Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μέχρι τον Μάρτη του 2025 η Κύπρος θα έχει απορροφήσει σχεδόν το 40% των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ποσό που ανέρχεται στα 455 εκατομμύρια ευρώ. Και αυτό, διότι, η Κύπρος προχώρησε στο 3ο αίτημα εκταμίευσης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με το οποίο θα «ξεκλειδωθούν» 77 εκατομμύρια ευρώ. Σωρευτικά, με αυτά τα 77 εκατ. ευρώ για τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη δώσει «πράσινο φως», η Κύπρος θα έχει ανέβει το 40% των «σκαλιών» από το «ταξίδι» που ονομάζεται Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Υπενθυμίζεται πως, το ανώτατο ποσό που θα μπορεί να λάβει η Κύπρος μέχρι και τον Αύγουστο του 2026 που έχει περιθώριο για να καταβάλει το τελευταίο αίτημα εκταμίευσης χρημάτων, είναι 1,02 δισεκατομμύρια ευρώ σε χορηγίες και 200 εκατομμύρια ευρώ σε δανεισμό.
Την Τρίτη, η Κύπρος έλαβε θετική προκαταρκτική αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την 3η αίτηση εκταμίευσης των χρημάτων της 4ης δόσης που αποτελείτο από 16 ορόσημα. Σημειώνεται ότι, η Κύπρος στην 2η εκταμίευση των χρημάτων τον Σεπτέμβρη του 2024 είχε κάνει αίτημα για την 2η και 3η δόση μαζί. Εκεί, δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε δώσει θετική προκαταρκτική αξιολόγηση για τα 37 από τα 38 ορόσημα της 2ης και 3ης δόσης, και έτσι η Κύπρος δεν έλαβε όλο το ποσό των 152 εκατ. ευρώ που θα μπορούσε να λάβει. Πλέον, έχει περιθώριο δύο μηνών, όπως υπέδειξε απαντώντας σε σχετική ερώτηση κοινοτικός αξιωματούχος στην «Κ», για να εκπληρώσει εκείνο το ορόσημο και να της «ξεκλειδωθούν» άλλα 43 εκατ. ευρώ. Το ορόσημο αυτό έχει σχέση με νομοθεσία που αφορά την αντιμετώπιση του Επιθετικού Φορολογικού Σχεδιασμού και πρέπει να περάσει από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η Επιτροπή έχει ενεργοποιήσει τη διαδικασία «αναστολής πληρωμών», όπως προβλέπεται στο άρθρο 24 του κανονισμού, παρέχοντας στην Κύπρο αυτό τον πρόσθετο χρόνο για την εκπλήρωση του οροσήμου. Με την ολοκλήρωση αυτού του οροσήμου το ποσό που θα έχει «ξεκλειδώσει» η Κύπρος από το Ταμείο θα ανέρχεται στα 500 εκατ. ευρώ.
Προχωρούν μεταρρυθμίσεις που έμειναν χρόνια στο ντουλάπι και δίνεται ώθηση στην οικονομία
Επιστρέφοντας στα χαρακτηριστικά του 3ου αιτήματος εκταμίευσης για την οποία έλαβε «πράσινο φως» η Κύπρος την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα 77 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν ποσοστιαία στο 6% των χρημάτων του συνόλου του Σχεδίου, ενώ αν θέλουμε να είμαστε «απόλυτοι» με τους αριθμούς, τα 455 εκατ. ευρώ που θα «ξεκλειδωθούν» στην Κύπρο τον ερχόμενο Μάρτη, αντιστοιχούν στο 37% του συνόλου των χρημάτων του Σχεδίου (1,02 δισ. χορηγιών και 200 εκατ. δανείων). Σημειώνεται πως για αυτά τα 16 ορόσημα που η Κύπρος προχώρησε επιτυχώς, εξετάστηκαν από την Επιτροπή όπως σχολίασε κοινοτικός αξιωματούχος, 450 έγγραφα.
Από τα 16 ορόσημα και στόχους που αφορούσε το 3ο αίτημα εκταμίευσης, ένα ορόσημο ήταν για την υγεία, τρία για την πράσινη μετάβαση (για καθαρότερη ενέργεια και μείωση ρύπων, ελευθεροποίηση της αγοράς ενέργειας, διαχείριση υδάτων), οκτώ για ανταγωνιστική οικονομία (διαφοροποίηση της οικονομίας, ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων, εκσυγχρονισμό δημόσιων φορέων, δημοσιονομική και χρηματοοικονομική σταθερότητα), τρία για ψηφιακό μετασχηματισμό (συνδεσιμότητα και ηλεκτρονική διακυβέρνηση) και τέλος, ένα για απασχόληση, κοινωνική προστασία και εκπαίδευση (τηλεργασία). Μόλις ολοκληρωθεί η πληρωμή αυτή, θα αντιστοιχούν στο 28% των οροσήμων και των στόχων του Σχεδίου που εκπληρώθηκαν.
Εστάλη και το 4ο αίτημα
Πέραν των 455 εκατ. ευρώ που θα έρθουν στην Κύπρο από το Ταμείο μέχρι τον Μάρτη και πέραν των επιπρόσθετων 43 εκατ. ευρώ που μπορεί να της έρθουν μέχρι και τον Απρίλη - Μάη που πρέπει να περάσει την επίμαχη νομοθεσία για τον Επιθετικό Φορολογικό Σχεδιασμό, η Κύπρος κατέβαλε και επισήμως τον Δεκέμβρη του 2024 το 4ο αίτημα εκταμίευσης για την 5η δόση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Όπως υπέδειξε σχετικά κοινοτικός αξιωματούχος, η Κύπρος επρόκειτο να στείλει γι’ αυτό το αίτημα 28 ορόσημα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, αλλά κατέβαλε τα 25 και αναμένονται άλλα 3 τα οποία είναι σε διαδικασία για να περάσουν - ολοκληρωθούν και ακολούθως, να σταλούν.
Ζεσταίνεται… και το 5ο
Η Κύπρος φαίνεται να έχει πάρει «ζεστά» το ζήτημα του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για μεταρρυθμίσεις που έμειναν για χρόνια στο ντουλάπι και δίνοντας σαφή ώθηση στην οικονομία. Αυτή τη χρονική στιγμή, όπως πληροφορείται σχετικά η «Κ», η Κύπρος ναι μεν ασχολείται με τα 3 ορόσημα του 4ου αιτήματος που απομένουν, εντούτοις τρέχει παράλληλα και η διαδικασία για το 5ο αίτημα εκταμίευσης της 6ης δόσης, που καλώς εχόντων των πραγμάτων θα γίνει τον Ιούνιο του 2025. Με το 5ο αίτημα η Κύπρος θα έχει φτάσει στα «μισά» σε επίπεδο αιτημάτων εκταμίευσης χρημάτων, αλλά πιθανώς αν όλα έχουν πάει καλά, να έχει λάβει παραπάνω από τα μισά χρήματα που δικαιούται από το Ταμείο.
Επιτάχυναν «για τα καλά»
Προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις του Σχεδίου και από ό,τι φαίνεται επιταχύνεται η προσπάθεια για την απορρόφηση των κονδυλίων από όλες τις χώρες και όχι μόνο από την Κύπρο. Ωστόσο, υπάρχει αρκετή προσπάθεια και από Κύπρο, καθώς τον Σεπτέμβρη είχε ολοκληρώσει μόνο το 5% των οροσήμων και στόχων από τη μακρά λίστα μεταρρυθμίσεων που έχει το χρηματοδοτικό εργαλείο που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Next Generation EU. Σταθμός σε αυτή την επιτάχυνση ήταν, όπως υπέδειξε σχετικά κοινοτικός αξιωματούχος στην «Κ», η αναθεώρηση και ευελιξία στην αξιολόγηση των Σχεδίων βάσει απόφασης Φεβρουαρίου 2023 για ορόσημα που δεν επηρεάζουν τη φιλοσοφία του Σχεδίου, ώστε να μην «κολλάνε» σε ορόσημα που χρειάζονται περισσότερο χρόνο, ή που χρήζουν αναθεώρησης. Ο δρόμος για να λάβει όλα τα χρήματα από το Ταμείο είναι μεγάλος και αβέβαιο στην παρούσα φάση εάν καταφέρει να τα λάβει όλα, παρά το ομολογουμένως καλό «μομέντουμ» που έχει τώρα.
Στην περίπτωση της Κύπρου, από τα 136 ορόσημα τα 61 αφορούν μεταρρυθμίσεις και τα 75 επενδύσεις, από τα οποία το 45% είναι αφιερωμένα στην πράσινη ανάπτυξη και το 24,6% στην ψηφιακή. Είναι κοντά στον ευρωπαϊκό στόχο, εξάλλου, για 42% στην πράσινη ανάπτυξη και 26% στην ψηφιακή.
