποιεί το Δημ. Συμβούλιο
Σε νέες παρατηρήσεις επί των δημόσιων οικονομικών προχώρησε το Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για άμεση παρακολούθηση και μέτρα περιορισμού των ανελαστικών δαπανών, καθώς και την άμεση έναρξη σχεδιασμού για τη βελτίωση της παραγωγικότητας στο Δημόσιο. Το Συμβούλιο υποδεικνύει πως πρέπει να γίνει άμεση ένταξη στους σχεδιασμούς και εκτιμήσεις της κυβέρνησης, των δαπανών οι οποίες δεν έχουν ολοκληρωθεί αλλά για τις οποίες έχουν δημιουργηθεί σχεδιασμοί ή πολιτικές δεσμεύσεις. Εκτιμά ότι, πρέπει να γίνει άμεση έναρξη σχεδιασμών για την σταδιακή αντιμετώπιση του χρέους προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Σημειώνει επίσης πως, η επιτάχυνση της υλοποίησης των όρων του Σχεδίου Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας μπορεί να αποτελέσει ένα από τα κλειδιά εν όψει της αναμενόμενης επιβράδυνσης της οικονομίας.
