Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Οι κρατικές εγγυήσεις θα ενεργοποιηθούν το τέταρτο τρίμηνο του 2021. Το νομοσχέδιο, που συζητιόταν από το Μάρτιο του 2020 και που πέρασε μόλις μία ημέρα πριν από τη διάλυση της Βουλής των Αντιπροσώπων, θα φτάσει περί τα τέλη του χρόνου για να καταστεί δυνατή η υλοποίησή του από τις τράπεζες. Κρίσιμο δε το σημείο της έγκρισής του, καθώς οι τροπολογίες που πέρασαν αλλάζουν σε πολλά και καίρια σημεία το νομοσχέδιο το οποίο έφερε ενώπιον της Βουλής η Κυβέρνηση.
Σύμφωνα με πληροφόρηση από τις Βρυξέλλες, το νομοσχέδιο των κρατικών εγγυήσεων δεν αναμένεται να περάσει, άρα και να εφαρμοστεί εντός από τις κυπριακές τράπεζες πριν από το τέλος του τρίτου τριμήνου του 2021, με πιθανότερο χρονικό διάστημα να είναι το τέταρτο τρίμηνο του 2021. Όπως μεταφέρθηκε χαρακτηριστικά από πλευράς Βρυξελλών, «τίποτα δεν θα γίνει πριν από το καλοκαίρι». Εάν συνυπολογίζουμε ιδίως πως Βουλή και Κομισιόν θα είναι κλειστές τον Αύγουστο και οι εσωτερικές διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα εντός Κύπρου, τότε ένα πλήρως ρεαλιστικό σενάριο για την εφαρμογή του Σχεδίου, είναι τον πρώτο μήνα του τετάρτου τριμήνου του 2021, δηλ τον Οκτώβριο. Στόχος είναι να μην γίνει οτιδήποτε με ημερομηνία εκκίνησης του Σχεδίου το 2022, ενώ πλέον θεωρείται δεδομένο πως οι κρατικές εγγυήσεις θα αρχίσουν στην Κύπρο για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη των επιχειρήσεων και όχι για να στηριχθούν με αντίστοιχο τρόπο που εφαρμόστηκε το Σχέδιο σε άλλες χώρες (στήριξη ρευστότητας από την αρχή της πανδημίας). Την ώρα που οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες θα σταματήσουν την κρατική στήριξη, εκείνη την ώρα θα πρέπει οι τράπεζες να είναι έτοιμες να αναλάβουν το «ειδικό βάρος» που αναπόφευκτα θα έχει δημιουργηθεί.
Σίγουρα χρειαζόμαστε τράπεζες που είναι διαθέσιμες να δανείσουν και οι κρατικές εγγυήσεις είναι προς αυτή την κατεύθυνση. Οι κρατικές εγγυήσεις λοιπόν θα βοηθήσουν αυτή την «όρεξη» των τραπεζών για να δανείσουν, με την Κύπρο χρονικά (timing-wise) και εντελώς τυχαία, να «ταιριάζει» σε αυτό το πλάνο. Όπως προχωρούν τα κράτη με τους εμβολιασμούς, λογικό είναι κάποια στιγμή τα κράτη να αρχίσουν να περνούν σιγά – σιγά σε μειωμένα ποσοστά οικονομικής στήριξης (σταδιακά), μέχρι και που θα σταματήσουν διότι η οικονομική δραστηριότητα θα έχει προφίλ κοντινό σε αυτό που υπήρχε πριν την εποχή της πανδημικής κρίσης. Η ώρα που θα έρθουν οι κρατικές εγγυήσεις για να μειώσουν το ρίσκο από τις τράπεζες, ενδεχομένως να είναι μια σωστή ώρα για την Κύπρο για να αλλάξει και η «σκυτάλη».
Μιλώντας επί του θέματος κύκλοι της αγοράς, ο επιχειρηματικός κόσμος και οι τράπεζες τονίζουν ότι δεν ανέμεναν και δεν αναμένουν από τη Βουλή για να δοθεί δανεισμός, καθότι όσοι είχαν ανάγκη για να δανειστούν (κάλυψη ρευστότητας) προχώρησαν ήδη μέσα στην πανδημία. Το 2020 δόθηκε δανεισμός 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις τράπεζες, δίνοντας βέβαια σημαντική ώθηση το Σχέδιο της Κυβέρνησης για επιδότηση του επιτοκίου για στεγαστικούς και επιχειρηματικούς σκοπούς που θα τρέχει έως και το τέλος του τρέχοντος έτους. Μπορεί αρκετοί να παρέμεναν εκτός του Σχεδίου των κρατικών εγγυήσεων και να έλαβαν δανεισμό από τις τράπεζες για να στηρίξουν τη ρευστότητά τους, ωστόσο μας μεταφέρθηκε πως θα υπάρξουν επιχειρήσεις που θα λειτουργήσει ως «σημείο καμπής αλλαγής του παιχνιδιού» γι’ αυτές (game changing).
Πρόσφατο παράδειγμα
Αναφορικά με το Σχέδιο των Κρατικών Εγγυήσεων και το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί για να εφαρμοστεί, υπάρχει πρόσφατο παράδειγμα, αυτό του Σχεδίου ΕΣΤΙΑ. Το τελικό κείμενο του Σχεδίου ΕΤΙΑ, που ήταν ένα ειδικό κυβερνητικό σχέδιο που είχε καταρτιστεί από το Υπουργείο Οικονομικών και έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού, έφτασε στα τέλη Ιουνίου του 2019 για να εγκριθεί, ενώ γίνονταν συζητήσεις για την ύπαρξή του, από αρχές του 2018. Συγχρόνως, καθυστερήσεις μπορεί να υπάρξουν και από τις τράπεζες, καθώς μετά την προκήρυξη του νομοσχεδίου με τη συνήθη σχετική δημοσίευση στην επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, οι τράπεζες θα πρέπει να αποφασίσουν για να συμμετάσχουν στο Σχέδιο. Σημειώνεται πως πρέπει να υπογράψουν και αυτές με τη σειρά τους «μνημόνιο συναντίληψης» με την Κυβέρνηση.
«Αγκάθι» η επιτροπή
Μέσα στις τροποποιήσεις του νομοσχεδίου, υπάρχουν κάποιες που δεν αποκλείεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βρεθεί αντίθετη. Αφήνοντας στην άκρη την απαγόρευση στις επιχειρήσεις να απολύσουν προσωπικό για έξι μήνες αφού επωφεληθούν του Σχεδίου, αλλά και την ανακατανομή των ποσών των κρατικών εγγυήσεων σε μικρές, μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, αγκάθι ενδεχομένως να σταθεί η σύσταση της Επιτροπής Παρακολούθησης.
Στην Επιτροπή Παρακολούθησης που θα συσταθεί, θα συμμετέχουν ο Γενικός ή Βοηθός Γενικός Λογιστής, ο οποίος ενεργεί ως πρόεδρος της Επιτροπής, λειτουργός του Υπουργείου Οικονομικών, λειτουργοί από την Κεντρική Τράπεζα και ο Γενικός Ελεγκτής ή εκπρόσωπός του, ως παρατηρητές. Αν ως επιτροπή παρακολούθησης δεν υπάρξει πρόβλημα η σύσταση και η λειτουργία της, σίγουρα η δυνατότητα που θα έχει ένας αιτητής (πελάτης) να προσφύγει σε αυτή με παράπονο για την μη παραχώρηση δανείου από την εκάστοτε τράπεζα, τότε αυτό θα είναι πρόβλημα.
Όπως πληροφορείται η «Κ», ήδη οι τράπεζες βλέπουν πρόβλημα σε αυτό, διότι όπως μεταφέρουν, η γραφειοκρατία σε μια τέτοια διαδικασία θα είναι τεράστια. Οι τραπεζικές πρακτικές όπως μεταφέρουν είναι ίδιες για όλους, και όταν ο κάθε αιτητής θα έρθει ενώπιον της τράπεζας για να λάβει δανεισμό μέσω κρατικής εγγύησης, θα αντιμετωπιστεί όπως και να μην υπήρχε ένα τέτοιο Σχέδιο. Όπως επισήμαναν και σε προηγούμενο ρεπορτάζ, οι διαδικασίες παραχώρησης ενός δανείου δεν αλλάζουν λόγω του ότι το 70% του ρίσκου το λαμβάνει το κράτος και η τράπεζα λαμβάνει το υπόλοιπο 30%. Εκείνο το 30%, θα πρέπει να είναι βιώσιμος ο δανειολήπτης και αξιόχρεος για να το λάβει.
Προειδοποιήσεις Moody’s
Την προηγούμενη εβδομάδα ο Οίκος Moody’s αναφέρθηκε στο οικονομικό του δελτίο για την ψήφιση του νομοσχεδίου από την Βουλή των Αντιπροσώπων για να δίνουν οι τράπεζες δάνεια με κρατική εγγύηση, συνολικού ύψους 1,43 δισεκατομμυρίων ευρώ.
«Το σχέδιο θα είναι πιστωτικά θετικό για τις κυπριακές τράπεζες γιατί θα μειώσει τον πιστωτικό κίνδυνο των δανείων που θα συμμετάσχουν στο σχέδιο, εφόσον οι τράπεζες διατηρήσουν ανεξαρτησία στις αποφάσεις τους για την παραχώρηση των δανείων», αναφέρει ο οίκος στο δελτίο Credit Outlook. Ωστόσο, ο Οίκος τόνισε ότι πολλά από τα οφέλη για τις κυπριακές τράπεζες θα εξαρτηθούν από το πώς θα εκτελεστεί το σχέδιο, υπογραμμίζοντας πως εαν υλοποιηθούν ορισμένες από τις πρόνοιες του νόμου η δανειοδότηση θα τεθεί υπό έλεγχο και την παρεμβολή από την επιτροπή παρακολούθησης, περιλαμβανομένης της δανειοδότησης σε δανειολήπτες με περισσότερο ρίσκο.
«Οι δανειολήπτες που οι αιτήσεις τους απορριφθούν, θα έχουν την επιλογή να προσφύγουν στην Επιτροπή, κάτι που μπορεί να ωθήσει τράπεζες να επιλέξουν να μην συμμετάσχουν στο Σχέδιο, αν φοβούνται ότι μπορεί να αναγκαστούν να αποποιηθούν του ελέγχου», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Έντυπη Έκδοση
