Kathimerini.gr
Τα τύμπανα του πολέμου ηχούν ολοένα και πιο δυνατά στα σύνορα Ρωσίας – Ουκρανίας, ενώ κάθε μέρα το σενάριο της ρωσικής εισβολής γίνεται πιθανότερο. Μπορεί όλο αυτό το σκηνικό να πλήξει ενεργειακά τη Γηραιά Ηπειρο, η οποία ήδη αντιμετωπίζει τη χειρότερη κρίση των τελευταίων 50 ετών, όπως διερωτάται σε σχετικό του άρθρο το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg και επικαλείται το moneyreview.gr. Oι ειδήμονες περί τα γεωπολιτικά και την οικονομία αποφαίνονται πως η απάντηση σε μεγάλο βαθμό έχει να κάνει με την αντίδραση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν σε μια ενδεχόμενη στρατιωτική σύγκρουση στην Ανατολική Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η Ρωσία συνέχισε να μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Το ίδιο συνέβη και στη σχετικά πρόσφατη κρίση της Κριμαίας το 2014. Σε αυτές τις δύο διαφορετικές κρίσεις, η Μόσχα είχε αποφασίσει να μην πλήξει τη φήμη της αξιόπιστης προμηθεύτριας, αλλά το τι θα γίνει αυτή τη φορά, βέβαια, παραμένει προς το παρόν άδηλο. Βέβαια, η Ουάσιγκτον έχει φροντίσει να προειδοποιήσει επανειλημμένως το Κρεμλίνο για την επιβολή αυστηρών κυρώσεων σε περίπτωση στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία, κάτι το οποίο μπορεί να επηρεάσει και την ίδια την Ευρώπη.
«Πρέπει να προετοιμαζόμαστε για κάθε πιθανό σενάριο», τονίζει ο Γκρέγκορ Πετ, αντιπρόεδρος της γερμανικής ενεργειακής εταιρείας Uniper. Ας σημειωθεί ότι η Ευρώπη εισάγει από τη Ρωσία περίπου το 1/3 του φυσικού αερίου που χρειάζεται. Πέραν τούτου, η Γηραιά Ηπειρος αυτή τη στιγμή βιώνει τη χειρότερη ενεργειακή κρίση από τη δεκαετία του 1970, διότι οι υψηλές τιμές φυσικού αερίου, τα μειωμένα αποθέματα και η ενισχυμένη ζήτηση έχουν δημιουργήσει εκρηκτικό μείγμα. Το τελευταίο εξάμηνο οι τιμές του αερίου έχουν υπερδιπλασιαστεί και ο φόβος του πολέμου έχει συμβάλει καθοριστικά σε αυτό, παρά τις διαβεβαιώσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν ότι δεν υπάρχει σχέδιο εισβολής στην Ουκρανία. Ανάμεσα στα μέτρα – κυρώσεις που εξετάζει η Δύση σε περίπτωση πολέμου, είναι να θέσει τη Μόσχα εκτός του διεθνούς συστήματος πληρωμών, μέσω του οποίου πραγματοποιούνται οι περισσότερες εμπορικές συναλλαγές. Ενα άλλο μέτρο θα μπορούσε να αφορά την επιβολή κυρώσεων στα ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Βέβαια, σε ένα τέτοιο σενάριο είναι εφικτό και πιθανό να εξαιρεθούν οι ενεργειακές συναλλαγές, οι οποίες εξάλλου πραγματοποιούνται σε δολάρια ή ευρώ. Στο πιο ακραίο σενάριο, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom, όπως επισημαίνει το Bloomberg και το moneyreview.gr, θα μπορούσε να απαντήσει με αντίμετρα στις ανωτέρω κυρώσεις, διακόπτοντας τις προμήθειες αερίου προς την Ευρώπη, επιδεινώνοντας την ενεργειακή κρίση και οδηγώντας τις τιμές σε νέα ιστορικά υψηλά.
Το τελευταίο εξάμηνο οι τιμές του αερίου έχουν υπερδιπλασιαστεί και ο φόβος του πολέμου έχει συμβάλει καθο-ριστικά σε αυτό.
Στο απευκταίο σενάριο της εισβολής, ένα από τα πρώτα «θύματα» θα μπορούσε να είναι ο αγωγός Nord Stream 2, ένα ρωσικό έργο πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο φιλοδοξεί να μεταφέρει φυσικό αέριο απευθείας στην Ευρώπη, παρακάμπτοντας τα «εχθρικά» εδάφη της Πολωνίας και της Ουκρανίας (μέσω της Βαλτικής). Θέτοντας σε λειτουργία τον νέο αγωγό, εκτιμάται πως θα τονωθούν σημαντικά οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου, ενισχύοντας τα ενεργειακά αποθέματα της Ευρώπης, αλλά και αυξάνοντας την εξάρτηση από τη Μόσχα. Από πλευράς του ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει ταχθεί υπέρ των κυρώσεων στον Nord Stream 2, σε περίπτωση ρωσικής εισβολής, ενώ ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας, Ολαφ Σολτς, έχει προειδοποιήσει ότι οποιαδήποτε κλιμάκωση της κρίσης θα σηματοδοτήσει το πρόωρο τέλος του αγωγού.
Φυσικά, η μεγαλύτερη αβεβαιότητα αφορά τις τεράστιες ποσότητες αερίου τις οποίες διακινεί η Ρωσία μέσω της Ουκρανίας. Η Μόσχα θα μπορούσε να κλείσει τη στρόφιγγα σε περίπτωση σύγκρουσης, εκτιμά ο Βολοντίμιρ Ομελτσένκο, αναλυτής της ουκρανικής Razumkov. Αυτό θα μπορούσε να δώσει στη Μόσχα την ευχέρεια να καθορίσει τις ενεργειακές εξελίξεις και στην Ουκρανία και στην Ευρώπη. Βέβαια, υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι δεν συμμερίζονται τις παραπάνω ανησυχίες. Κι αυτό διότι στοιχηματίζουν στο γεγονός ότι η Ρωσία θέλει να διατηρήσει το προφίλ της αξιόπιστης προμηθεύτριας, όπως είχε πράξει και στο παρελθόν. «Δεν νομίζω να υπάρξει αλλαγή της κατάστασης, ακόμη και στο ενδεχόμενο ενός πολέμου», καθησυχάζει ο Κρις Γουίφερ, αναλυτής της ρωσικής Macro-Advisory. Τέλος, αναφέρεται πως περίπου 40 δισ. κυβικά μέτρα ρωσικού αερίου ετησίως είναι «κλειδωμένα» μέσω συμβολαίων (με λήξη το 2024) για να μεταφέρονται στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας. Πρόκειται περίπου για το 1/3 των ρωσικών εξαγωγών στην Ευρώπη και σχεδόν το 50% των γερμανικών αναγκών.
