Σταύρος Ιωαννίδης
Την είσοδο της αμερικανικής αεροπορίας στην 6η γενιά μαχητικών ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ, αποδίδοντας στην Boeing το «χρυσό» συμβόλαιο των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη του NGAD (Next Generation Air Dominance), το οποίο έλαβε την κωδική ονομασία F-47.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί, ίσως, το σημαντικότερο ορόσημο για την αμερικανική αεροπορία εδώ και δύο δεκαετίες. Ενα επανδρωμένο μαχητικό που υπόσχεται να αλλάξει τα δεδομένα στην αεροπορική υπεροχή. Αν και το πρόγραμμα δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τα μέσα της επόμενης δεκαετίας, με τα έως τώρα δεδομένα, υπολογίζεται ότι θα απαιτηθούν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη του αεροσκάφους, ενώ το κόστος ανά μονάδα θα κυμαίνεται στα 300 εκατομμύρια δολάρια.
6η γενιά μαχητικών
Οπως έγινε γνωστό, το πρόγραμμα NGAD δεν περιλαμβάνει μόνο το επανδρωμένο μαχητικό αεροσκάφος, αλλά μια σειρά από συστήματα που θα το υποστηρίζουν όπως συνοδευτικά drone (Collaborative Aircraft), νέοι κινητήρες με μικρότερη θερμική υπογραφή, νέα όπλα και συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, καινοτόμοι αισθητήρες και ραντάρ, καθώς και ένα νέο δικτυοκεντρικό σύστημα για τη σύνθεση της τακτικής εικόνας στο πεδίο επιχειρήσεων.
Ενα από τα βασικά στοιχεία των μαχητικών 6ης γενιάς, το οποίο θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο επιχειρήσεων, είναι η δυνατότητα να επιχειρούν σε σμήνη, συνοδευόμενα από drones. Το επανδρωμένο F-47 θα έχει τον ρόλο του «ιπτάμενου στρατηγείου», το οποίο θα συντονίζει και θα κατευθύνει τα συνοδευτικά αεροσκάφη. Το «σμήνος» θα συλλέγει και θα αναλύει πληροφορίες για στόχους, απειλές και άλλα επιχειρησιακά αντικείμενα, οι οποίες θα διαμοιράζονται μέσω ενός κοινού «οικοσυστήματος», επιτρέποντας συνεργατικές επιχειρήσεις επανδρωμένων αεροσκαφών και drones, χωρίς τη μεσολάβηση σταθμού εδάφους.
Αν και τα περισσότερα τεχνικά χαρακτηριστικά είναι και θα παραμείνουν απόρρητα, είναι σαφές ότι το F-47 σχεδιάζεται για να εξασφαλίζει αεροπορική υπεροχή έναντι των εξελιγμένων μαχητικών της Κίνας, καθιστώντας την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού το φυσικό θέατρο επιχειρήσεών του. Αυτό σημαίνει ότι το αεροσκάφος θα έχει μεγάλη επιχειρησιακή ακτίνα και θα μπορεί να μεταφέρει σημαντικό οπλικό φορτίο.
Ο αντικαταστάτης
Το F-47 θεωρείται ο μελλοντικός αντικαταστάτης των F-22, τα οποία, αν και παλαιότερα από τα F-35, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των επιχειρήσεων της αμερικανικής αεροπορίας. Το 1991, το μαχητικό της Lockheed Martin επικράτησε του YF-23 της κοινοπραξίας Northrop Grumman / McDonnell Douglas στον διαγωνισμό ATF (Advanced Tactical Fighter) του αμερικανικού πενταγώνου και έλαβε το πράσινο φως για μετάβαση σε πλήρη ανάπτυξη. Με την ένταξή του σε υπηρεσία, το 2005, η αμερικανική αεροπορία απέκτησε ένα πανίσχυρο μαχητικό, καλυμμένο από πέπλο μυστηρίου, αφού ποτέ δεν εξήχθη σε φίλους και συμμάχους. Μάλιστα, το 1998, το αμερικανικό Κογκρέσο ψήφισε κατά της αποδέσμευσης του «στελθ» αεροσκάφους σε δυνητικούς πελάτες.
Η γραμμή παραγωγής του «ράπτορα» άνοιξε το 2006 και παρέδωσε συνολικά 195 μαχητικά, εκ των οποίων 187 επιχειρησιακά. Ωστόσο, το υπέρογκο κόστος αγοράς (περίπου 350 εκατομμύρια δολάρια ανά μονάδα) αλλά και η πανάκριβη υποστήριξη του αεροσκάφους οδήγησαν στο κλείσιμο της γραμμής παραγωγής το 2011. Το F-35, που επίσης κατασκευάζει η Lockheed Martin, αναπτύχθηκε για διαφορετικό επιχειρησιακό ρόλο σε σχέση με το F-22 και αποτελεί πολυεθνικό πρόγραμμα, γι’ αυτό άλλωστε εξάγεται εκτός ΗΠΑ. Καθώς όμως η τεχνολογία εξελίσσεται και ο στόλος των F-22 γερνάει, οι Αμερικανοί αποφάσισαν να κάνουν το βήμα στην 6η γενιά μαχητικών, με την Boeing –η οποία αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα στον τομέα των εμπορικών αεροσκαφών– να κερδίζει τελικά τον διαγωνισμό για το πρόγραμμα NGAD έναντι της Lockheed Martin.
Οι ανταγωνιστές
Βήματα για την ανάπτυξη μαχητικού 6ης γενιάς έχει κάνει και η Κίνα. Φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο τον περασμένο Δεκέμβριο δείχνουν ένα αεροσκάφος με διαμόρφωση πτέρυγας «Δ» χωρίς κάθετο σταθερό, ενώ ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η διάταξη με τρεις κινητήρες τζετ. Αν και πολύ λίγα έχουν γίνει γνωστά για το J-36, το γεγονός ότι πραγματοποίησε ήδη τις πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις του, αποτελεί σημαντική εξέλιξη στο πεδίο της αεροναυπηγικής. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, το κινέζικο μαχητικό ενσωματώνει τεχνολογία «στέλθ», διαθέτει εσωτερικές αποθήκες οπλισμού και αναπτύσσεται -και αυτό- στη λογική της συνεργασίας με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Στο «ράλι» για την 6η γενιά μαχητικών έχει μπει και η Ευρώπη με δύο πλατφόρμες, το Tempest της BAE Systems και το FCAS (Future Combat Air System) που αποτελεί κοινή προσπάθεια της Airbus, της Dassault και της Indra. Σύμφωνα με τον υφιστάμενο σχεδιασμό, το υπό ανάπτυξη ευρωπαϊκό αεροσκάφος 6ης γενιάς πρόκειται να πραγματοποιήσει την πρώτη του πτήση στα τέλη της δεκαετίας και να ενταχθεί σε υπηρεσία το 2040. Μέχρι στιγμής λίγα έχουν γίνει γνωστά για το FCAS, ωστόσο θεωρείται δεδομένο πως θα πρόκειται για ένα «στελθ» μαχητικό, με μεγάλη ευελιξία και αυξημένες επιχειρησιακές δυνατότητες, ενώ, όπως και οι άλλοι ανταγωνιστές, θα μπορεί να συνεργάζεται με μη επανδρωμένες πλατφόρμες. Η Ρωσία, προς το παρόν, δεν έχει παρουσιάσει κάποιο ώριμο σχέδιο, ενώ συνεχίζει την εξέλιξη του Su-57 που φιλοδοξεί να γίνει το πρώτο αεροσκάφος 5ης γενιάς εγχώριας παραγωγής.
