Kathimerini.gr
Τάσος Ντάφλος
Ακριβώς έναν χρόνο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Κίνα βρίσκεται στο επίκεντρο δύο αντιφατικών αφηγημάτων. Ειδικότερα, το Πεκίνο παρουσίασε την Παρασκευή μία πρόταση 12 σημείων για τον τερματισμό των εχθροπραξιών, τη στιγμή που η Δύση εκφράζει την ανησυχία της για το ενδεχόμενο μιας πιο άμεσης εμπλοκής της κινεζικής πλευράς στον πόλεμο.
Πώς εξηγείται όμως η πρόθεση του Πεκίνου να αναλάβει ενεργότερο ρόλο ως παράγοντας ειρήνης;
Η πρόταση της Κίνας για κατάπαυση του πυρός αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό από τις ΗΠΑ, με τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν να κάνει λόγο για πληροφορίες που θέλουν το Πεκίνο να «εξετάζει την παροχή πολεμικής υποστήριξης» στη Μόσχα. Μάλιστα, ένα πρόσφατο δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel αναφέρει ότι ο ρωσικός στρατός βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με κινεζική εταιρεία προκειμένου να εφοδιαστεί με drones – καμικάζι.
Από την πλευρά της, η Κίνα αρνήθηκε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς των ΗΠΑ, κάνοντας λόγο για «λασπολογία» και έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων.
Στο πλαίσιο αυτό, δύο αναλυτές μίλησαν στην «Κ» για το ποιες θα μπορούσαν να είναι οι επόμενες κινήσεις του Πεκίνου καθώς και για το τι θα πρέπει να περιμένει η διεθνής κοινότητα στο άμεσο μέλλον.
Θα μπορούσε η Κίνα να στείλει όπλα στη Μόσχα;
Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, η βοήθεια που έχει προσφέρει το Πεκίνο στη Ρωσία, η οποία αποτελεί σημαντικό στρατηγικό του σύμμαχο, ήταν ως επί το πλείστον οικονομικής και διπλωματικής φύσεως, με τη Μόσχα να αναγκάζεται να στραφεί στο Ιράν αντί της Κίνας προκειμένου να εφοδιαστεί με κρίσιμης σημασίας όπλα.
«Το Πεκίνο επέλεξε να διατηρήσει μια ισορροπία», αναφέρει στην «Κ» ο καθηγητής Ζίγκχαν Ζενγκ από το Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Η Ρωσία αποτελεί μεν στρατηγικό σύμμαχο της Κίνας αλλά η Ουκρανία είναι επίσης ένας σημαντικός εμπορικός εταίρος».
Από την άλλη πλευρά, αναλυτές έχουν αναφέρει ότι το γεγονός πως οι ΗΠΑ κάνουν λόγο για ενδεχόμενο στρατιωτικής βοήθειας από την Κίνα στη Ρωσία, υπονοεί την ύπαρξη ασφαλών πληροφοριών που να στηρίζουν αυτό τον ισχυρισμό.
Θα άντεχε όμως το Πεκίνο τις συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης;
Ο φόβος των δυτικών κυρώσεων
«Εάν κοιτάξουμε προσεκτικά τις εμπορικές σχέσεις της Κίνας με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ θα δούμε ότι είναι πολύ πιο ισχυρές από εκείνες με τη Μόσχα», επισημαίνει ο Ζενγκ. «Έτσι, το Πεκίνο θα έχανε πολύ περισσότερα από ό,τι θα κέρδιζε, εάν στήριζε πιο άμεσα τη Ρωσία».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ενίσχυση της Μόσχας σε στρατιωτικό επίπεδο, θα είχε βαρύτατες συνέπειες για την Κίνα, καθώς θα συνεπαγόταν την επιβολή δυτικών κυρώσεων που θα έπλητταν σοβαρά την οικονομία της, η οποία έχει υποφέρει σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια.
«Δεν πιστεύω πως η Κίνα θα στείλει στρατιωτική βοήθεια στη Ρωσία στο άμεσο μέλλον», τονίζει η Γιουν Σουν, αναλυτής για θέματα που αφορούν στην Κίνα και στην Ανατολική Ασία από το Κέντρο Stimson στην Ουάσιγκτον.
«Εάν όμως ο πόλεμος συνεχιστεί και λάβει τη μορφή μιας πιο άμεσης απειλής προς τη Ρωσία και τα εδάφη της, τότε τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν», τονίζει.
Τι σημαίνουν οι εκκλήσεις του Πεκίνου για ειρήνευση;
Η κινεζική πρόταση για κατάπαυση του πυρός ήρθε λίγες ημέρες αφού το Πεκίνο εξέδωσε μια εκτενή δήλωση, την οποία και περιέγραψε ως «Πρωτοβουλία για την Παγκόσμια Ασφάλεια».
«Η Κίνα είναι πλέον πιο πρόθυμη να προβεί σε εκκλήσεις για ειρήνευση από ό,τι έναν χρόνο πριν, προτείνοντας μάλιστα και συγκεκριμένες δράσεις ώστε αυτή να επιτευχθεί», αναφέρει η Σουν.
Πώς εξηγείται όμως η πρόθεση του Πεκίνου να αναλάβει ενεργότερο ρόλο ως παράγοντας ειρήνης;
Το Πεκίνο «θεωρεί πιθανή» μια ρωσική ήττα
«Κανένας δεν είχε προβλέψει ότι ο πόλεμος θα διαρκούσε τόσο πολύ και η Κίνα συνειδητοποίησε πως η Ρωσία δεν είναι τόσο ισχυρή όσο αναμενόταν», εξηγεί ο Ζενγκ. «Κανείς δεν περίμενε μια τόσο σημαντική μεταβολή στην ισορροπία των δυνάμεων μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας».
Ο ίδιος αναφέρει ότι η Κίνα επιθυμεί φέτος να κάνει περισσότερα ώστε να πείσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να επιλέξει τον δρόμο της ειρήνης. Αυτό – όπως σημειώνει – έχει να κάνει με το γεγονός ότι η Ρωσία δεν έχει πια το πλεονέκτημα στον πόλεμο και δεν είναι προς το συμφέρον της Κίνας να στηρίξει μια χώρα που είναι πιθανό να αποτύχει.
«Το Πεκίνο εξετάζει πλέον και το ενδεχόμενο να μην κερδίσει η Ρωσία τον πόλεμο», λέει ο Ζενγκ. «Οι συζητήσεις στρέφονται στο πώς απέτυχε η Μόσχα».
Η συγκρατημένη στάση του Ουάνγκ Γι
Αξίζει να σημειωθεί ότι την περασμένη εβδομάδα δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία των σχέσεων Κίνας – Ρωσίας, στο πλαίσιο της επίσκεψης του ανώτατου Κινέζου διπλωμάτη, Ουανγκ Γι, στη Μόσχα.
Ο Γι συναντήθηκε με τον Πούτιν αλλά, και σε αυτή την περίπτωση, εμφανίστηκε πιο συγκρατημένος στις δηλώσεις του, αναφέροντας μεταξύ άλλων πως «η σχέση μεταξύ Κίνας και Ρωσίας δεν στρέφεται εναντίον οποιουδήποτε τρίτου μέρους, αν και δεν θα υποκύψει στις πιέσεις τρίτων».
Από την πλευρά του, ο Πούτιν δήλωσε ότι αναμένεται επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ στη Ρωσία, ενώ έκανε λόγο και για «νέους ορίζοντες» σε ό,τι αφορά τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών.
Υπενθυμίζεται ότι είχε προηγηθεί συνάντηση του Ουανγκ Γι με τον Άντονι Μπλίνκεν, στο περιθώριο της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου, η οποία – σύμφωνα με αμερικανικά δημοσιεύματα – «δεν πήγε καλά».
Το ενδεχόμενο μιας «υπόγειας» προσέγγισης
Με την Κίνα λοιπόν να «πρωταγωνιστεί» σε δύο εκ διαμέτρου αντίθετα αφηγήματα σχετικά με την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι οικονομικοί κίνδυνοι που θα είχε για το Πεκίνο μια άμεση στρατιωτική βοήθεια στη Μόσχα, ενώ ταυτόχρονα δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί η σημασία των δυτικών προειδοποιήσεων.
Και ενώ οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι το εν λόγω σενάριο δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό, υπάρχουν και εκείνοι που επισημαίνουν πως το Πεκίνο θα συνεχίσει να εξετάζει τις ισορροπίες ανάμεσα στο ρίσκο και το όφελος, επιλέγοντας ίσως πιο έμμεσους και υπόγειους τρόπους για να στηρίξει τη Ρωσία.
