Kathimerini.gr
Παναγιώτης Κούστας
Το ποσό που ξοδεύτηκε για να «καθαρίσει» ο Σηκουάνας ζαλίζει: 1,6 δισ. ευρώ, τη στιγμή που το συνολικό κόστος για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 10 δισ. Το περίφημο Plan Baignade (Πρότζεκτ Κολύμβησης), βέβαια, είχε ξεκινήσει το 2015, δύο χρόνια πριν από την ανακοίνωση της φιλοξενίας των Αγώνων στο Παρίσι. Οι Αγώνες, κατά δήλωση πολλών αξιωματούχων, ανάμεσά τους και του Πιερ Ραμπαντάν, ο οποίος από τις 3 Ιουλίου του 2020 υπηρετεί ως αντιδήμαρχος του Παρισιού για τον αθλητισμό και είναι αρμόδιος για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, λειτούργησαν ως επιταχυντής των έργων που είχαν προγραμματιστεί, βάζοντάς τα σε μια κούρσα ταχύτητας.
Στιγμιότυπο από τον αγώνα τριάθλου γυναικών, μετά τον οποίο η Βελγίδα Κλερ Μισέλ εμφάνισε γαστρεντερικά προβλήματα. (Φωτογραφία: AP Photo/David Goldman)
Κάποιες φορές ο χρόνος είναι φίλος, κάποιες άλλες όμως εχθρός. Εν προκειμένω, φαίνεται να λειτούργησε υπέρ της «ζωής στο Παρίσι», αλλά όχι του «ίματζ» της πόλης. Και αυτό γιατί η εικόνα που παρουσιάζει ο Σηκουάνας δεν είναι ενός καθαρού ποταμού, παρότι οι Γάλλοι δούλεψαν εντατικά και ολοκλήρωσαν μέσα σε λίγα, σχετικά, χρόνια έργα που υπό άλλες συνθήκες θα ολοκληρώνονταν σε δεκαετίες. Μιλάμε για ένα εγχείρημα φαραωνικών διαστάσεων. Μεταξύ άλλων, τοποθετήθηκαν μονάδες απολύμανσης υδάτων, συνδέθηκαν με το κεντρικό αποχετευτικό σύστημα περισσότερες από 23.000 κατοικίες στα πέριξ του Σηκουάνα αλλά και εντός του, καθώς υπάρχουν άνθρωποι που ζουν σε πλοία (πριν, τα λύματά τους κατέληγαν στον ποταμό) και χτίστηκαν τεράστιες δεξαμενές για την αποθήκευση του πλεονάζοντος νερού που προκύπτει έπειτα από έντονες βροχοπτώσεις και δημιουργεί προβλήματα στους σωλήνες του δικτύου αποχέτευσης.
Επικοινωνιακό τρικ
Στις 17 Ιουλίου η δήμαρχος του Παρισιού, Αν Ινταλγκό, βούτηξε στα νερά του Σηκουάνα για να δείξει ότι «δεν τα φοβάται». (Φωτογραφία: James Hill/The New York Times)
Ο Σηκουάνας, που αποτέλεσε κοιτίδα για μια σειρά από πολιτισμούς που άνθησαν στις ακτές του (η παρουσία του ανθρώπου γύρω από τις όχθες του, που τελούν υπό την προστασία της UNESCO, ανάγεται στη Νεολιθική Εποχή), το 1923 έφτασε να είναι τόσο τοξικός, που απαγορεύτηκε το κολύμπι εντός του. Βέβαια, η μόλυνσή του δεν ήταν φαινόμενο της εποχής. Επί αιώνες, ο Σηκουάνας λειτουργούσε ως η υδάτινη χωματερή της πόλης και κατά καιρούς τα νερά του είχαν προκαλέσει μέχρι και επιδημίες. Παρ’ όλα αυτά, έπειτα από διάφορα έργα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1900 ήταν αρκετά καθαρός για να πραγματοποιηθούν αγώνες ανοικτής θαλάσσης στα νερά του.
Το στοίχημα για τον καθαρισμό του είχε δοθεί άτυπα από τότε και οι Γάλλοι θέλησαν διακαώς να το κερδίσουν πριν από την έναρξη των φετινών Ολυμπιακών. Τόσο ως διεθνές επικοινωνιακό τρικ (καίτοι όμορφη η πρωτεύουσα της Γαλλίας, την ακολουθεί η φήμη της «βρόμικης» πόλης) όσο και για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους, μια και η αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος θα τόνωνε το ηθικό των Γάλλων σε μια περίοδο έκρυθμη. Ο Σηκουάνας, λοιπόν, θεωρήθηκε μια δυνάμει κολυμβήθρα του Σιλωάμ.
Πέρυσι το καλοκαίρι, δε, πραγματοποιήθηκαν, δοκιμαστικά και επιτυχώς, αγώνες κολύμβησης στον Σηκουάνα, έστω υπό «καθεστώς προβληματισμού», ενώ φέτος, στις 17 Ιουλίου, η δήμαρχος του Παρισιού, Αν Ινταλγκό, βούτηξε στα νερά του για να δείξει ότι «δεν τα φοβάται». Αργότερα τον ίδιο μήνα, δειγματοληψίες έδειξαν ότι τα επίπεδα των βακτηρίων τα έκαναν, κατά περίπτωση, ακατάλληλα. Παρ’ όλα αυτά, η οργανωτική επιτροπή των Αγώνων αποφάσισε ότι ήταν «επαρκώς ασφαλή» και τα αγωνίσματα άρχισαν να διεξάγονται –καταπώς ήταν πολυδιαφημισμένο– κανονικά στον Σηκουάνα, παρά τις αναβολές (αγώνων αλλά και προπονήσεων) λόγω μετρήσεων που έδειχναν υψηλή παρουσία E. coli. Μετά την ολοκλήρωση του τριάθλου ανδρών, την 1η Αυγούστου, ο Εμανουέλ Μακρόν έγραψε στο Instagram: «Καταφέραμε μέσα σε τέσσερα χρόνια αυτό που ήταν αδύνατο επί εκατό, το να μπορεί κανείς να κολυμπήσει στον Σηκουάνα! Αυτό αποτελεί μια υπέροχη κληρονομιά. Συνιστά κάτι που κάνει τους Γάλλους υπερήφανους».
Η εποχή των εικόνων
Μία ημέρα πριν, είχε πραγματοποιηθεί το τρίαθλο των γυναικών. Μετά τον αγώνα, η Βελγίδα Κλερ Μισέλ εμφάνισε γαστρεντερικά προβλήματα και το Βέλγιο αποσύρθηκε από τη μεικτή σκυταλοδρομία (στην οποία θα συμμετείχε η Μισέλ), ενώ στην ομάδα της Ελβετίας αντικαταστάθηκε ο Άντριεν Μπρίφοντ, λόγω γαστρεντερικής λοίμωξης. Παρά τα δημοσιεύματα στον Τύπο και τις αναρτήσεις-κολάφους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καμία περίπτωση δεν αποδόθηκε στην ποιότητα του νερού του Σηκουάνα. Ο Μακρόν είχε ήδη, άλλωστε, ευλογήσει τα γένια του. Στις 8 και στις 9 Αυγούστου, λοιπόν, πραγματοποιήθηκαν κανονικά εντός του οι μαραθώνιοι κολύμβησης για τις γυναίκες και τους άνδρες. Η Γερμανίδα Λεόνι Μπεκ, που συμμετείχε σε αυτούς, παρουσίασε συμπτώματα γαστρεντερίτιδας μία ημέρα μετά τον αγώνα και απέδωσε, μέσω Instagram, τους εμετούς και τις διάρροιές της στη μόλυνση του ποταμού.
Λίγο πριν από την έναρξη του τελικού του τριάθλου γυναικών, η Ουγγαρέζα Ζανέτ Κουτόρ-Μπράγκμαγιερ δροσίζει το πρόσωπό της. (Φωτογραφία: AP Photo/Vadim Ghirda)
Ο Τζον Σουρίκο, δημοσιογράφος των New York Times που βρέθηκε στο Παρίσι, αποτόλμησε μια βουτιά στα νερά του, που του φάνηκαν σαν λίμνης: θολά, γεμάτα φύκια που κολλούσαν στο σώμα του, με βρύα και λάσπη. Γύρω του υπήρχε κόσμος που απολάμβανε το κολύμπι και άλλος που ήταν προβληματισμένος. Ένας ζωγράφος σκίτσαρε τους κολυμβητές, μια παρέα είχε στήσει πικνίκ με καμαμπέρ. Οι περισσότεροι Γάλλοι, όπως διαπίστωσε, ήταν επιφυλακτικοί.
Μπορεί όλα να έγιναν όπως ήταν σχεδιασμένα, αλλά επικοινωνιακά η Γαλλία βγαίνει λαβωμένη. Και αυτό γιατί ζούμε στην εποχή των εικόνων, των εντυπώσεων και της μη διασταυρωμένης πληροφορίας. Οι φωτογραφίες και τα βίντεο που απεικονίζουν αθλητές να κολυμπούν σε νερά «εμφανώς βρόμικα» κάνουν τον γύρο του διαδικτύου, όπως και τα παράπονα των αθλητών. Η «ετυμηγορία» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θέλει πρώιμη την απόφαση να διεξαχθούν στον ιερό ποταμό των Γάλλων τα αθλήματα της ανοιχτής κολύμβησης. Ο λόγος; Ακόμη κι αν δεν είναι, πια, τόσο μολυσμένος όσο άλλοι ιεροί ποταμοί –ο Γάγγης, ο Ιορδάνης– δεν φαίνεται να είναι καθαρός.
