Kathimerini.gr
Αλεξάνδρα Βουδούρη
O «κώδων κινδύνου» που έκρουσε πρόσφατα ο Μάριο Ντράγκι για την επιτακτική ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας φαίνεται ότι εισακούστηκε στον 13ο όροφο του Μπερλεμόντ, όπου εργάζεται και διαμένει η Γερμανίδα πρόεδρος της Κομισιόν. Η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας γίνεται η βασική προτεραιότητα για τη νέα πενταετή θητεία της και στη βάση αυτή «χτίστηκε» η δομή και η σύνθεση του νέου κολεγίου των Επιτρόπων, που παρουσίασε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χθες στο Ευρωκοινοβούλιο, στο Στρασβούργο.
Η πρώτη «έκπληξη» που επιφύλασσε στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ήταν το μίνι σχήμα των συνολικά έξι εκτελεστικών αντιπροέδρων, που θα επιβλέπουν και θα συντονίζουν το έργο των συνολικά είκοσι υπολοίπων επιτρόπων, ενώ πλέον καταργούνται οι θέσεις των αντιπροέδρων. Η δεύτερη «έκπληξη» ήταν η υπεροχή των γυναικών σε αυτό σχήμα: τέσσερις γυναίκες και μόνο δύο άνδρες. Επρόκειτο ουσιαστικά για την «απάντηση» της Φον ντερ Λάιεν στην πλειονότητα των κυβερνήσεων, που αγνόησαν τη σύστασή της να καταθέσουν δύο ονόματα, ενός άνδρα και μιας γυναίκας, ώστε να επιτευχθεί η επιδιωκόμενη από την ίδια ισότητα των δύο φύλων. Η τρίτη «έκπληξη» ήταν η απόδοση σημαντικών χαρτοφυλακίων, Οικονομίας και Ανάπτυξης, σε τρία κράτη-μέλη που δεν ανήκουν στην πολιτική της «οικογένεια», το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και που ζητούν περισσότερες κοινές δαπάνες, χαλαρότερους δημοσιονομικούς κανόνες και μεγαλύτερη έμφαση στη βιομηχανική πολιτική.
Στον βασικό λοιπόν «πυρήνα» της νέας ομάδας, η τέως αναπληρώτρια πρωθυπουργός της Ισπανίας Τερέζα Ριμπέρα αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο της Καθαρής Μετάβασης και της Πολιτικής Ανταγωνισμού, ενώ ο στενός συνεργάτης του φιλελεύθερου Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, Στεφάν Σεζουρνέ το κρίσιμο χαρτοφυλάκιο της Βιομηχανικής Πολιτικής, με τον Ιταλό Ραφαέλε Φίτο, στενό «σύμμαχο» της υπερσυντηρητικής Τζόρτζια Μελόνι να αναλαμβάνει εκείνο της Συνοχής και των Μεταρρυθμίσεων. Την ομάδα συμπληρώνουν η Εσθονή Κάγια Κάλας ως επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, η Φινλανδή Χένα Βίρκουνεν, που αναλαμβάνει το κρίσιμο χαρτοφυλάκιο της Τεχνολογίας, Ασφάλειας και Δημοκρατίας, αλλά και η Ρουμάνα Ροξάνα Μινζάτου εκείνο των Δεξιοτήτων, Παιδείας και Πολιτισμού.
Τρία κριτήρια
Υστερα από εβδομάδες εντατικών διαβουλεύσεων με τα κράτη-μέλη, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Κομισιόν παρουσίασε τη λίστα των υποψηφίων επιτρόπων της, προϊόν μιας προσεκτικής «άσκησης», ώστε να ικανοποιηθούν τρία βασικά κριτήρια: γεωγραφία, πολιτική ισορροπία και ισότητα φύλων. Για το τελευταίο αγωνίστηκε έως την τελευταία στιγμή, τονίζοντας χθες στη συνέντευξη Τύπου ότι τελικά το 40% των επιτρόπων θα είναι γυναίκες, μια μικρή επιτυχία της, όταν πριν από λίγες εβδομάδες το ποσοστό ήταν μόλις 22%.
Σε ό,τι αφορά τους πολιτικούς συσχετισμούς, το ΕΛΚ –που βγήκε πρώτο στις ευρωεκλογές– κυριαρχεί στη νέα Κομισιόν, καθώς κατέχει 14 συνολικά από τις 27 θέσεις στο νέο κολέγιο. Και στις κυβερνήσεις, που ανήκουν στο ΕΛΚ, η πρόεδρος έδωσε με ισορροπημένο τρόπο σημαντικά χαρτοφυλάκια και νέα, όπως της Αμυνας που αναλαμβάνει ο πρώην πρωθυπουργός της Λιθουανίας Αντριους Κιμπέλιους, της Μεσογείου η νυν επίτροπος από την Κροατία Ντουμπράβκα Σουίτσα, ενώ εκείνο της αντιμετώπισης του Στεγαστικού Ζητήματος δόθηκε στον Δανό σοσιαλδημοκράτη Νταν Χόργκενσεν, που αναλαμβάνει και την Ενεργειακή Πολιτική.
Η επιλογή της Φον ντερ Λάιεν να δώσει δύο θέσεις εκτελεστικών αντιπροέδρων στους σοσιαλιστές, καθώς και το χαρτοφυλάκιο του Στεγαστικού ικανοποίησε σε μεγάλο βαθμό την πολιτική τους ευρωομάδα, που είχε εκφράσει πρόσφατα επιφυλάξεις έναντι της νέας Κομισιόν λόγω του Ιταλού Ραφαέλε Φίτο, που φημολογούνταν εδώ και καιρό για τη θέση εκτελεστικού αντιπροέδρου.
Σημαντικά χαρτοφυλάκια επιφύλαξε η πρόεδρος της Κομισιόν και στα κράτη-μέλη που «έβαλαν πλάτη» για την επανεκλογή της: στην Πολωνία, με το χαρτοφυλάκιο του Προϋπολογισμού να δίνεται στον Πιοτρ Σεραφίν και την Ελλάδα, με τον Απόστολο Τζιτζικώστα να αναλαμβάνει εκείνο των Μεταφορών και το επίσης νέο του Τουρισμού.
Η «παλαιά φρουρά»
Οι εναπομείναντες της «παλαιάς φρουράς» δεν έμειναν ανικανοποίητοι, καθώς στην τέταρτη πλέον θητεία του ο Μάρος Σέφκοβιτς γίνεται «τσάρος» της πολιτικής Εμπορίου, ενώ ο Βάλντις Ντομπρόβσκις αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο Οικονομίας – Παραγωγικότητας και ο Ολλανδός Βόπκε Χούκστρα την πολιτική του Κλίματος και Καθαρής Ανάπτυξης. Κρίσιμο χαρτοφυλάκιο για την ολοκλήρωση της Ενωσης Κεφαλαιαγορών αναλαμβάνει η Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε από την Πορτογαλία, ενώ η Κύπρος εκείνο της Αλιείας και Ωκεανών. Προβληματισμό προκαλεί, πάντως, σε αρκετούς αναλυτές το ενδεχόμενο αλληλοεπικάλυψης των χαρτοφυλακίων, που σχετίζονται με την οικονομία.
Μία εκ των βασικών προτεραιοτήτων της νέας Κομισιόν, η Στρατηγική της Διεύρυνσης, δόθηκε στη Σλοβενία, που τάσσεται υπέρ της ευρωπαϊκής ένταξης των υποψήφιων κρατών, αν και η Μάρτα Κος βρίσκεται στη σχετική λίστα με αστερίσκο, καθώς δεν έχει ακόμη επικυρωθεί η υποψηφιότητά της από το κοινοβούλιο της χώρας.
Ερωτηματικό παραμένει –για τον λόγο αυτό– το πότε θα ξεκινήσουν οι ξεχωριστές ακροάσεις των υποψηφίων επιτρόπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αν και η Φον ντερ Λάιεν εξέφρασε την ευχή η διαδικασία να ξεκινήσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, ώστε να αναλάβει καθήκοντα την 1η Νοεμβρίου.
Οι «πρωταγωνιστές» και η στρατηγική της επιλογής τους
Η Ισπανία φαίνεται ότι αναλαμβάνει το πιο σημαντικό χαρτοφυλάκιο στη νέα Κομισιόν, αυτό της Καθαρής Μετάβασης και της Πολιτικής Ανταγωνισμού με τη σοσιαλίστρια Τερέζα Ριμπέρα να έχει την απαιτούμενη εμπειρία, αφού έως χθες ήταν αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Οικολογικής Μετάβασης και Δημογραφικής Πρόκλησης της κυβέρνησης Σάντσεθ. Διόλου τυχαία, κατά την παρουσίαση της σχετικής λίστας, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ξεκίνησε με το δικό της όνομα, γεγονός που δείχνει ότι θα έχει κρίσιμο ρόλο στην «καρδιά» της νέας Κομισιόν. Η Τερέζα Ριμπέρα φημολογείται ότι δεν μασάει τα λόγια της και κάποιοι θεωρούν ότι όταν και εάν χρειαστεί δεν θα κρύψει τη δυσαρέσκειά της έναντι είτε της πολιτικής είτε αποφάσεων της προέδρου της Κομισιόν.
Επιδίωκε οικονομικό χαρτοφυλάκιο στη νέα Κομισιόν ως «τσάρος» της αυστριακής οικονομίας και δημοσιονομικό «γεράκι», καθώς κατόρθωσε να μειώσει το έλλειμμα της Αυστρίας κατά 8%. Ωστόσο, ο Μάγκνους Μπρούνερ θα αναλάβει το κρίσιμο (και) γι’ αυτή την πενταετία χαρτοφυλάκιο της Μετανάστευσης με βασικό μέλημα την εφαρμογή του πρόσφατου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου της Ε.Ε. Αρκετοί, πάντως, θεωρούν ότι το χαρτοφυλάκιο αποτελεί μάλλον προεκλογικό «δώρο» της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προς τον καγκελάριο Καρλ Νεχάμερ, που ανήκει στην πολιτική της «οικογένεια», ΕΛΚ, ενόψει και των κρίσιμων εκλογών στα τέλη του μήνα, όπου προελαύνει το ακροδεξιό FPO με βασικό θέμα το μεταναστευτικό, την ώρα που η Βιέννη αντιδρά στην επαναφορά των ελέγχων στα σύνορα από το Βερολίνο.
Σχεδόν δέκα χρόνια χρειάστηκε η Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε για να αναλάβει πόστο στην Κομισιόν, καθώς το 2014 ήταν πάλι υποψήφια, αλλά το όνομά της αποσύρθηκε όταν η τότε κυβέρνηση έμαθε πως η Πορτογαλία δεν θα αναλάμβανε οικονομικό χαρτοφυλάκιο. Ισως ο λόγος που δεν επιλέχθηκε τότε –εν μέσω της οικονομικής κρίσης– ήταν η φήμη του δημοσιονομικού «γερακιού» και θιασώτριας της οικονομικής λιτότητας. Ως υπουργός Οικονομικών της χώρας το 2013-2015 κατόρθωσε, ωστόσο, να μειώσει σε μεγάλο βαθμό τις δημόσιες δαπάνες κατ’ εντολήν της περίφημης τρόικας. Η Αλμπουκέρκε αναλαμβάνει πλέον το κρίσιμο χαρτοφυλάκιο της ενίσχυσης και ολοκλήρωσης της Ενωσης Κεφαλαιαγορών, με την πρόεδρο της Κομισιόν να θεωρεί, φυσικά, «πλεονέκτημα» ότι η Πορτογαλίδα έχει εμπειρία και από τον ιδιωτικό τομέα.
Η υποψηφιότητά του θεωρείται ήδη «καμένη», μια και ο νυν επίτροπος Διεύρυνσης Ολιβερ Βαρχέλι αναμένεται να «κοπεί» κατά την ακρόασή του στο Ευρωκοινοβούλιο. Οι ευρωβουλευτές περιμένουν, άλλωστε, να «απαντήσουν» καταλλήλως στην περίφημη φράση του «πόσοι ηλίθιοι υπάρχουν εκεί;» στη διάρκεια μιας δύσκολης συζήτησης σε επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου. Εξάλλου, ο Βαρχέλι προκάλεσε αντιδράσεις σε αρκετά κράτη-μέλη πέρυσι, όταν αποφάσισε μονομερώς το «πάγωμα» της ευρωπαϊκής βοήθειας προς τους Παλαιστινίους, κάνοντας τελικά πίσω μετά την αντίθετη στάση της Φον ντερ Λάιεν. Σε κάθε περίπτωση, ο Ούγγρος ακολουθούσε πάντα την ατζέντα της κυβέρνησης του Βίκτορ Ορμπαν και όχι εκείνη της Κομισιόν. Η ανάθεση του χαρτοφυλακίου Υγείας και κυρίως της «καλής διαβίωσης των ζώων» θεωρήθηκε από αρκετούς ως «τρολάρισμα» της Φον ντερ Λάιεν έναντι του επί χρόνια επικριτή της Βίκτορ Oρμπαν.
