Ποιος φοβάται περισσότερο τον χρόνο στην Ουκρανία;

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία συνεχίζεται εδώ και σχεδόν ένα χρόνο (ή σχεδόν μια δεκαετία, αν ρωτήσετε τους Ουκρανούς) και πλέον οι γραμμές του μετώπου έχουν σταθεροποιηθεί, καθιστώντας πιο δύσκολη κάποια επιτυχημένη προέλαση, είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά, εκτιμά ο πρόεδρος του Eurasia Group και επικεφαλής της GZERO Media, Ιαν Μπρέμερ, που εξετάζει δύο διαφορετικά σενάρια για την έκβαση του πολέμου.

Αναλυτές συμφωνούν πως, βραχυπρόθεσμα, η Ρωσία είναι μάλλον απίθανο να πετύχει τους στόχους της και ότι είναι εξίσου δύσκολο για το Κίεβο να απελευθερώσει όλα τα εδάφη που έχει κατακτήσει η Μόσχα.

Η προοπτική για κατάπαυση του πυρός ή για διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων, φαντάζει πιο μακρινή από ποτέ, επειδή καμία από τις δύο χώρες δεν προτίθεται να παραχωρήσει εδάφη όσο πιστεύει ότι μπορεί να επιτύχει μια ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση μέσω του πολέμου.

Και οι δύο πλευρές διατυμπανίζουν ότι η ήττα δεν είναι επιλογή και πως η νίκη είναι τουλάχιστον εφικτή, αν όχι το πιθανότερο σενάριο.

Οσο δεν διαφαίνεται κάποιο τέλος σε αυτόν τον πόλεμο φθοράς, γεννάται το κρίσιμο ερώτημα: Ποιος κερδίζει από μια παρατεταμένη σύρραξη, η Ρωσία ή η Ουκρανία;

Ο χρόνος «στο πλευρό» της Ουκρανίας

Πηγή Ukrainian Presidential Press Service

Η Ουκρανία μπορεί να συνεχίσει να αμύνεται και να ανακαταλαμβάνει εδάφη όσο οι ΗΠΑ και η Ευρώπη παρέχουν όπλα και χρήματα. Παρά τις τεράστιες απώλειες που υπέστη, η Ουκρανία διαθέτει σήμερα καλύτερες επιθετικές και αμυντικές δυνατότητες απ’ ό,τι στις 24 Φεβρουαρίου 2022, όταν εισέβαλε η Ρωσία.

Η θέληση των Ουκρανών να πολεμήσουν είναι ανυποχώρητη και οι δυνάμεις τους είναι καλύτερα εξοπλισμένες, καλύτερα εκπαιδευμένες και έχουν καλύτερη καθοδήγηση από τις αντίπαλες ρωσικές. Οι επιτυχημένες αντεπιθέσεις της Ουκρανίας το περασμένο καλοκαίρι και το φθινόπωρο ανάγκασαν τη Ρωσία να αμυνθεί. Ο προηγμένος οπλισμός των Δυτικών (συμπεριλαμβανομένων των τεθωρακισμένων οχημάτων και των συστημάτων αεράμυνας) θα βοηθήσει την Ουκρανία να ανακαταλάβει περιοχές στα εδάφη που κατέλαβε η Ρωσία και θα δώσει στο Κίεβο σε καλύτερη διαπραγματευτική θέση.

Η στήριξη που δέχεται η Ουκρανία από τη Δύση παραμένει σταθερή. Παρά το κόστος και τον έμμεσο αντίκτυπο του πολέμου, η κοινή γνώμη στη Δύση τάσσεται σταθερά υπέρ της στρατιωτικής και της οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο.

Παράλληλα, η Γερμανία αποσυνδέεται από το ρωσικό φυσικό αέριο με εντυπωσιακό ρυθμό και θα αντέξει όλο τον χειμώνα – σημάδι ότι ο μεγαλύτερος παράγοντας επιρροής της Ρωσίας προς τις ευρωπαϊκές χώρες έχει ουσιαστικά χάσει τη δυναμική του.

Ο στρατός της Ρωσίας θα παραμείνει κατώτερος του στρατού της Ουκρανίας. Η Μόσχα έχασε μερικούς από τους καλύτερους άνδρες, καθώς και εξοπλισμό, τους πρώτους μήνες της εισβολής. Τώρα στερείται σημαντικών στρατιωτικών δυνατοτήτων και η ικανότητά της να αναπληρώσει τις απώλειες περιορίζεται από δεκαετίες ανεπαρκών επενδύσεων και διαφθοράς, σε συνδυασμό με την επιβολή των κυρώσεων.

Μεγάλο μέρος του εξοπλισμού που της απομένει είναι μέτριας ποιότητας ή σε κακή κατάσταση και οι στρατεύσιμοι δεν έχουν τα κίνητρα και την εκπαίδευση των επαγγελματιών και των εθελοντών στρατιωτών. Το ανθρώπινο δυναμικό και ο εξοπλισμός που θα μπορεί να ρίξει η Ρωσία στον πόλεμο, στο μέλλον, θα είναι σαφώς κατώτερα από αυτά που διέθετε στις 24 Φεβρουαρίου του 2022.

Τα ολοένα και πιο σοβαρά οικονομικά προβλήματα θα υποβαθμίσουν την ικανότητα, αλλά και την προθυμία της Ρωσίας να πολεμήσει. Η οικονομία της συρρικνώθηκε κατά 3,5% το 2022 και θα συρρικνωθεί περίπου το ίδιο ή και περισσότερο φέτος. Χάρη στις υψηλές τιμές του πετρελαίου οι συνέπειες για τους Ρώσους αμβλύνονται, αλλά ο αντίκτυπος των κυρώσεων θα χειροτερεύσει με την πάροδο του χρόνου.

Ορισμένα από τα πιο σκληρά μέτρα -οι περιορισμοί των εξαγωγών, το εμπάργκο πετρελαίου, το ανώτατο όριο τιμών στο ρωσικό αργό- τώρα αρχίζουν να εφαρμόζονται. Η μακροπρόθεσμη επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου και της παραγωγής, εξαιτίας της αποσύνδεσης της Ρωσίας από προηγμένες βιομηχανικές οικονομίες, θα είναι οξεία και μόνιμη. Αυτό θα δυσκολέψει τη Ρωσία να ανασυγκροτήσει την πολεμική βιομηχανία της.

Ολα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις ανθρώπινες απώλειες, που αυξάνονται, θα αποδυναμώσουν τη λαϊκή υποστήριξη, αλλά και την στήριξη της ελίτ, πιέζοντας τον Πούτιν να προχωρήσει σε αποκλιμάκωση.

Ο χρόνος στο πλευρό της Ρωσίας

Πηγή Associated Press

Η Ουκρανία χρειάζεται όλο και πιο ισχυρά όπλα των Δυτικών για να αντέξει στις μάχες, αλλά η δυτική υποστήριξη θα εξαντληθεί αργά ή γρήγορα. Οι στρατιωτικές δυνατότητες της Ουκρανίας εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη αδιάκοπη υποστήριξη της Δύσης και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, όμως οι πολίτες των κρατών της Δύσης θα κουραστούν από τον πόλεμο καθώς το κόστος θα αυξάνεται και ο κίνδυνος του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου θα γίνεται πιο ορατός.

Με τους Ρεπουμπλικανούς να ελέγχουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ένα διευρυνόμενο μπλοκ Ρεπουμπλικανών να αντιτίθεται στη βοήθεια προς την Ουκρανία και, ενδεχομένως, έναν Ρεπουμπλικανό πρόεδρο το 2025, η στήριξη της Ουάσιγκτον προς το Κίεβο μπορεί μόνο να αποδυναμωθεί. Αν μετριαστεί η υποστήριξη από τις ΗΠΑ, θα αποδυναμωθεί και η στήριξη από την Ευρώπη και, στη συνέχεια, η ικανότητα του Κιέβου να υπερασπίζεται τα εδάφη του.

Ακόμη και με αδιάκοπη υποστήριξη από τη Δύση προς την Ουκρανία, η Ρωσία μπορεί να κερδίσει στο πεδίο της μάχης. Τα ρωσικά στρατεύματα δεν βρίσκονται πλέον σε μειονεκτική θέση. Τώρα που είχαν χρόνο να οχυρωθούν σε θέσεις άμυνας και να ενισχυθούν με καλύτερα εκπαιδευμένους στρατιώτες, η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να εξαπολύσει επιτυχημένες επιθέσεις όπως έκανε το 2022.

Αν και το Κίεβο είχε εξαιρετικές επιδόσεις κατά τις πρώτες ημέρες του πολέμου, μια παρατεταμένη σύγκρουση ευνοεί τον ισχυρότερο. Και οι δύο πλευρές έχουν υποστεί σοβαρές απώλειες, αλλά η Ρωσία είναι μεγαλύτερη χώρα με πολύ περισσότερους ανθρώπους, περισσότερο εξοπλισμό και μεγαλύτερες στρατιωτικές – βιομηχανικές δυνατότητες. Παρά τα δυτικά όπλα, η Ουκρανία είναι πιθανό να ξεμείνει από στρατεύσιμους άνδρες πολύ πριν από τη Ρωσία.

Σε αντίθεση με την Ουκρανία ή τη Δύση, η Ρωσία μπορεί να αντέξει μια παρατεταμένη σύγκρουση. Η Δύση έχει εξαντλήσει τα περισσότερα μέσα πίεσης προς τη Ρωσία, ωστόσο οι κυρώσεις δεν παρέλυσαν τη ρωσική οικονομία ή τον στρατό. Η Μόσχα διατηρεί ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς (ή και συνεργασίες ασφαλείας) με την Κίνα, το Ιράν, την Ινδία και πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.

Παράλληλα έχει την ικανότητα να κατασκευάζει όπλα στο εσωτερικό της χώρας χωρίς εισαγόμενα εξαρτήματα. Οι περισσότεροι Ρώσοι πολίτες δεν έχουν δει το βιοτικό τους επίπεδο να χειροτερεύει και συνεχίζουν να πιστεύουν στην πολεμική προπαγάνδα του Κρεμλίνου. Αλλά ακόμη και αν αυτό αλλάξει, η δυνατότητα του Πούτιν να καταπνίγει τις φωνές των διαφωνούντων σημαίνει ότι δεν θα απειληθεί η σταθερότητα στο εσωτερικό. Ετσι, ο Πούτιν θα μπορεί να συνεχίσει να ασκεί πίεση στην Ουκρανία και τη Δύση, με ελάχιστο κίνδυνο για την εξουσία του.

Γιατί έχει σημασία…

Η απάντηση στο ερώτημα για την «πλάστιγγα του χρόνου» καθορίζει τον ρυθμό και τον όγκο της δυτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.

Οταν πέρυσι το καλοκαίρι και το φθινόπωρο το Κίεβο εξαπέλυσε μια σειρά επιτυχημένων αντεπιθέσεων ανακαταλαμβάνοντας τμήματα των κατεχόμενων εδαφών, οι υποστηρικτές της Ουκρανίας θεώρησαν ότι όσο περισσότερο διαρκούσαν οι μάχες τόσο πιο πιθανό ήταν να νικήσει η Ουκρανία.

Ετσι, προσάρμοσαν με προσοχή την υποστήριξή τους προς το Κίεβο για να μην προκαλέσουν άσκοπα τους Ρώσους. Τώρα που οι Ρώσοι έχουν ανασυνταχτεί σε κάποιο βαθμό, πολλοί έχουν αρχίσει να πιστεύουν ότι ο χρόνος θα ωφελήσει τη Μόσχα τελικά. Αυτό εξηγεί γιατί η Δύση συμφώνησε να παραδώσει άρματα μάχης, ελπίζοντας ότι η σύγκρουση θα τελειώσει πιο σύντομα (ή ότι τουλάχιστον οι Ουκρανοί θα συνεχίσουν να υπερασπίζονται αποτελεσματικά τα εδάφη τους).

Το πρόβλημα είναι ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να κερδίσει χωρίς τη διαρκή, ουσιαστική υποστήριξη από τη Δύση. Ομως το επίπεδο της δυτικής υποστήριξης ταυτόχρονα εξαρτάται και καθορίζει τις εκτιμήσεις των δυτικών ηγετών για την έκβαση του πολέμου. Καθώς οι εκκλήσεις για μαχητικά αεροσκάφη, δεν διευκολύνουν τους δυτικούς.

Πηγή: Gzero