ΡΟΝΕΝ ΜΠΕΡΓΚΜΑΝ, ΑΝΤΑΜ ΓΚΟΛΝΤΜΑΝ, ΤΖΟΥΛΙΑΝ ΜΠΑΡΝΣ / THE NEW YORK TIMES
Στρατηγική κλιμάκωσης του πολέμου κατασκόπων είχε επιλέξει ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν ήδη από το 2020, με την απόπειρα δολοφονίας πληροφοριοδότη των αμερικανικών υπηρεσιών σε αμερικανικό έδαφος.
Η μυστική επιχείρηση, με στόχο την εξόντωση πληροφοριοδότη της CIA στο Μαϊάμι, ο οποίος είχε υπάρξει υψηλόβαθμος αξιωματούχος των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών τη δεκαετία του 2000, αποτελεί σημαντική και ριψοκίνδυνη επέκταση της ρωσικής πολιτικής στοχευμένων δολοφονιών. «Δεν υπάρχουν πια κόκκινες γραμμές για τον Πούτιν. Θέλει να σκοτώσει όλους τους πρώην πράκτορες που αυτομόλησαν στη Δύση», λέει ο πρώην πράκτορας της CIA Μαρκ Πολυμερόπουλος. Παρότι η απόπειρα απέτυχε, Ουάσιγκτον και Μόσχα κατηγόρησαν η μία την άλλη για κατασκοπεία, για να προχωρήσουν σε εκατέρωθεν απελάσεις διπλωματών και στην επιβολή κυρώσεων εναντίον Ρώσων και Αμερικανών αξιωματούχων.
Στόχος των Ρώσων πρακτόρων ήταν ο Αλεξάντρ Ποτέγεφ, οι πληροφορίες του οποίου μετά τη φυγή του από τη Ρωσία επέτρεψαν στο FBI να εντοπίσει 11 Ρώσους κατασκόπους στις ΗΠΑ. Η ανάκριση του Ποτέγεφ οδήγησε στη σύλληψη Ρώσων υπηκόων, οι οποίοι ζούσαν εδώ και δεκαετίες στις ΗΠΑ με πλαστά χαρτιά και με αποστολή τη στρατολόγηση πρακτόρων και τη συλλογή δεδομένων.
Στο πλαίσιο της πολιτικής Ομπάμα για εξομάλυνση των σχέσεων με τη Ρωσία, η Ουάσιγκτον απέλασε δέκα από τους έντεκα συλληφθέντες, με τη Μόσχα να ανταποδίδει με την αποφυλάκιση τεσσάρων Ρώσων που κατηγορούνταν για κατασκοπεία υπέρ των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα και ειδικό σε θέματα εθνικής ασφαλείας Κάλντερ Ουόλτον, το Κρεμλίνο φέρεται να αξιοποίησε πράκτορα «τύπου Μερκαντέρ», ο οποίος θα προσέγγιζε τον Ποτέγεφ για να τον δηλητηριάσει. Ο κωδικός του πράκτορα προέρχεται από το όνομα πράκτορα του Στάλιν, ο οποίος δολοφόνησε τον Λέον Τρότσκι αφού είχε διεισδύσει στον στενό κύκλο του.
Η χρήση φονικών μεθόδων εναντίον εχθρών δεν αποτελεί καινοτομία για τις ρωσικές υπηρεσίες. Ενα από τα πιο διάσημα πρόσωπα στα κεντρικά γραφεία της SVR στη Μόσχα είναι ο συνταγματάρχης Γκριγκόρι Μαϊρανόφσκι, ένας βιοχημικός που πειραματίστηκε με θανατηφόρα δηλητήρια, σύμφωνα με πρώην αξιωματούχο των υπηρεσιών πληροφοριών.
Ο Πούτιν, ως πρώην πράκτορας της KGB, δεν έκρυψε ποτέ τη βαθιά περιφρόνησή του για τους ριψάσπιδες και προδότες, και ειδικά για όσους υπηρετούν τη Δύση. Η απόπειρα δηλητηρίασης του Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του στο Σόλσμπερι της Αγγλίας το 2018 σηματοδότησε, όμως, σημαντική κλιμάκωση στις τακτικές της Μόσχας και ενίσχυσε τους φόβους ότι ο Πούτιν θα αξιοποιούσε αυτές τις μεθόδους σε αμερικανικό έδαφος.
Κατά του Ποτέγεφ
Ο Πούτιν έχει υποσχεθεί εδώ και καιρό ότι θα τιμωρούσε τον Ποτέγεφ. Το 2011, δικαστήριο της Μόσχας καταδίκασε τον πρώην πράκτορα ερήμην σε δεκάδες χρόνια κάθειρξης. Το 2016, ρωσικό μέσο ενημέρωσης δημοσίευσε την είδηση του θανάτου του Ποτέγεφ. Στην πραγματικότητα, ο πρώην πράκτορας έχαιρε άκρας υγείας και απολάμβανε τη νέα ζωή του στο Μαϊάμι της Φλόριντα. Την ίδια χρονιά, ο Ποτέγεφ απέκτησε δίπλωμα οδήγησης με το πραγματικό του όνομα. Το 2018, ρωσικά ΜΜΕ αποκάλυψαν ότι ο Ποτέγεφ ζούσε στις ΗΠΑ.
Το 2019, η ρωσική υπηρεσία αντικατασκοπείας SVR στρατολόγησε τον Μεξικανό βιολόγο με σπουδές στη Ρωσία Αλεχάντρο Φουέντες για να εντοπίσει τον Ποτέγεφ. Ο Φουέντες εκβιάσθηκε από τις ρωσικές υπηρεσίες, καθώς ήταν κρυφά δίγαμος, με μία γυναίκα στη Μόσχα και μία στην Πόλη του Μεξικού. Η ρωσική υπηρεσία νοίκιασε διαμέρισμα για τον Φουέντες κοντά στο σπίτι του Ποτέγεφ. Η παρακολούθηση του στόχου απέτυχε όμως, με τον Φουέντες να συλλαμβάνεται από την αστυνομία και να ομολογεί το σχέδιο στις αμερικανικές αρχές.
Η συνωμοσία με στόχο τον Ποτέγεφ προκάλεσε την οξεία αντίδραση της Ουάσιγκτον, η οποία απέλασε 10 Ρώσους διπλωμάτες, συμπεριλαμβανομένου και του σταθμάρχη της SVR στην αμερικανική πρωτεύουσα.
