REUTERS, A.P.
Ενώ διήνυε περίοδο οξείας πολιτικής κρίσης, ο Ισημερινός βυθίστηκε στον τρόμο και την αβεβαιότητα με τη δολοφονία ενός εκ των υποψηφίων για την προεδρία της χώρας στις εκλογές της 20ής Αυγούστου, πιθανότατα από συμμορία οργανωμένου εγκλήματος. Το περιστατικό έλαβε χώρα αργά το απόγευμα της Τετάρτης, καθώς ο Φερνάντο Βιγιαβισένσιο είχε μόλις ολοκληρώσει προεκλογική ομιλία του ενώπιον νεανικού ακροατηρίου, σε λύκειο που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πρωτεύουσας, Κίτο.
Δημοσιογράφος και ακτιβιστής, ο 59χρονος Φερνάντο Βιγιαβισένσιο κατήγγειλε τους δεσμούς μεταξύ πολιτικών και οργανωμένου εγκλήματος.
Στην τελευταία ομιλία του προτού δολοφονηθεί, ο 59χρονος Βιγιαβισένσιο υποσχέθηκε στους ενθουσιώδεις οπαδούς του ότι θα εκριζώσει την ενδημική διαφθορά και ότι θα βάλει στη φυλακή τους «κλέφτες» που λεηλατούν τον εθνικό πλούτο. Νωρίτερα κατήγγειλε ότι είχε δεχθεί πολλαπλές απειλές για τη ζωή του από το διαβόητο καρτέλ της Σιναλόα, ένα από τα ισχυρότερα δίκτυα ναρκοβαρώνων του Μεξικού.
Στο βίντεο που κατέγραψε τις τελευταίες στιγμές του, εικονίζεται να βγαίνει από το σχολείο περιβαλλόμενος από άνδρες της προσωπικής του ασφάλειας και να μπαίνει σε αυτοκίνητο για να αναχωρήσει. Ακολουθεί πανδαιμόνιο από πυροβολισμούς και κραυγές πανικού. Οπως ανακοίνωσαν οι Αρχές, ένας ύποπτος σκοτώθηκε και εννέα άνθρωποι τραυματίστηκαν, μεταξύ των οποίων δύο αστυνομικοί και ένας υποψήφιος βουλευτής. Εξι άτομα συνελήφθησαν ως ύποπτοι στις συνακόλουθες επιδρομές της αστυνομίας.
Συνδικαλιστής στο κρατικό πετρελαϊκό μονοπώλιο Petroecuador κατά το παρελθόν, ο Βιγιαβισένσιο στράφηκε στην ερευνητική δημοσιογραφία, όπου έγινε διάσημος για τις καταγγελίες του περί διαφθοράς κρατικών αξιωματούχων και διασυνδέσεων πολιτικών με το οργανωμένο έγκλημα. Ηρθε σε σύγκρουση με τον αριστερό πρόεδρο του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα (2007-2017), επί των ημερών του οποίου μειώθηκε δραστικά η φτώχεια και προωθήθηκαν ριζοσπαστικά κοινωνικά προγράμματα. Οι καταγγελίες του περί διαφθοράς στους κόλπους της κυβέρνησης Κορέα του στοίχισαν καταδίκες για συκοφαντία, με αποτέλεσμα να αυτοεξοριστεί στο Περού, προτού εκλεγεί βουλευτής στην Εθνοσυνέλευση, το 2017.
Αν και ο Ισημερινός εθεωρείτο για πολλά χρόνια χώρα χαμηλής εγκληματικότητας στη Λατινική Αμερική, έτη φωτός μακριά από την Κολομβία ή το Μεξικό, την τελευταία πενταετία η κατάσταση έχει αλλάξει δραματικά, τόσο στους δρόμους των πόλεων όσο και μέσα στις φυλακές, λόγω της εντεινόμενης δράσης διεθνών κυκλωμάτων οργανωμένου εγκλήματος. Την τεταμένη ατμόσφαιρα της χώρας ήρθε να επιτείνει η απόφαση του προέδρου Γκιγιέρμο Λάσο να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στις 20 Αυγούστου για να αποφύγει δίωξη για υπόθεση διαφθοράς. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, ο Βιγιαβισένσιο ερχόταν πέμπτος μεταξύ οκτώ υποψηφίων με ποσοστό γύρω στο 7,5%. Στην πρώτη θέση εμφανιζόταν η Λουίζα Γκονζάλες, από το στρατόπεδο του Κορέα, ο οποίος συνεχίζει να ασκεί σημαντική πολιτική επιρροή παρότι ζει στο Βέλγιο, με το ποσοστό της να κυμαίνεται γύρω στο 27,5%.
Για «πολιτικό έγκλημα, που έχει χαρακτηριστικά τρομοκρατίας», έκανε λόγο ο Γκιγιέρμο Λάσο, κηρύσσοντας κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για δύο μήνες, χωρίς όμως να αναστείλει τις εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν κανονικά στις 20 Αυγούστου. Από την πλευρά του, ο Ραφαέλ Κορέα δήλωσε ότι «ο Ισημερινός έχει καταντήσει αποτυχημένο κράτος» και καυτηρίασε «όσους προσπαθούν να προσθέσουν κι άλλο μίσος με αφορμή αυτή την τραγωδία». Την απόφαση του Λάσο να κηρύξει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης επιδοκίμασε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, για να προσθέσει: «Φυσικά, ελπίζουμε ότι θα υπάρξει πλήρης, εξονυχιστική και διαφανής έρευνα (για τη δολοφονία του Βιγιαβισένσιο) και ότι οι δράστες θα λογοδοτήσουν για την πράξη τους».
Πόλεμος συμμοριών
Τα τελευταία χρόνια τόσο οι δρόμοι των μεγάλων πόλεων όσο και οι φυλακές του Ισημερινού γνωρίζουν ένα κύμα βίας που δεν παύει να διογκώνεται. Ο δείκτης ανθρωποκτονιών σχεδόν διπλασιάστηκε το 2022 σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, για να ανέλθει σε 25 ανά 100.000 κατοίκους, κάτι που αποτελεί αρνητικό ρεκόρ στα χρονικά της χώρας. Σε απόλυτους αριθμούς, το 2022 δολοφονήθηκαν 4.603 άνθρωποι έναντι 2.115 το 2021. Η κυβέρνηση Λάσο αποδίδει το κύμα βίας σε πόλεμο μεταξύ διεθνών συμμοριών οργανωμένου εγκλήματος για τον έλεγχο των οδών διακίνησης ναρκωτικών, όπου πρωταγωνιστικούς ρόλους φέρονται να παίζουν τα μεξικανικά καρτέλ και η αλβανική μαφία. Σύμφωνα με την εφημερίδα El Universo, ο Φερνάντο Βιγιαβισένσιο δολοφονήθηκε από επαγγελματίες, που ακολούθησαν τη μέθοδο των sicarios (επαγγελματίες εκτελεστές) και του αφαίρεσαν τη ζωή με τρεις σφαίρες στο κεφάλι. Τον περασμένο μήνα, ο δήμαρχος της Μάντα δολοφονήθηκε με σφαίρες. Στις 26 Ιουλίου, ο Λάσο επέβαλε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης σε δύο επαρχίες και σε όλες τις φυλακές της χώρας σε μια –αναποτελεσματική, όπως αποδεικνύεται– προσπάθεια να καταστείλει την εγκληματικότητα.
