Kathimerini.com.cy
Ιδιαίτερα δύσκολη κρίνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο την επίτευξη του στόχου του 60,1% (ως ποσοστό του ΑΕΠ) για το χρέος στον ορίζοντα του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου, χωρίς όμως αύξηση του χρέους, νοουμένου ότι και οι σταθμισμένες αποδόσεις του νέου υπό έκδοση χρέους δεν θα ξεπεράσουν το όριο του 3,8%.
Στην τελική έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου για το 2023 καταγράφεται ωστόσο πως, η τροχιά στην οποία τίθεται το χρέος είναι ικανοποιητική, αλλά υπόκειται σε σημαντικούς κινδύνους. Σε συνδυασμό με την αύξηση των ανελαστικών δαπανών, εγείρεται η ανησυχία για την διατήρηση της δημοσιονομικής ευχέρειας προς άσκηση πολιτικής ή αντιμετώπιση απρόβλεπτων περιστάσεων εντός της επόμενης τριετίας.
Παράλληλα το Συμβούλιο καλεί το Υπουργείο Οικονομικών να διατηρήσει και στον επόμενο κύκλο προϋπολογισμού (Προϋπολογισμό 2025 και ΜΔΠ 2025-2027) την διορθωτική τάση που καταγράφεται στο ΜΔΠ και να ακολουθήσει επιθετική πολιτική συγκράτησης των ανελαστικών δαπανών.
Όσον αφορά στην πορεία των οικονομικών δεικτών που προδιαγράφεται από τον Προϋπολογισμό, σημειώνει πως αυτή προβλέπει διατήρηση της πτωτικής πορείας στο δημόσιο χρέος, η οποία συνάδει με τις υποχρεώσεις της Δημοκρατίας και διαγράφει το σοφότερο μονοπάτι προς αποφυγή προβλημάτων.
Επιπλέον, και παρά την επιδείνωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των κρατικών δαπανών που καταγράφονται για το 2024, σημειώνει το Συμβούλιο πως πολλές από τις ποιοτικές επιδεινώσεις σημειώνουν σημαντική βελτίωση στον ορίζοντα του ΜΔΠ μέχρι το 2026.
Για παράδειγμα, δίνει ότι το ΜΔΠ περιλαμβάνει εκτίμηση επιβράδυνσης του ρυθμού αύξησης των κρατικών εσόδων σε επίπεδα χαμηλότερα της ανάπτυξης του ΑΕΠ, «διορθώνοντας» μια εικόνα υπεραισιοδοξίας στις μεσοπρόθεσμες εκτιμήσεις των εσόδων μετά το 2023 και 2024. Επιπλέον, οι ανελαστικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ και ως ποσοστό των κρατικών εσόδων υποχωρούν σε πιο βιώσιμα επίπεδα στο βάθος του ΜΔΠ.
Ωστόσο, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο τονίζει ότι, η συγκεκριμένη πορεία υπόκειται σε κίνδυνο υλοποίησης καθώς το ΜΔΠ δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα και δεν υπάρχει λόγος που να δικαιολογεί την ελπίδα πως οι προδιαγραφόμενες διορθώσεις θα υλοποιηθούν. Η συνήθης πρακτική, με την οποία ο εκάστοτε προϋπολογισμός της Δημοκρατίας εκπονείται αγνοώντας τον Προϋπολογισμό και ΜΔΠ που υποβλήθηκε το προηγούμενο έτος, καθιστούν τις εκτιμήσεις για τα έτη 2025-2026 ιδιαίτερα επίφοβες.
Επιπλέον, σε αρκετές περιπτώσεις, παρουσιάζει πως, περιλαμβανομένων και των ανελαστικών δαπανών, η εκτίμηση δεν συνοδεύεται από παράλληλες δράσεις ή προγράμματα που να μειώνουν τις ανελαστικές δαπάνες και η διόρθωση των δεικτών εξαρτάται πλήρως από επιδράσεις βάσης οι οποίες προκύπτουν από παραδοχές και όχι από σχεδιασμούς.
"Έτσι, η μεσοπρόθεσμη διόρθωση των δεικτών ρίσκου είναι επισφαλής και θα πρέπει να τύχει προσεκτικής και συνεχούς παρακολούθησης", αναφέρει χαρακτηριστικά.
Όχι με την ιστορική πορεία
Σημειώνει το Συμβούλιο επίσης πως, οι προβλέψεις στον Προϋπολογισμό για συγκεκριμένες δαπάνες δεν συνάδουν με την ιστορική τους πορεία και αναμένουμε πως κάποιες κατηγορίες δαπανών θα αυξηθούν περισσότερο από ό,τι προβλέπεται στον φετινό Προϋπολογισμό και ΜΔΠ 2024-2026.
Συγκεκριμένα, κατηγορίες όπως είναι η Συνεισφορά της Γενικής Κυβέρνησης στο ΤΚΑ, στο ΓεΣΥ και στην αγορά φαρμάκων, αναμένουμε πως θα διορθωθούν μέσα από την συνήθη πρακτική των Συμπληρωματικών Προϋπολογισμών, μία πρακτική η οποία θα πρέπει να περιοριστεί αποκλειστικά σε ειδικές, απρόβλεπτες και εξαιρετικές περιπτώσεις. Πέρα από τις πιο πάνω κατηγορίες δαπανών, απουσιάζουν και οι σχεδιασμοί για επιπλέον δαπάνες όπως είναι εκείνες που θα προκύψουν από την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Κυπριακή Δημοκρατία στο τέλος του ΜΔΠ.
Το Fit-for-55
Πρόσθετα, το Συμβούλιο τονίζει πως, οι ανάγκες της Δημοκρατίας οι οποίες δεν έχουν προϋπολογιστεί πλήρως, περιλαμβάνουν υποχρεώσεις για συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις του Fit-for-55, όπου η πρακτική της εξασφάλισης αναβολών και παρατάσεων διογκώνει το μελλοντικό κόστος σημαντικά. Η ψηφιακή μετάβαση, περιλαμβανομένης και της ίδιας της κρατικής μηχανής, όπου η πρόοδος είναι οδυνηρά περιορισμένη, η πράσινη μετάβαση, και η άμυνα είναι επίσης σημεία όπου αναμένουμε απότομη και δημοσιονομικά σημαντική αύξηση δαπανών εντός του ορίζοντα του ΜΔΠ.
"Εξαιρουμένων των συγκεκριμένων δυνητικών δαπανών, πάντως, τα σενάρια ελλείμματος παραμένουν, έστω και οριακά, σε θετικό έδαφος, ακόμα και στο δυσμενέστερο σενάριο. Υψηλότερος κίνδυνος είναι, σε μια τέτοια περίπτωση, η πλήρης ομαλοποίηση του πληθωρισμού, η οποία θα συμπιέσει το ονομαστικό ΑΕΠ και τα κρατικά έσοδα, επιδρώντας, έτσι και στα δημοσιονομικά στοιχεία", καταλήγει.
