Του Παύλου Νεοφύτου
Οι ενστάσεις για θέματα ελευθερίας της έκφρασης παρατείνουν την ήδη μακρά συζήτηση στη Βουλή -δέκα οι συνεδρίες στον αριθμό μέχρι σήμερα- για ποινικοποίηση της αποστολής μηνυμάτων και αναρτήσεων απειλητικού, άσεμνου και υβριστικού περιεχομένου. Από τη μία, είναι καθολικό το αίτημα να μην παρέχεται προστασία σε μηνύματα αισχρού - απειλητικού περιεχομένου και περιεχομένου που θέτει σε κίνδυνο πολίτες. Από την άλλη, προβάλλονται μεγάλες ενστάσεις, κυρίως όσον αφορά τις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα.
Η πιο πάνω εικόνα σχηματίστηκε σήμερα (Τετάρτη 3 Μαΐου) στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής, όπου συζητήθηκε εκ νέου το θέμα, με εκδήλωση μεγάλων ενστάσεων, ειδικότερα για τις αναρτήσεις, από πλευράς πολιτών, της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, αλλά και των ίδιων των βουλευτών. Γι’ αυτόν τον λόγο η Επιτροπή επέστρεψε το σχετικό κυβερνητικό νομοσχέδιο στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και δίνοντας περιθώριο δεκαπέντε ημερών ζήτησε να προχωρήσει σε διαβούλευση με τους φορείς, οι οποίοι δεν εισακούστηκαν στο πλαίσιο της ετοιμασίας του υπό εξέταση νομοσχεδίου και ζητούν να καταθέσουν απόψεις, ευελπιστώντας να έλθει το συντομότερο δυνατό και πάλι ενώπιον της Βουλής.
Η Επιτροπή Νομικών της Βουλής επέστρεψε το νομοσχέδιο στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, ζητώντας εντός 15 ημερών να διαβουλευθεί με τους φορείς
Στην Ολομέλεια μόνο η αποστολή μηνυμάτων, εάν συνεχιστούν οι ενστάσεις
«Στόχος και σκοπός μας είναι να προστατεύσουμε και να υπερασπιστούμε την ελευθερία του λόγου -δεν πρόκειται να κάνουμε καμία έκπτωση σε αυτό -, και μετά να νομοθετήσουμε και να ποινικοποιήσουμε», δήλωσε στην «Κ» ο πρόεδρος της Επιτροπής και βουλευτής του ΔΗΣΥ Νίκος Τορναρίτης, τονίζοντας ότι η 10η συνεδρία για το θέμα αυτό, που είναι η σημερινή, αποδεικνύει τις ευαισθησίες των μελών της Επιτροπής. Πρόσθεσε ότι την ίδια ώρα η Επιτροπή Νομικών θέλει να προστατεύσει τους πολίτες, ιδιαίτερα τους αδύναμους, οι οποίοι δέχονται την οποιουδήποτε περιεχομένου απειλητική επίθεση.
Όπως τόνισε ο κ. Τορναρίτης, «το θέμα βρίσκεται τώρα στα χέρια του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο αρχικά πρέπει να διαβουλευθεί με τους φορείς, κάτι που είχα ζητήσει και δεν το έπραξε μέχρι στιγμής, και ακολούθως να μας στείλει το κείμενο με την τοποθέτησή του». Την ίδια ώρα ο πρόεδρος της Επιτροπής εξέφρασε την ελπίδα, το νομοσχέδιο να βρίσκεται μετά τη διαβούλευση σε δεκαπέντε ημέρες και πάλι ενώπιον της Επιτροπής. Πρόσθεσε ότι αν το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν προσαρμοστεί σε μια συγκεκριμένη τοποθέτηση και από τη στιγμή που οι ενστάσεις εξακολουθούν να υπάρχουν για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τότε ο ίδιος προτίθεται να οδηγήσει στην Ολομέλεια το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την αποστολή μηνυμάτων όλων των ειδών και να δώσει ακόμα λίγο περιθώριο για να υπάρξει κατάληξη στο θέμα των αναρτήσεων.
Εισηγήσεις και ανησυχίες
Υπενθυμίζεται ότι σκοπός του υπό εξέταση νομοσχεδίου είναι η τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα, ώστε να εισαχθούν σε αυτόν αδικήματα που αφορούν τις περιπτώσεις αναρτήσεων και μηνυμάτων στο διαδίκτυο, αλλά και τηλεφωνημάτων διά δημόσιου δικτύου επικοινωνιών, τα οποία αδικήματα στρέφονται κατά άλλου προσώπου και είναι κατάφωρα προσβλητικά ή και υβριστικού ή και απειλητικού ή και άσεμνου χαρακτήρα, χωρίς όμως να περιορίζεται αδικαιολόγητα το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης.
Στις μέχρι σήμερα συνεδρίες της Επιτροπής Νομικών εκφράστηκαν εισηγήσεις για τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, όπως η ανάγκη για καθορισμό ορισμένων εννοιών και η ρητή προσθήκη της σάτιρας ως στοιχείο που λαμβάνεται υπόψη στο πλαίσιο της «εύλογης δικαιολογίας» που αποτελεί υπεράσπιση του κατηγορουμένου, εισηγήσεις οι οποίες υιοθετήθηκαν από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το οποίο απέστειλε σωρεία αναθεωρημένων κειμένων του εν λόγω νομοσχεδίου.
Η εξαίρεση των δημοσιογράφων
Η τελευταία συνεδρία της Επιτροπής για συγκεκριμένο θέμα διεξήχθη στις 22 Μαρτίου 2023, στο πλαίσιο της οποίας εκφράστηκαν ανησυχίες από την Πρόεδρο της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας Έλλη Κοτζαμάνη, ως προς τις πρόνοιες του νομοσχεδίου και ειδικότερα ως προς τη χρήση του όρου «ψευδείς ειδήσεις» (fake news), ως προς την απουσία αρμόδιας αρχής για τον έλεγχο των αναρτήσεων στο διαδίκτυο και ως προς την απουσία διαβούλευσης με τους δημοσιογράφους πριν την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή. Περαιτέρω, εκφράστηκε η άποψη ότι θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο εξαίρεσης των δημοσιογράφων από το πεδίο εφαρμογής του υπό συζήτηση νομοσχεδίου, εισήγηση με την οποία διαφώνησε η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, επισημαίνοντας ότι στο νομοσχέδιο έχουν εισαχθεί αρκετές ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Ο εκπρόσωπος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου επεσήμανε ότι μια ενδεχόμενη εξαίρεση των δημοσιογράφων θα πρέπει να αφορά μόνο θέματα δημόσιου συμφέροντος.
