Γιώργος Σκαφιδάς
Υπάρχουν, άραγε, όντως «εγχώριες δυνάμεις αντίστασης» που, όπως καταγγέλλεται, «σαμποτάρουν» τον μηχανισμό του περιβάλλοντος Πούτιν προχωρώντας σε ακτιβιστικού τύπου ενέργειες, βγαλμένες από αυτό που παλαιότερα αποκαλούσαμε «τσελεμεντέ του αναρχικού», επί ρωσικού εδάφους;
Ο Μιχαϊλο Ποντόλιακ, κορυφαίος σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, το ανέφερε την Τετάρτη, μέσω tweet. «Η Ουκρανία δεν επιτίθεται σε στόχους στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας», είπε, αποποιούμενος έτσι κάθε ευθύνη για τα δύο drones που είχαν λίγες ώρες νωρίτερα «επιτεθεί» στο Κρεμλίνο. Συνεχίζοντας ωστόσο, ο ίδιος υπογράμμισε ότι εντός των ρωσικών συνόρων δρουν Ρώσοι «αντιστασιακοί» που προκαλούν πονοκέφαλο με τη δράση τους στην «παρέα του Πούτιν» η οποία έχει αρχίσει να «χάνει τον έλεγχο». Αληθές ή όχι από άποψη περιεχομένου, το τιτίβισμα του Ποντόλιακ είχε σαφή προπαγανδιστική στόχευση.
Το εσωτερικό μέτωπο
Λίγες ώρες αργότερα, το ίδιο το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ήρθε, με δική του ανακοίνωση, να καταγγείλει την «άνευ προηγουμένου» ώθηση που έχουν πια προσλάβει «τρομοκρατικές δράσεις» και «απόπειρες δολιοφθοράς» εντός των ρωσικών συνόρων. Το ρωσικό ΥΠΕΞ παραδέχεται, λοιπόν, ότι υπάρχει πρόβλημα όχι στο μέτωπο της Ουκρανίας αλλά εντός της Ρωσικής Ομοσπονδίας, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι πίσω από αυτές τις «δολιοφθορές» και τις πράξεις «τρομοκρατίας» δεν βρίσκονται Ρώσοι αλλά ο ουκρανικός στρατός.
Πέρα από τις προπαγανδιστικές καταγγελίες ένθεν και ένθεν των ρωσο-ουκρανικών συνόρων, είναι κοινά αποδεκτό πια ότι έχουν σημειωθεί επιθέσεις επί ρωσικού εδάφους τους περασμένους μήνες, κυρίως με drones και εκρηκτικά.
Πέρα από τις δολοφονίες της Ντάρια Ντούγκινα, τον Αύγουστο του 2022 στη Μόσχα, και του Βλάντλεν Τατάρσκι, τον Απρίλιο του 2023 στην Αγία Πετρούπολη, έχουν παράλληλα σημειωθεί και επιθέσεις – με drones, εκρηκτικά, εμπρηστικούς μηχανισμούς, βόμβες μολότοφ ή απλώς σφυριά και κατσαβίδια – που δείχνουν μάλιστα να πληθαίνουν όσο περνά ο καιρός, κυρίως κατά ενεργειακών ή συγκοινωνιακών υποδομών: στο Κρασνοντάρ (φωτιά σε αποθήκες καυσίμων), στο Μπριάνσκ (εκτροχιασμοί αμαξοστοιχιών), στο Βλαντίμιρ, στο Κρασνογιάρσκ (δολιοφθορές σε σιδηροδρομικές γραμμές), στην Κολόμνα περίπου 100 χλμ. μακριά από τη Μόσχα, στο Μπέλγκοροντ (φωτιές σε αποθήκες καυσίμων, δολιοφθορές στο σιδηροδρομικό δίκτυο, πλήγματα κατά τηλεπικοινωνιακών εγκαταστάσεων), στις περιοχές Ριάζαν και Σαράτοφ (κατά στρατιωτικών εγκαταστάσεων), στην Αγία Πετρούπολη (κατά γραμμών ενεργειακής τροφοδοσίας) κ.ά.
Συνήθως μικρές σε ένταση και «σκόρπιες» γεωγραφικά, οι εν λόγω επιθέσεις δείχνουν, εάν ιδωθούν όλες μαζί ως σύνολο, να διαμορφώνουν ένα μοτίβο εάν όχι αντίστασης τότε αντίδρασης εντός των ρωσικών συνόρων έπειτα από περίπου 14 μήνες πολέμου.
Ερωτήματα
Ποιοι βρίσκονται πίσω από αυτές τις επιθέσεις; Υπάρχουν Ρώσοι αντιφρονούντες που ακόμη δεν έχουν διαφύγει στο εξωτερικό; Υπάρχουν φιλο-ουκρανικοί ή φιλο-δυτικοί πυρήνες εντός των ρωσικών συνόρων;
Στα διεθνή μίντια (Al Jazeera, France24, BBC Russian, Unherd, Sky News, Evening Standard κ.ά.) έχουν κάνει την εμφάνισή τους τους τελευταίους μήνες θέματα για τη δράση ομάδων όπως είναι η «αναρχο-κομμουνιστική» BOAK, η «αντιπολεμική» Stop the Wagons (STW), και η ακροδεξιά Russian Volunteer Corps, που φέρονται να έχουν πραγματοποιήσει σαμποτάζ επί ρωσικού εδάφους με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Ρώσοι σαμποτέρ επιδιώκουν να εμποδίσουν την πολεμική μηχανή του Πούτιν […] Ακτιβιστές κατά του Πούτιν προσπαθούν να επιβραδύνουν τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία […] Στη Ρωσία και στη Λευκορωσία, ένα μυστικό δίκτυο ακτιβιστών κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να επιβραδύνει τη ρωσική πολεμική μηχανή», έγραφε ο Νίκο Βορομπίοφ στο Al Jazeera τον περασμένο Ιανουάριο, με το βλέμμα στραμμένο κυρίως στη δράση της «αναρχο-κομμουνιστικής» BOAK η οποία αποκηρύσσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως «ιμπεριαλιστική» και συγκρούεται ιδεολογικά με το ΚΚ Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ).
«Ρωσική αντιπολεμική ομάδα ανατίναξε σιδηροδρομική γραμμή σε μια προσπάθεια να εκτροχιάσει την εισβολή στην Ουκρανία», έγραφε ο Μάικλ Ντράμοντ στο Sky News τον περασμένο Οκτώβριο, με το βλέμμα τότε στραμμένο στην ομάδα Stop the Wagons (STW) στη δράση της οποίας είχε όμως αναφερθεί και το υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας.
«Ο ρωσικός στρατός βασίζεται κυρίως στις σιδηροδρομικές μεταφορές για την ανάπτυξη δυνάμεων στην Ουκρανία, αλλά με ένα δίκτυο που ξεπερνά τα 33.000 χιλιόμετρα και που σε μεγάλο βαθμό διέρχεται από απομονωμένες περιοχές, το (σ.σ. ρωσικό) σύστημα είναι εξαιρετικά δύσκολο να προστατευτεί από απειλές. Η ρωσική ηγεσία θα ανησυχεί ολοένα και περισσότερο» για την πιθανότητα δολιοφθορών ακόμη και από μικρές ομάδων πολιτών, σημείωνε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου τον περασμένο Οκτώβριο.
Σχεδόν επτά μήνες μετά, οι ειδήσεις που έρχονται από τη Ρωσία μιλούν για εκτροχιασμούς αμαξοστοιχιών στην περιοχή του Μπριάνσκ κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία…
Αντίποινα, ποινές και εργαλειοποίηση
Το ερώτημα είναι, πια, πως θα αντιδράσει η ρωσική ηγεσία; Όντως ανησυχεί το Κρεμλίνο για τα περιστατικά δολιοφθοράς εντός των ρωσικών συνόρων, ή μήπως τρίβει τα χέρια του προσδοκώντας άλλου τύπου οφέλη;
Με φόντο όλα αυτά τα σαμποτάζ, και ενώ είναι ακόμη νωπές στη μνήμη οι εικόνες των δύο drones που έκαναν την εμφάνισή τους πάνω από το Κρεμλίνο, στον ουρανό της Μόσχας, τα ξημερώματα της Τετάρτης, 3 Μαΐου, η πλευρά του προέδρου Πούτιν θα μπορούσε να επιχειρήσει να κινητοποιήσει εκ νέου, υπέρ του πολέμου, τη ρωσική κοινή γνώμη ενόψει ενός νέου κύκλου επιστράτευσης, παρά τους νεκρούς Ρώσους στρατιώτες που, έπειτα από 14 μήνες μαχών, ανέρχονται σε δεκάδες χιλιάδες σύμφωνα με δυτικές πηγές τις οποίες όμως απορρίπτει το Κρεμλίνο.
«Τώρα το ερώτημα είναι αν η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει το περιστατικό (σ.σ. με τα δύο drones στο Κρεμλίνο) για να δικαιολογήσει περισσότερα και ακόμη πιο θανατηφόρα χτυπήματα κατά της Ουκρανίας», έγραφε ο Αντόν Τροϊανόφσκι χθες στους Τάιμς της Νέας Υόρκης.
Ο ίδιος ο Πούτιν υπενθυμίζεται πάντως ότι προ ημερών έδωσε το πράσινο φως προκειμένου να αυξηθούν τα έτη φυλάκισης (από 15 σε 20) για όσους κρίνονται ένοχοι για δολιοφθορές και/ή τρομοκρατικές ενέργειες εντός των ρωσικών συνόρων.
Υπενθυμίζεται επίσης, στο ίδιο πλαίσιο, ότι μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο, δικαστήριο της Λευκορωσίας είχε επιβάλει ποινές 22 ετών κάθειρξης σε δύο άνδρες – τον 28χρονο Ντμίτρι Κλίμοφ και τον 27χρονο Βλαντίμιρ Αράμτσεφ – «για τον ρόλο τους σε πράξεις δολιοφθοράς κατά του σιδηροδρομικού δικτύου που αποσκοπούσαν στην επιβράδυνση της κίνησης των ρωσικών δυνάμεων στη χώρα».
Με φόντο όσα έχουν προηγηθεί, αναμένονται όμως πια με «αναζωπυρωμένο» ενδιαφέρον και όσα θα δηλώσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν την ερχόμενη Τρίτη, 9 Μαΐου, με φόντο τους εορτασμούς για την «Ημέρα της Νίκης» των Σοβιετικών έναντι της ναζιστικής Γερμανίας.
