Νέος αγώνας μεταρρυθμίσεων για άλλα 85 εκατ. από Ευρώπη

Το χάσμα για τα πρώτα 85 εκατομμύρια ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης γεφυρώθηκε, ωστόσο τα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δεν είναι ένας αγώνας 100 μέτρων, αλλά μαραθώνιος. Στόχος, πλέον, να περάσουν άλλα 18 ορόσημα και στόχοι, ώστε να γίνει επιτυχής αποδέσμευση του δευτέρου πακέτου των 85 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η συνεδρίαση της Δευτέρας στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών έδρασε καταλυτικά για να βρεθούν οι συγκλίσεις σε σχέση με τα νομοσχέδια που αφορούν στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η κύρια διαφωνία αφορούσε τους εγγυητές και τη «δύναμη» που θα έχουν οι εταιρείες διαχείρισης δανείων, ωστόσο από ό,τι φαίνεται βρέθηκε η χρυσή τομή. Το Υπουργείο Οικονομικών θα ετοιμάσει, μέσα στην επόμενη εβδομάδα, καταλλήλως την τροποποίηση του υφιστάμενου κειμένου που συνοδεύει το νομοσχέδιο και θα σταλεί στη Βουλή και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις απαραίτητες εγκρίσεις.

Σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς, αρχές Ιουλίου η Κύπρος θα ζητήσει την αποδέσμευση των πρώτων 85 εκατ. ευρώ που δικαιούται. Το βλέμμα, όμως, είναι στραμμένο και στο επόμενο στάδιο, για την αποδέσμευση του δεύτερου πακέτου των 85 εκατ. ευρώ και έχουν αρχίσει ήδη οι διαδικασίες προς αυτή την κατεύθυνση.

Ωστόσο, τώρα θα έπρεπε βέβαια να είχαν ήδη περάσει όλα τα ορόσημα για την αποδέσμευση της πρώτης δόσης, αυτό όμως είναι μια πτυχή που δεν χρειάζεται να εξεταστεί στο παρόν στάδιο αφού ξεπέρασαν στη Βουλή τον σκόπελο των εγγυητών για τους διαχειριστές δανείων. Σύμφωνα με τον κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα πρέπει να περιλαμβάνουν μια συνεκτική δέσμη κοστολογημένων μεταρρυθμίσεων και δημόσιων επενδύσεων με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι το 2026. Αν όλα πάνε καλά και με το δεύτερο πακέτο των 18 μεταρρυθμίσεων, θα πρέπει από Σεπτέμβριο – Οκτώβριο να προχωρήσει στην αίτηση για αποδέσμευσή τους.

8+2 για το πρώτο τρίμηνο

Η Κύπρος θα πρέπει να ασχοληθεί πλέον με τα ορόσημα και τους στόχους που έχουν τεθεί για το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο του 2022, που τιτλοφορούνται δηλαδή ως Q1 και Q2 του 2022. Για το πρώτο τρίμηνο θα πρέπει να περάσει οκτώ (8) ορόσημα και δύο (2) στόχους, σύνολο δέκα (10), ενώ για το δεύτερο τρίμηνο έξι (6) ορόσημα και δύο (2) στόχους, σύνολο οκτώ (8).

Το πρώτο ορόσημο για το πρώτο τρίμηνο του 2022 είναι αφιερωμένο στην δημιουργία Εθνικής Εμπορικής Ταυτότητας και προώθηση του παραδοσιακού προϊόντος «χαλλούμι». Χρειάζεται έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο σχεδίων δράσης που περιλαμβάνουν: 1) παροχή βοήθειας στις επιχειρήσεις για την προώθηση των προϊόντων και των υπηρεσιών τους με βάση την επωνυμία «made in Cyprus», και 2) αύξηση της ιδιαιτερότητας του χαλλουμιού ως αυθεντικού κυπριακού προϊόντος και σχεδιασμός καμπάνιας προώθησης και ευαισθητοποίησης γι’ αυτό.

Το δεύτερο ορόσημο αφορά κίνητρα για επενδύσεις και ανθρώπινο κεφάλαιο στους τομείς της Ε&Κ, άρα στην έναρξη ισχύος νόμου για τη θέσπιση φορολογικής απαλλαγής για τους εταιρικούς επενδυτές (νομικές οντότητες) που επενδύουν σε καινοτόμες επιχειρήσεις.

Το τρίτο ορόσημο αφορά στη διευκόλυνση των στρατηγικών επενδύσεων, άρα και στην έναρξη ισχύοντος νόμου για τη στήριξη των στρατηγικών επενδύσεων στην Κύπρο, ο οποίος θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία: εναρμόνιση των διαδικασιών αδειοδότησης στρατηγικών επενδύσεων, διαχειριστή έργου για κάθε έργο, έγκαιρη έκδοση οικοδομικών αδειών.

Το τέταρτο ορόσημο προνοεί την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και βελτίωση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης για καλύτερη χάραξη και εφαρμογή πολιτικής.

Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε σχέδιο δράσης το οποίο περιλαμβάνει: Κατευθυντήριες γραμμές, υποδείγματα και υποστήριξη όσον αφορά την υλοποίηση από το τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού (ΤΔΔΠ) προς τη διοίκηση των καθ’ ύλην αρμόδιων υπουργείων σε σχέση με θέματα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού όπως η αναδιοργάνωση και αναδιάρθρωση, η απλούστευση των διαδικασιών και ο προγραμματισμός για το ανθρώπινο δυναμικό· - Υλοποίηση αναθεωρημένης οργανωτικής δομής του ΤΔΔΠ - Σχέδιο μάθησης και ανάπτυξης για το προσωπικό του ΤΔΔΠ· - Σχέδιο κατάρτισης για τη διοίκηση των καθ’ ύλην αρμόδιων υπουργείων.

Περνώντας στο πέμπτο ορόσημο, είναι η βελτίωση του νομικού και θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Προνοεί τη διάταξη του νόμου που αναφέρει την έναρξη ισχύος του νόμου και έναρξη λειτουργίας της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της διαφθοράς, με πληρωθείσες τις κύριες διευθυντικές θέσεις και πραγματοποιηθείσες τις προσλήψεις προσωπικού.

Η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της διαφθοράς έχει ιδρυθεί και λειτουργεί κατόπιν της έναρξης ισχύος του αντίστοιχου νόμου. Η Αρχή συντονίζει τις προσπάθειες όλων των φορέων που συμμετέχουν στην πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς και εποπτεύει την έγκαιρη υλοποίηση των δράσεων των διαφόρων αρμόδιων αρχών.

Το έκτο ορόσημο προνοεί στη βελτίωση της είσπραξης φόρων και της αποτελεσματικότητας του Τμήματος Φορολογίας. Αφορά στην έγκριση των παραδοτέων του έργου από το συμβούλιο έργου για την ολοκλήρωση, εγκατάσταση και λειτουργία νέου ολοκληρωμένου συστήματος ΦΠΑ. Το Τμήμα Φορολογίας Κύπρου (CTD) θέτει σε λειτουργία Ολοκληρωμένο Σύστημα Φορολογικής Διοίκησης (ITAS) το οποίο υποστηρίζει τις λειτουργίες και τις διαδικασίες της φορολογικής διοίκησης. Οι λειτουργίες που σχετίζονται με τις υπηρεσίες ΦΠΑ θα ολοκληρωθούν και θα είναι λειτουργικές στο πλαίσιο του εν λόγω συστήματος.

Το έβδομο ορόσημο αφορά στην ενδυνάμωση της εθνικής ρυθμιστικής αρχής (OCECPR), δηλαδή στην έναρξη ισχύος του παράγωγου δικαίου και έναρξη της έρευνας. Το παράγωγο δίκαιο αρχίζει να ισχύει και καλύπτει τις κύριες πτυχές της έρευνας, όπως το είδος, τον βαθμό ανάλυσης και τη μορφή των απαιτούμενων πληροφοριών, καθώς και τα πρόσωπα από τα οποία ζητούνται οι απαιτούμενες πληροφορίες. Έναρξη της γεωγραφικής έρευνας σχετικά με την εμβέλεια ηλεκτρονικών δικτύων ικανών να παρέχουν ευρυζωνικά δίκτυα και υλική υποδομή βάσει του άρθρου 22 του Ευρωπαϊκού Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών.

Το όγδοο ορόσημο αφορά την μαζική εγκατάσταση και λειτουργία έξυπνης υποδομής μέτρησης (υποδομής μέτρησης προηγμένης τεχνολογίας) από τον διαχειριστή συστήματος διανομής (ΔΣΔ). Αναμένεται η υπογραφή σύμβασης για έξυπνη υποδομή μέτρησης ηλεκτρικής ενέργειας (υλισμικό, λογισμικό, υπηρεσίες υποστήριξης και άλλες υπηρεσίες).

Τα 6 προαπαιτούμενα και οι 2 στόχοι για το δεύτερο τρίμηνο

Το πρώτο ορόσημο είναι αφιερωμένο στο σύστημα Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) Δημόσιας Υγείας Κύπρου. Θα τεθεί σε λειτουργία η ενότητα του συστήματος επιτήρησης της γρίπης μέσω παρατηρητών νοσηρότητας στο πλαίσιο του Καινοτόμου Συστήματος Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) Δημόσιας Υγείας Κύπρου, ενώ επίσης θα τεθεί σε εφαρμογή ένα σύστημα παρακολούθησης της αποτελεσματικότητάς της.

Το δεύτερο ορόσημο είναι για την προστασία των δασών από πυρκαγιές. Θα υπογραφούν συμφωνίες / συμβάσεις με προμηθευτές για την αγορά πυροσβεστικών αεροσκαφών, οχημάτων, εξοπλισμού και την παροχή υπηρεσιών με στόχο τη συμβολή στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και στη μείωση του κινδύνου έκρηξης και επέκτασης των δασικών πυρκαγιών και την ενίσχυση της προστασίας από τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι πολίτες, οι υποδομές και τα δάση από ενδεχόμενο περιστατικό πυρκαγιάς.

Για το τρίτο ορόσημο χρειάζεται ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης και ελέγχου της διαχείρισης των υποδομών του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων. Στο έγγραφο ανάλυσης απαιτήσεων και σχεδιασμού του συστήματος θα περιγράφονται όλες οι πτυχές, τα χαρακτηριστικά και οι λειτουργικές δυνατότητες του συστήματος, μεταξύ των οποίων θα περιλαμβάνονται τα εξής: αισθητήρες ποιότητας, λειτουργικοί αισθητήρες (όπως ροής, στάθμης και πίεσης), μετρητές ενέργειας, συσκευές επικοινωνίας, εξοπλισμός ΤΠ (υλισμικό, λογισμικό). Στη λεπτομερή ανάλυση απαιτήσεων και στον σχεδιασμό του συστήματος θα καθορίζεται ο ακριβής αριθμός και ο τύπος εξοπλισμού που απαιτείται για το εν λόγω έργο.

Το τέταρτο ορόσημο αφορά την ηλεκτρονική πλατφόρμα υπολογιστικού νέφους για τη βελτίωση του εμπορίου και της συμμετρίας πληροφοριών στην αλυσίδα εφοδιασμού φρέσκων προϊόντων. Προνοείται η έναρξη ισχύος νέου νόμου για την αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών κατά τις συναλλαγές στην τοπική αγορά φρέσκων προϊόντων, όπως μονομερείς και αναδρομικές τροποποιήσεις των συμβάσεων, ακυρώσεις της τελευταίας στιγμής, προθεσμίες πληρωμής μεγαλύτερες των 30 ημερών, πληρωμές για προϊόντα που έχουν υποστεί ζημία ή που δεν έχουν πωληθεί και άλλες ενέργειες που επηρεάζουν όσους εμπλέκονται στην αλυσίδα παραγωγής και διανομής γεωργικών προϊόντων.

Το πέμπτο ορόσημο αφορά στο σύστημα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μεγάλων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον μεταποιητικό τομέα. Μετά την έγκριση του συστήματος από το Υπουργικό Συμβούλιο, έκδοση πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για την παροχή επιχορηγήσεων σε τουλάχιστον τρεις μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον μεταποιητικό τομέα με σκοπό την επέκταση των υφιστάμενων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων μέσω επενδύσεων που ενισχύουν το τεχνολογικό επίπεδο, τη διαδικασία παραγωγής και την παραγωγικότητά τους. Οι όροι αναφοράς περιλαμβάνουν κριτήρια επιλεξιμότητας που διασφαλίζουν ότι τα επιλεγμένα έργα συμμορφώνονται με την τεχνική καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» (2021/C 58/01) μέσω της χρήσης καταλόγου εξαιρέσεων και της απαίτησης συμμόρφωσης με την οικεία ενωσιακή και εθνική περιβαλλοντική νομοθεσία.

Το έκτο και τελευταίο ορόσημο αφορά στη δημιουργία και λειτουργία κεντρικού γραφείου μεταφοράς γνώσης (ΓΜΓ). Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, που είναι αρμόδιο για την έναρξη λειτουργίας του ΓΜΓ, έχει προσλάβει ή έχει συνάψει σύμβαση με προσωπικό υψηλής εκπαίδευσης και/ή εμπειρογνώμονες για την παροχή υπηρεσιών μεταφοράς γνώσης. Θα εξασφαλιστούν τα συστήματα και εργαλεία για την υποστήριξη της λειτουργίας του ΓΜΓ. Το ΓΜΓ ξεκινά να παρέχει υπηρεσίες σε πανεπιστήμια, άλλους ερευνητικούς οργανισμούς ή επιχειρήσεις.

Οι στόχοι

Ο πρώτος από τους δύο στόχους για το δεύτερο τρίμηνο του 2022 αφορά στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του Τμήματος Εργασίας και Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης και ενίσχυση της στήριξης των νέων. Σκοπός η δημιουργία και θέση σε λειτουργία τεσσάρων κινητών μονάδων για την προσέγγιση νέων εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης και κατάρτισης (ΕΕΑΚ).

Ο δεύτερος στόχος προνοεί την προώθηση κυκλικής οικονομίας σε ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις. Έχουν υπογραφεί συμφωνίες συνεργασίας με τουλάχιστον 50 ξενοδοχεία για εξατομικευμένη επιχειρηματική καθοδήγηση σε θέματα κυκλικής οικονομίας.

Ψηφιακή αναβάθμιση και ενεργειακή απόδοση

Υπάρχουν ωστόσο και δύο στόχοι. Ο πρώτος στόχος αφορά στην ψηφιοποίηση σε διάφορα υπουργεία/υπηρεσίες της κεντρικής κυβέρνησης.

Οι συμβάσεις με παρόχους που επιλέγονται μέσω διαδικασιών δημόσιων συμβάσεων έχουν υπογραφεί για την ψηφιοποίηση/ψηφιακή αναβάθμιση τουλάχιστον τεσσάρων από τα ακόλουθα υπουργεία/τμήματα της κεντρικής κυβέρνησης:

1. Τμήμα Οδικών Μεταφορών του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων,

2. Υφυπουργείο Ναυτιλίας

3. Υπουργείο Εξωτερικών

4. Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης

5. Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως του Υπουργείου Εσωτερικών (για την αρχιτεκτονική κληρονομιά).

Ο δεύτερος στόχος αφορά στην αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης των δημόσιων κτιρίων και θα επιτευχθεί με την εγκατάσταση θερμομόνωσης και φωτοβολταϊκών συστημάτων σε τουλάχιστον 405 σχολεία με στόχο να επιτευχθεί κατά μέσο όρο μείωση της ζήτησης πρωτογενούς ενέργειας κατά τουλάχιστον 30%.