ΚΡΙΣ ΜΠΑΚΛΕΪ
Την ώρα που ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ετοιμάζεται να εγκαινιάσει την τρίτη θητεία του, το περιβάλλον του επιδιώκει να δημιουργήσει αφήγημα εμφανίζοντας τη συγκεντρωτική, αυταρχική πολιτική του ως μέρος των προαιώνιων κινεζικών αξιών. Η εκδοχή της ιστορίας που προωθεί ο Σι θέλει τους Κινέζους να συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους με κοινούς πολιτιστικούς δεσμούς, ανεξάρτητα από την εθνότητά τους. Αυτό σημαίνει ότι όποιος αμφισβητεί τις προτεραιότητες του Σι προδίδει τις ιερές αξίες της Κίνας.
Τη στιγμή που χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Ινδία, μεταξύ άλλων, βιώνουν αναβίωση του εθνικισμού, το όραμα του Σι αποσκοπεί να «μπολιάσει» την Κίνα εναντίον κάθε κακής επιρροής, ιδιαίτερα εάν αυτή προέρχεται από τη Δύση.
«Οι Δυτικοί ξεχνούν ότι η Κίνα έχει πολιτισμό 5.000 ετών και είναι έτσι δύσκολο να αντιληφθούν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της», είχε πει ο Σι τον Μάιο, χρησιμοποιώντας αμφιλεγόμενη χρονολόγηση για την ιστορική αναφορά του. Στην ακραία εκδοχή της, η επιμονή του Σι για ενιαία κινεζική εθνική ταυτότητα έχει οδηγήσει πολλούς πανεπιστημιακούς και εκπροσώπους ξένων κρατών να κάνουν λόγο για πολιτιστική γενοκτονία, μνημονεύοντας την κράτηση χιλιάδων Ουιγούρων και μελών άλλων μειονοτήτων στην επαρχία Σινζιάνγκ.
Το κινεζικό κράτος εφαρμόζει αντίστοιχες πολιτικές για τις μειονότητες του Θιβέτ, τους Μογγόλους και τη μουσουλμανική εθνότητα των Χούι. Το μήνυμα του Σι έχει επίσης ως έμμεσους αποδέκτες το Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν, πηγές αναταραχής και εθνικιστικών διεκδικήσεων τα τελευταία χρόνια.
Τα αρχαία στο Σανσιντούι
Σημαντικό ρόλο στην πρόσφατη εκστρατεία εδραίωσης πεποίθησης για τη μοναδικότητα του κινεζικού πολιτισμού έπαιξε η αρχαιολογική ανακάλυψη δεκάδων χιλιάδων μοναδικής αισθητικής χάλκινων ειδωλίων και χρηστικών αντικειμένων ηλικίας μεγαλύτερης των 3.000 ετών, στο Σανσιντούι. Παρά τη διαφορετική γνώμη αρχαιολόγων που εκτιμούν ότι τα χάλκινα ανήκουν σε πολιτισμό ο οποίος παρήκμασε και εξαφανίσθηκε, τα κρατικά αρχαιολογικά όργανα επιμένουν ότι τα εμφανώς μοναδικής τεχνοτροπίας και αισθητικής ευρήματα αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του κινεζικού πολιτισμού.
Η κυβέρνηση έχει χρηματοδοτήσει γενναιόδωρα την ιστορική και αρχαιολογική έρευνα, με τις Αρχές να ασκούν πίεση στους ερευνητές να επιβεβαιώσουν το κρατικό αφήγημα. Το δημοσιευμένο επίσημο πενταετές αρχαιολογικό σχέδιο της κυβέρνησης «πρέπει να αντικατοπτρίζει τον σχηματισμό και την ανάπτυξη πολύμορφου, αλλά ενιαίου κινεζικού πολιτισμού».
Επιχείρηση… μονογλωσσία
Την ίδια στιγμή, οι τοπικές γλώσσες και διάλεκτοι της Κίνας υφίστανται επίθεση εξαιτίας των πρωτοβουλιών του Πεκίνου. Ολοένα και περισσότερα σχολεία στην αυτόνομη περιοχή του Θιβέτ απαιτούν τη σχεδόν αποκλειστική χρήση της κινεζικής γλώσσας στο σχολικό πρόγραμμα. Μετά το 2016, αυξανόμενος αριθμός παιδιών στο Θιβέτ, ηλικίας ακόμη και 4 ή 5 ετών, εστάλησαν σε οικοτροφεία, προκειμένου να διδαχθούν ταχύτερα την κινεζική γλώσσα.
Η εθνικιστική εκστρατεία του Σι επιδιώκει επίσης τη συσπείρωση του εθνικού φρονήματος μεταξύ της εθνότητας των Χαν, της πολυπληθέστερης στην Κίνα, με ποσοστό 91% του πληθυσμού.
Κομματικοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι μία εκδοχή εθνικισμού, υπό αυστηρό κρατικό έλεγχο και διαρκή ιδεολογική επιτήρηση, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αξιόπιστη βαλβίδα εκτόνωσης κάθε λαϊκής δυσαρέσκειας. Το ενιαίο εθνικό μέτωπο που οραματίζεται ο πρόεδρος Σι είναι το μόνο ικανό να εγγυηθεί την ασφάλεια της Κίνας απέναντι στην αυξανόμενη πίεση από την Ουάσιγκτον και τους περιφερειακούς συμμάχους της.
Το Πεκίνο διατρέχει όμως τον κίνδυνο να απολέσει τον έλεγχο του εθνικιστικού κινήματος το οποίο το ίδιο έχει πυροδοτήσει. Φέτος το καλοκαίρι, χρήστες κινεζικών διαδικτυακών μέσων εξέφρασαν ανοικτά την οργή τους για την προσεκτική στάση που κράτησε η Κίνα απέναντι στην ιδιαίτερα προκλητική για το Πεκίνο επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν, με τους πολίτες αυτούς να απαιτούν ένοπλη απάντηση για την «ταπείνωση» που υπέστη η χώρα τους.