Του Ανδρέα Καραμήτα
Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) και ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO) εργάζονται από κοινού εδώ και καιρό για την καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, του εκφοβισμού και της σεξουαλικής επίθεσης, στον ναυτιλιακό τομέα.
Μια συνάντηση της κοινής τριμερούς ομάδας εργασίας ILO/IMO (JTWG), η οποία περιλαμβάνει εκπροσώπηση από κυβερνήσεις, πλοιοκτήτες και ναυτικούς, πραγματοποιήθηκε από τις 27 έως τις 29 Φεβρουαρίου στα κεντρικά γραφεία του ΙΜΟ στο Λονδίνο, για να συζητηθούν πιθανά μελλοντικά μέτρα για την πρόληψη και να αντιμετωπίσει αυτό το σοβαρό ζήτημα, μεταξύ άλλων μέσω νομοθεσίας, μηχανισμών και πολιτικών, καθώς και μέσω ενισχυμένης κατάρτισης.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχει αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με τη βία και την παρενόχληση που συμβαίνουν στα πλοία, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, του εκφοβισμού και της σεξουαλικής επίθεσης, που επιδεινώνουν τις ήδη δύσκολες συνθήκες εργασίας.
Ανοίγοντας τη συνεδρίαση, ο Γενικός Γραμματέας του ΙΜΟ κ. Arsenio Dominguez είπε:
«Παραμένουμε σταθεροί στη δέσμευσή μας να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές και με σεβασμό περιβάλλον εργασίας στο πλοίο. Αναγνωρίζοντας ότι αυτό δεν είναι μόνο ηθική επιταγή αλλά και πρακτική αναγκαιότητα για τη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου, δεσμευόμαστε να αποτρέψουμε και να καταπολεμήσουμε τον εκφοβισμό και την παρενόχληση στον ναυτιλιακό τομέα».
«Ο κοινός μας στόχος είναι σαφής - να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες των ναυτικών, της βιομηχανίας, των διοικήσεων και του κοινού γενικότερα για να κάνουμε τη ναυτιλία απαλλαγμένη από κάθε μορφή επιθετικότητας».
Ο Διευθυντής του Τμήματος Τομεακών Πολιτικών (SECTOR) της ΔΟΕ, κ. Frank Hageman ανέφερε:
«Είναι σημαντικό να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να αντιμετωπίσουμε ζητήματα που μπορούν να αναγκάσουν έμπειρους ναυτικούς να εγκαταλείψουν τη θάλασσα ή να αποτρέψουν νέες γυναίκες και άνδρες από το να ασχοληθούν με το επάγγελμα. Οποιαδήποτε μορφή βίας και παρενόχλησης έρχεται σε άμεση αντίθεση με την ίδια την έννοια της αξιοπρεπούς εργασίας. Πρέπει να υπάρχει μηδενική ανοχή σε μια τέτοια συμπεριφορά».
Μετά από τρεις ημέρες συζητήσεων, η κοινή τριμερής ομάδα εργασίας συμφώνησε σε διάφορες συστάσεις που θα υποβληθούν στην επιτροπή ναυτικής ασφάλειας του ΙΜΟ στην επόμενη συνεδρίασή της τον Μάιο του 2024 (MSC 108) και στο Διοικητικό Όργανο της ΔΟΕ σε εύθετο χρόνο.
Αυτούσιες οι προτάσεις που εισηγήθηκε η επιτροπή
Εναρμονισμένη ορολογία
Το JTWG συνέστησε τη χρήση της ορολογίας "βία και παρενόχληση, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, του εκφοβισμού και της σεξουαλικής επίθεσης" σε σχετικά μέσα και οδηγίες τόσο στο πλαίσιο του ΔΝΟ όσο και του ΔΟΕ, ώστε να αντικατοπτρίζεται η συνάφειά τους στον ναυτιλιακό τομέα.
Υποχρεωτική εκπαίδευση των ναυτικών
Το JTWG συνέστησε στην MSC να εξετάσει ένα ενημερωμένο σύνολο τροποποιήσεων στον Κώδικα Εκπαίδευσης, Πιστοποίησης και Τήρησης Φυλακών Ναυτικών (STCW), που περιέχεται στον πίνακα A-VI/1-4 του STCW, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα που προέρχονται από την επιτροπή, με σκοπό τη μεταγενέστερη έγκριση στη σύνοδο MSC 108. Αυτό αφορά τις υποχρεωτικές ελάχιστες απαιτήσεις για εξοικείωση με την ασφάλεια, βασική εκπαίδευση και εκπαίδευση για όλους τους ναυτικούς.
Το σχέδιο τροπολογιών διασφαλίζει ότι οι ναυτικοί είναι εξοπλισμένοι με τις βασικές γνώσεις και κατανόηση της βίας και της παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, του εκφοβισμού και της σεξουαλικής επίθεσης, και πώς να προλαμβάνουν και να αντιδρούν σε περιστατικά. Το σχέδιο τροποποιήσεων εγκρίθηκε από την MSC στην 107η σύνοδό της το 2023, εν αναμονή της εξέτασης από την JTWG.
Μέτρα για Διοικήσεις και ναυτιλιακές εταιρείες
Το JTWG συνέστησε στην MSC να εξετάσει την υιοθέτηση μέτρων, που θα ισχύουν για Διοικήσεις και ναυτιλιακές εταιρείες παγκοσμίως, για την αντιμετώπιση της βίας και της παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, του εκφοβισμού και της σεξουαλικής επίθεσης.
Αυτά τα μέτρα θα υποστηρίξουν την εφαρμογή των απαιτήσεων του ΙΜΟ για την ασφαλή διαχείριση και λειτουργία των πλοίων στη θάλασσα (Κώδικας ISM) και περιλαμβάνουν:
- ενσωμάτωση σχετικών πολιτικών και διαδικασιών στα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της φροντίδας των θυμάτων και της προστασίας από αντίποινα· εκτός από τον καθορισμό των πρόσθετων στόχων διαχείρισης της ασφάλειας για την εταιρεία, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης των κινδύνων και της θέσπισης διασφαλίσεων·
- τα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τους υποχρεωτικούς κανόνες και κανονισμούς για το θέμα, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών απαιτήσεων, και ότι τηρούνται οι οδηγίες από τις οργανώσεις του κλάδου·
- κατανομή των ευθυνών στα ανώτερα στελέχη και τις διοικήσεις των εταιρειών για την αντιμετώπιση των αναφερόμενων περιπτώσεων, καθώς και την παροχή επαρκών πόρων για την ανταπόκριση, συμπεριλαμβανομένης της ιατρικής περίθαλψης και της υποστήριξης ψυχικής υγείας για τα θύματα· και
- εξασφάλιση εκπαίδευσης και εξοικείωσης των ναυτικών και του καθορισμένου παραθαλάσσιου προσωπικού σχετικά με τις πολιτικές της εταιρείας και την εφαρμογή τους.
Η ομάδα εργασίας συνέχισε προτείνοντας επίσης:
Απομάκρυνση των δραστών από την υπηρεσία
Το JTWG συνέστησε στο MSC να δώσει εντολή στην Υποεπιτροπή του ΙΜΟ για το ανθρώπινο στοιχείο, την εκπαίδευση και την τήρηση φυλακών (HTW) να εξετάσει την πρόταση να συμπεριλάβει μια νέα απαίτηση στον Κανονισμό I/5 (Εθνικές διατάξεις) της Διεθνούς Σύμβασης για τα πρότυπα εκπαίδευσης, πιστοποίησης και Φρουρά για Ναυτικούς (STCW). Αυτή η απαίτηση θα συνεπαγόταν την αναστολή ή την ανάκληση των διαπιστευτηρίων οποιουδήποτε ναυτικού που καταδικάστηκε για σεξουαλική επίθεση, και με αυτόν τον τρόπο θα απομακρύνει τους δράστες από την υπηρεσία.
Ιατρικοί οδηγοί
Το JTWG συνέστησε, σε συντονισμό με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), να λαμβάνονται υπόψη οι ενέργειες που λαμβάνονται ως αποτέλεσμα της συνάντησής του κατά την τροποποίηση του Διεθνούς Ιατρικού Οδηγού για Πλοία, 3η έκδοση, ή κατά την αναθεώρηση των βιομηχανικών και εθνικών ιατρικών οδηγών.
Διεθνής εκστρατεία ευαισθητοποίησης
Το JTWG συνέστησε την έναρξη μιας κοινής διεθνούς εκστρατείας ILO-IMO, με την υποστήριξη των κρατών μελών τους, ναυτικών, πλοιοκτητών, κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων, για την ευαισθητοποίηση σχετικά με το θέμα. Ενθάρρυνε τις κυβερνήσεις να ξεκινήσουν εθνικές εκστρατείες σε συνεργασία με κοινωνικούς εταίρους και άλλους εθνικούς οργανισμούς.
Συλλογή δεδομένων για τη βία και την παρενόχληση
Η επιτροπή ζήτησε από τις Γραμματείες του ΔΝΟ και της ΔΟΕ να διερευνήσουν τρόπους συλλογής δεδομένων, με κατάλληλο τρόπο, σχετικά με τη βία και την παρενόχληση, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, του εκφοβισμού και της σεξουαλικής επίθεσης στον ναυτιλιακό τομέα. Το JTWG ενθάρρυνε τις κυβερνήσεις, τους ναυτικούς, τους πλοιοκτήτες και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να εξετάσουν, σε μελλοντικές συνεδριάσεις, πώς να συλλέγουν δεδομένα ολιστικά, συμπεριλαμβανομένης κάθε απαραίτητης διασφάλισης.
Το JTWG συνέστησε στο διοικητικό όργανο της ΔΟΕ να καλέσει τα μέλη της ειιδικής τριμερούς Επιτροπής της ΔΟΕ της Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας, 2006 (STC), η οποία συνεδριάζει τον Απρίλιο του 2025, να εξετάσουν το ενδεχόμενο υποβολής σχετικών προτάσεων για την τροποποίηση του MLC, 2006.
Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη και οι ναυτιλιακές εταιρείες ορίζουν και απαγορεύουν τη βία και την παρενόχληση στο πλοίο, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, του εκφοβισμού και της σεξουαλικής επίθεσης και υιοθετούν σχετικές πολιτικές, μέτρα και προγράμματα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων.
Οι πιθανές τροποποιήσεις θα περιλαμβάνουν την εισαγωγή πολιτικών και μέτρων που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις διαφορετικές και συμπληρωματικές αρμοδιότητες των κρατών σημαίας, των κρατών λιμένων, των κρατών εφοδιασμού εργασίας, των πλοιοκτητών, των ναυτικών και άλλων σχετικών ενδιαφερομένων, καθώς και ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ αυτών των ομάδων.
Οι προτάσεις θα μπορούσαν να βασιστούν σε υφιστάμενους μηχανισμούς καταγγελιών επί του πλοίου και στην ξηρά για να παρέχουν εύκολη πρόσβαση σε αποτελεσματικά ένδικα μέσα σε περιπτώσεις βίας και παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από θυματοποίηση ή αντίποινα και της ιδιωτικής ζωής και του απορρήτου των εμπλεκομένων.
Κοινωνικοί εταίροι
Το JTWG συνέστησε στη Διεθνή Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Μεταφορές (ITF) και στο Διεθνές Επιμελητήριο Ναυτιλίας (ICS) να αναθεωρήσουν και να επικαιροποιήσουν την καθοδήγησή τους για την εξάλειψη της παρενόχλησης και του εκφοβισμού στα πλοία, ώστε να αντικατοπτρίζονται τυχόν ενέργειες που αναλαμβάνονται από φορείς του ΙΜΟ και της ΔΟΕ, ακολουθώντας τις συστάσεις του JTWG.
Καμία ανοχή σε τέτοια φαινόμενα ανέφερε ο κ. Danny McGowan
«Οι συστάσεις που κάναμε με συναίνεση αυτή την εβδομάδα είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση για την αντιμετώπιση της βίας και της παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής επίθεσης, του εκφοβισμού και της σεξουαλικής παρενόχλησης στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Εξετάζοντας μέσα όπως το STCW και τον Κώδικα ISM, παράλληλα με συμβάσεις όπως η Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας και η C190, έχουμε διασφαλίσει ότι αυτό θα παραμείνει ένα σημαντικό ζήτημα ασφάλειας και ναυτικού που θα εξεταστεί τόσο στον ΙΜΟ όσο και στον ΔΟΕ. Ανυπομονούμε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με πλοιοκτήτες και κυβερνήσεις για να εφαρμόσουμε αυτές τις συστάσεις προς όφελος όλων των ναυτικών, σε όλα τα πλοία και να δημιουργήσουμε μια ασφαλή εργασιακή κουλτούρα μηδενικής ανοχής για αυτές τις συμπεριφορές».
Τέλος ο κ. Tim Springett, αντιπρόεδρος της ομάδας εργασίας εκ μέρους των εφοπλιστών ανέφερε μεταξύ άλλων : «Η ομάδα των εφοπλιστών είναι στην ευχάριστη θέση να επιτύχει μια τριμερή συναίνεση σχετικά με τη μελλοντική πορεία για τις κοινές μας προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτού του σημαντικού θέματος. Το αποτέλεσμα της συνάντησης και το πνεύμα με το οποίο διεξήχθη θα πρέπει να εμπνέουν εμπιστοσύνη ότι θα υιοθετήσουμε ρυθμιστικά και συστατικά μέτρα στην επόμενη συνεδρίαση της Ειδικής Τριμερούς Επιτροπής της ΔΟΕ για την αντιμετώπιση και την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης σε όλες τις μορφές της από τον τομέα μας».
Σημαντική μεταστροφή για τη ναυτιλία
Η ισοτιμία των φύλων στη ναυτιλία αναδεικνύει μια σημαντική μεταστροφή στον τομέα. Παλαιότερα, η ναυτική βιομηχανία ήταν κυρίως ανδροκρατούμενη, αλλά τώρα παρατηρείται αυξανόμενη παρουσία γυναικών. Οι γυναίκες βρίσκονται πλέον σε διάφορες θέσεις, από ναυτικούς και πλοιάρχους μέχρι προμηθευτές και διοικητικό προσωπικό. Αυτή η ποικιλία στο φύλο φέρνει διαφορετικές προοπτικές και προσεγγίσεις στον τομέα, ενισχύοντας τη δυναμικότητα και την καινοτομία της βιομηχανίας.
