Αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή κρίση βρίσκεται η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία, η οποία παλεύει με μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των τελευταίων ετών, τη δραματική έλλειψη ναυτικών, η οποία με τη σειρά της πυροδοτεί ένα φαύλο κύκλο ατυχημάτων και υψηλών ναύλων.
«Βλέπουμε μια συνεχή έλλειψη ναυτικών», δήλωσε στο CNBC ο Ρετ Χάρις, αναλυτής στην εταιρεία Drewry. Αν και ο αριθμός των πλοίων έχει αυξηθεί «εκθετικά» τα τελευταία χρόνια σε χιλιάδες ετησίως, η αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού που απαιτείται γι’ αυτά τα πλοία δεν συμβαδίζει, προσέθεσε. Ως αποτέλεσμα, οι εταιρείες απασχολούν ναυτικούς με λιγότερη εμπειρία από ό,τι θα ήθελαν ιδανικά.
Οι επιθέσεις από τους αντάρτες Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα και η συνεχιζόμενη σύγκρουση Ρωσίας – Ουκρανίας είχαν επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα ειδικευμένων ναυτικών, εξηγούν οι ειδικοί. «Τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία προσέφεραν πολλούς επαγγελματίες ναυτικούς. Ο πόλεμος ωστόσο έχει μειώσει την προσφορά ναυτικών και από τις δύο χώρες», επισημαίνει ο Νταετζίν Λι, παγκόσμιος επικεφαλής έρευνας στη FertiStream.
Οι Φιλιππίνες, η Κίνα, η Ρωσία, η Ουκρανία και η Ινδονησία είναι οι μεγαλύτεροι προμηθευτές ναυτικών στον κόσμο, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση ανάλυσης του εργατικού δυναμικού των ναυτικών από το Διεθνές Επιμελητήριο Ναυτιλίας (ICS) και τη Διεθνή Ναυτιλιακή Ενωση BIMCO το 2021. Πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, Ρώσοι και Ουκρανοί ναυτικοί αποτελούσαν σχεδόν το 15% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού της ναυτιλίας. Το ICS αναμένει έλλειμμα 90.000 εκπαιδευμένων ναυτικών μέχρι το 2026.
Τα γεωπολιτικά γεγονότα έχουν επίσης παίξει τον ρόλο τους δημιουργώντας περισσότερους κινδύνους στη θάλασσα, με τους Χούθι λ.χ. να εξακολουθούν να στοχεύουν πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, καθιστώντας το επάγγελμα του ναυτικού λιγότερο ελκυστικό.
Το υπάρχον ναυτικό προσωπικό επιλέγει επίσης περισσότερες θέσεις εργασίας στην ξηρά, δήλωσε ο Χένρικ Τζένσεν, διευθύνων σύμβουλος της Danica Crewing Specialists Group, μιας διεθνούς εταιρείας ναυτιλιακών υπηρεσιών στρατολόγησης και επάνδρωσης. Η φθίνουσα απήχηση της ναυτιλίας στις νεότερες γενιές μπορεί να είναι το «καρφί στο φέρετρο» για το επάγγελμα, προειδοποιεί.
«Στο παρελθόν οι μισθοί των ναυτικών ήταν αρκετά υψηλοί ώστε να είναι μια οικονομικά ελκυστική επιλογή. Αλλά στις μέρες μας οι νεότεροι δίνουν προτεραιότητα στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, και δεν είναι τόσο πρόθυμοι να δεσμευθούν σε μια καριέρα που απαιτεί μεγάλες αποστάσεις μακριά από το σπίτι», δήλωσε ο Νταετζίν Λι της FertiStream.
Οι εταιρείες προσφέρουν υψηλότερους μισθούς για να αντλήσουν ταλέντα από μια περιορισμένη δεξαμενή. Για να καλύψουν τα κενά, οι υπάρχοντες ναυτικοί καλούνται να ταξιδεύουν για μεγαλύτερα διαστήματα. Η κούραση και η ψυχική καταπόνηση που προκύπτει μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε ατυχήματα επί του πλοίου. Σε μια μελέτη του 2024 από το Παγκόσμιο Ναυτικό Πανεπιστήμιο, πάνω από το 93% των 9.214 ναυτικών που ερωτήθηκαν, σημείωσαν ότι η κόπωση είναι η πιο κοινή πρόκληση που σχετίζεται με την ασφάλεια στο πλοίο.
Η ναυτιλία αποτελεί επίσης αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού, καθώς περισσότερο από το 80% του παγκόσμιου όγκου εμπορίου μεταφέρεται διά θαλάσσης, σύμφωνα με τον Οργανισμό Εμπορίου και Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Η έλλειψη πληρώματος θα μπορούσε συνεπώς να διαταράξει τις αλυσίδες εφοδιασμού, καθώς τα πλοία μπορεί να παραμείνουν στα λιμάνια, λένε οι ειδικοί.
CNBC