Στις καλένδες το «Πληρώνω όσο πετώ»

Πλάι στις προετοιμασίες για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τις τοπικές εκλογές, φάνηκε ότι όλο αυτό το διάστημα το σύστημα με υποχρεωτική διαλογή στην πηγή και χωριστή συλλογή των αποβλήτων σε συνδυασμό με το «Πληρώνω όσο Πετώ», ήταν ο φτωχός συγγενής, στερούμενος πολιτικής βούλησης, προσπαθειών και χρόνου. Παρά το γεγονός ότι με βάση τη νομοθεσία, από 1η Ιουλίου θα πρέπει να εφαρμοστεί από όλους τους 20 νέους δήμους και τα 30 συμπλέγματα κοινοτήτων, την ίδια ώρα που ο χρόνος των καθυστερήσεων μετρά εις βάρος της Κύπρου, καθώς έχει στόχο το 2025 να έχει 55% ανακύκλωση (μέχρι στιγμής είναι 15%), και τον επόμενο χρόνο 70%, σήμερα από τους 20 νέους δήμους μόνο ένας, της Αραδίππου, είναι έτοιμος, συγκεκριμένα από τον Σεπτέμβριο και με την οικονομική στήριξη του κράτους, να συμμετάσχει σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια, σε συνεργασία με το Τμήμα Περιβάλλοντος, από το οποίο αναφέρθηκε στην «Κ» ότι το σύστημα θα ξεκινήσει με σταδιακή εφαρμογή από ορισμένους δήμους, ενώ στη συνέχεια θα προχωρήσουν σε παγκύπρια βάση.

Οι υπόλοιποι δήμοι, με εξαίρεση το διαμέρισμα της ενταγμένης στον νέο Δήμο Λευκωσίας Αγλαντζιάς, όπου το «Πληρώνω Όσο Πετώ» –χωρίς να έχουν ενταχθεί τα οργανικά απόβλητα– λειτουργεί τα τελευταία χρόνια, προσανατολίζονται στο να εφαρμόσουν το σύστημα από τον νέο χρόνο, καθώς, σε άλλες περιπτώσεις εκκρεμεί ακόμη η εκπόνηση των Μελετών Τεκμηρίωσης της Βιωσιμότητας, ενώ σε άλλες οι μελέτες ολοκληρώθηκαν αλλά δεν επιδεικνύεται πολιτική βούληση για λήψη αποφάσεων που να επιταχύνουν την εφαρμογή, μετακυλώντας οι σημερινοί δήμαρχοι την ευθύνη των αποφάσεων στα νέα δημοτικά συμβούλια. Όσον αφορά τα συμπλέγματα κοινοτήτων, η εικόνα μοιάζει ακόμη πιο απογοητευτική, καθώς, όπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος της Ένωσης Κοινοτήτων Ανδρέας Κιτρομηλίδης, άλλα βρίσκονται στο στάδιο εκπόνησης των μελετών βιωσιμότητας, ενώ άλλα ακόμη στο στάδιο ολοκλήρωσης των διαγωνισμών για την ανάθεση σε μελετητή. Τόσο η Ένωση Δήμων όσο και η Ένωση Κοινοτήτων θεωρούν ότι, παρά την προειδοποίηση που είχαν εδώ και δυόμισι χρόνια, οι προετοιμασίες για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν έχουν δώσει στις τοπικές αρχές τη δυνατότητα να αφοσιωθούν και σε ένα άλλο μεγάλο ζήτημα.

Διάψευση προσδοκιών

Ειδικά για τον νέο Δήμο Λευκωσίας, ενώ υπήρχαν προσδοκίες ότι θα εφαρμοζόταν άμεσα το υποχρεωτικό σύστημα ανακύκλωσης, λόγω της εμπειρίας του ενταγμένου Δήμου Αγλαντζιάς, αυτές έχουν διαψευστεί. Όπως πληροφορείται η «Κ», ενώ η μελέτη βιωσιμότητας είναι έτοιμη και έχει αποφασιστεί από τους σημερινούς δημάρχους να τεθεί σε εφαρμογή το «Πληρώνω όσο Πετώ» από την 1η Ιανουαρίου του 2025, πρόσφατα σε συνεδρίασή τους αποφασίστηκε να μεταφερθεί σε συνεδρίαση του νέου Δημοτικού Συμβουλίου η απόφαση να βγουν σε προσφορές για την εξασφάλιση των προπληρωμένων σακουλών, κάτι το οποίο, σύμφωνα με αρμόδια πηγή, απαιτεί χρονικό διάστημα τουλάχιστον τεσσάρων μηνών. Δεδομένου ότι αυτό το θέμα δεν αναμένεται να το δει το νέο Δημοτικό Συμβούλιο στην πρώτη του συνεδρίαση, στις αρχές Ιουλίου, είναι πλέον αμφίβολο εάν στον Δήμο Λευκωσίας θα εφαρμοστεί το «Πληρώνω Όσο Πετώ» την 1η Ιανουαρίου του 2025, τόνισε η ίδια πηγή.

Η περίπτωση της Αραδίππου

Για τον Δήμο Αραδίππου, που δηλώνει έτοιμος να εφαρμόσει το σύστημα από τον Σεπτέμβριο, ζητήματα όπως τα πιο πάνω είναι λυμένα, σύμφωνα με δηλώσεις στην «Κ» από τον νυν δήμαρχο, Ευάγγελο Ευαγγελίδη. Όπως σημείωσε, οι προπληρωμένες σακούλες και οι κάλαθοι είναι έτοιμα, τονίζοντας μάλιστα ότι θα συλλέγονται και τα οργανικά απόβλητα. Παράλληλα, είπε ότι σκόπευαν να ξεκινήσουν νωρίτερα, αλλά οι εκλογές μετέθεσαν τις αποφάσεις για ορισμένα ζητήματα, όπως η τιμή της προπληρωμένης σακούλας, να ληφθούν από το νέο Δημοτικό Συμβούλιο, καθώς, κατά την άποψή του, σε προεκλογική περίοδο, για τέτοιες συζητήσεις ελλοχεύει ο κίνδυνος της ψηφοθηρίας.    

«Είναι μία προσπάθεια την οποία ως δήμος μελετάμε εδώ και αρκετό καιρό. Η καθυστέρηση έγινε διότι ήταν εμπλεκόμενο και το κράτος, έπρεπε να κάνουμε μαζί του μία συνεργασία. Καταρχάς να ευχαριστήσουμε το υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, διότι με τα ευρωπαϊκά κονδύλια έχει καλύψει όλη τη μελέτη που κάναμε και όλα τα κόστη που θα έχουμε τον πρώτο χρόνο εφαρμογής. Η συμφωνία μας με τον πρώην υπουργό Γεωργίας, Κώστα Καδή, ήταν ο Δήμος Αραδίππου να ήταν δείγμα για το κράτος, για να δούμε ακριβώς ποια είναι τα κόστη, ποια είναι τα προβλήματα και να μπορέσει να εφαρμοστεί το σύστημα και στους υπόλοιπους δήμους», ανέφερε ο κ. Ευαγγελίδης.

Ειδικά για τον νέο Δήμο Λευκωσίας, ενώ υπήρχαν προσδοκίες ότι θα εφαρμοζόταν άμεσα το υποχρεωτικό σύστημα ανακύκλωσης, λόγω της εμπειρίας του ενταγμένου Δήμου Αγλαντζιάς, αυτές έχουν διαψευστεί.

Το ζήτημα του κόστους

Τόσο οι δήμοι όσο και οι κοινότητες, για σκοπούς βιωσιμότητας, έχουν κατασταλάξει στο να υπάρχει ένα μίγμα πάγιου ετήσιου κόστους σε κάθε νοικοκυριό, είτε ανακυκλώνει είτε όχι, και επιπλέον χρέωση για την προπληρωμένη σακούλα των σύμμεικτων αποβλήτων. Παράγοντας μείωσης του δεύτερου είναι η ανακύκλωση των οργανικών, καθώς, σύμφωνα με μετρήσεις, αποτελούν το 50% του βάρους των αποβλήτων ενός νοικοκυριού, ενώ τα ανακυκλώσιμα είναι λίγο πάνω από το 10%, με το υπόλοιπο 40% να καταλήγει στην προπληρωμένη σακούλα, η οποία θα παραλαμβάνεται από τους δήμους ή τις κοινότητες όποτε γεμίζει. Σύμφωνα με τη σύσταση του Τμήματος Περιβάλλοντος, η τιμή της σακούλας είναι γύρω στα δύο ευρώ, όπως ισχύει σήμερα και στον Δήμο Αγλαντζιάς. Γύρω στα δύο ευρώ είναι και η τιμή που κατέδειξε η μελέτη για τον Δήμο Αραδίππου, σύμφωνα με τον κ. Ευαγγελίδη. Ωστόσο το κρίσιμο ζήτημα είναι στον βωμό της βιωσιμότητας των δήμων και των κοινοτήτων, να μην κληθεί ο πολίτης να πληρώνει μεγαλύτερο ποσό για σκύβαλα, σε σύγκριση με σήμερα που είναι γύρω στα 180 ευρώ ετησίως. Σε μία τέτοια περίπτωση, όπως διαφάνηκε από τις έντονες αντιδράσεις των βουλευτών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος τον περασμένο Φεβρουάριο, που άκουσαν για διπλασιασμό του κόστους, το «Πληρώνω Όσο Πετώ» θα είναι κενό γράμμα για τους πολίτες, οδηγώντας τους σε άρνηση να αγκαλιάσουν τη νέα προσπάθεια, με αποτέλεσμα, όπως λέχθηκε, να γεμίσουν οι ποταμοί και τα ρυάκια με σκουπίδια.

Κλειδί τα οργανικά

Σύμφωνα και με τα πιο πάνω, κλειδί για την επιτυχία της ανακύκλωσης είναι η συμπερίληψη της συλλογής των οργανικών αποβλήτων, όπως τόνισε στην «Κ» ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου. Επίσης, τόνισε ότι η διαδικασία αυτή δημιουργεί θέσεις εργασίας, όπως για την παραγωγή ηλεκτρισμού μέσω της αξιοποίησης του βιοαερίου όσο και για φυτόχωμα. Αναφέροντας ότι σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της Κύπρου δεν ανακυκλώνει και δε συλλέγονται για να αξιοποιούνται τα οργανικά, παραμονεύει η καμπάνα από την Ε.Ε., καθώς έχουμε στόχο το 2025 να έχουμε 55% ανακύκλωση, και τον επόμενο χρόνο να χτυπήσουμε το 70%. «Η πολιτική των αποβλήτων που έχουμε μέχρι σήμερα, είναι απογοητευτική. Στην ουσία δεν έχουμε πολιτική για τα απόβλητα. Τα παίρνουμε και τα πετάμε, στην ΟΕΔΑ Κόσιης πετάνε 70.000 τόνους σκουπίδια κάθε χρόνο, χωρίς καν να αφαιρέσουν τα τενεκεδάκια. Εκστρατείες για ανακύκλωση δεν κάνει κανένας. Έχει η Πολιτεία υποχρέωση να παίρνει τα επικίνδυνα απόβλητα από τα σπίτια και ακόμα δεν οργανώθηκε για αυτό. Έχει υποχρέωση να κάνει ανακύκλωση των φαρμάκων και ακόμα δεν έκανε τίποτα», ανέφερε ο κ. Θεοπέμπτου.

Καθυστερήσεις και γραφειοκρατία

Σχολιάζοντας τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται, ο γενικός διευθυντής της γενικής διεύθυνσης Περιβάλλοντος του υπουργείου Γεωργίας, Κώστας Χατζηπαναγιώτου, είπε ότι οφείλονται στη γραφειοκρατία, την καλώς νοούμενη, λόγω διαδικασιών συμβάσεων. Όπως είπε, παρά τη μη ετοιμότητα της πλειοψηφίας των δήμων και των κοινοτήτων, που το εξέφρασαν εδώ και μήνες, δεν άλλαξε νομοθετικά η υποχρέωσή τους. Την ίδια ώρα τόνισε ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος έχει σε εξέλιξη σημαντικά προγράμματα παροχής εξοπλισμών στους δήμους και τις κοινότητες, για να είναι έτοιμοι και να μειωθεί το κόστος τους για την εφαρμογή του συστήματος αυτού, όπως συμπιεστές, αυτοκίνητα, πράσινα περίπτερα και μεγάλα κέντρα επαναχρησιμοποίησης σε Λευκωσία και Λεμεσό.