K story: Το χρονικό του πολέμου που άλλαξε το παγκόσμιο

Στις 24 Φεβρουαρίου το 2022 έχει σημανθεί η έναρξη ενός αιματηρού πολέμου στην Ουκρανία που δεν φαίνεται να έχει τέλος. Ένας χρόνος πέρασε αφότου ήχησαν οι σειρήνες του πολέμου, μετά την εισβολή της Ρωσίας, ενός πολέμου που έχει αλλάξει ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Εκατοντάδες χιλιάδες οι νεκροί και από τις δύο πλευρές. Εκατομμύρια πρόσφυγες που εγκατέλειψαν βίαια τα σπίτια τους. Ένας πόλεμος που προκάλεσε ρήγματα σε παραδοσιακούς συμμάχους, διατάραξε τις εξαγωγές φυσικού αερίου και το εμπόριο των σιτηρών, επηρεάζοντας τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων εκτός ζώνης πυρός, προκαλώντας τεράστια επισιτιστική και όχι μόνο κρίση.

Η «Κ» συνοψίζει τα ορόσημα ενός χρόνου σύρραξης και εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία:

Φεβρουάριος 2022

24 Φεβρουαρίου: Η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία από τρία μέτωπα στη μεγαλύτερη επίθεση σε ευρωπαϊκό κράτος μετά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεκάδες χιλιάδες τρέπονται σε φυγή.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοινώνει μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» για την αποστρατιωτικοποίηση και την «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι γράφει στο Twitter: «Η Ρωσία μπήκε σε ένα μονοπάτι του κακού, αλλά η Ουκρανία αμύνεται».

Μάρτιος

Στις 2 Μαρτίου, η Ρωσία υποστηρίζει πως πήρε τον έλεγχο της Χερσώνας καθώς και μεγάλο μέρος της γειτονικής Ζαπορίζια -συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου πυρηνικού εργοστασίου της Ευρώπης.

4 Μαρτίου: Το ΝΑΤΟ απορρίπτει την έκκληση της Ουκρανίας για ζώνες απαγόρευσης πτήσεων, λέγοντας ότι θα κλιμακώσουν τη σύγκρουση.

Στις 16 Μαρτίου, η Ρωσία πλήττει ένα θέατρο στη στρατηγική πόλη-λιμάνι της Μαριούπολης, όπου έχουν βρει καταφύγιο άμαχοι, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους.

Στις 29 Μαρτίου ανακοινώνει την απόσυρση των δυνάμεών της από το Κίεβο και άλλες περιοχές λέγοντας πως θα επικεντρώσει τη μάχη ανατολικά, στο Ντονμπάς, όπου αυτονομιστές υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία, πολεμούν τις ουκρανικές δυνάμεις από το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας.

30 Μαρτίου: Περισσότεροι από 4 εκ. άνθρωποι εγκαταλείπουν την Ουκρανία.

Απρίλιος

Η ρωσική απόσυρση από τα περίχωρα του Κίεβου αποκαλύπτει εκατόμβες νεκρών αμάχων σε μαζικούς τάφους ή στους δρόμους. Σοκαρισμένη η διεθνής κοινότητα, διαμηνύει πως η Ρωσία πρέπει να λογοδοτήσει για πιθανά εγκλήματα πολέμου. Η Μόσχα αρνείται και λέει ότι οι εικόνες είναι σκηνοθετημένες.

Στις 7 του μήνα, ενώ πληθαίνουν οι εικόνες και οι μαρτυρίες για θηριωδίες, ο ΟΗΕ αναστέλλει τη συμμετοχή της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών.

Στις 9 Απριλίου, ρωσικός πύραυλος πλήττει σιδηροδρομικό σταθμό στο Κραματόρσκ, σκοτώνοντας δεκάδες αμάχους.

Στις 13 Απριλίου, το καταδρομικό πλοίο κατευθυνόμενων πυραύλων ΜΟΣΚΒΑ, η ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα, πλήττεται από ουκρανικούς πυραύλους και βυθίζεται την επόμενη ημέρα. Η  Μόσχα κάνει λόγο για έκρηξη πυρομαχικών.

28 Απριλίου: Η Ρωσία εκτοξεύει δύο πυραύλους στο Κίεβο κατά την διάρκεια της επίσκεψης του Γ.Γ. του ΟΗΕ, λέει η Ουκρανία.

Μάιος

Στις 16 Μαΐου, οι Ουκρανοί καταληψίες της πελώριας χαλυβουργίας του Αζοφστάλ, εναπομείναντες στον τελευταίο ουκρανικό θύλακα της Μαριούπολης μετά από πολιορκία σχεδόν τριών μηνών, συμφωνούν να παραδοθούν.

Η πτώση της Μαριούπολης αποκόπτει την Ουκρανία από την Αζοφική ακτή και διασφαλίζει στους Ρώσους έναν χερσαίο διάδρομο από τα ρωσικά σύνορα προς την Κριμαία.

10 Μαΐου: Το Κίεβο υποστηρίζει ότι οι δυνάμεις της έχουν ανακαταλάβει χωριά βόρεια και βορειοανατολικά του Χάρκοβου.

Στις 18, Φινλανδία και Σουηδία υποβάλλουν επισήμως αίτημα για ένταξή τους στο ΝΑΤΟ.

Στις 23 γίνεται η πρώτη δίκη για εγκλήματα πολέμου μετά από την ρωσική εισβολή. Δικαστήριο του Κιέβου καταδικάζει έναν Ρώσο διοικητή σε ισόβια κάθειρξη για την δολοφονία αμάχου.

Στις 25 Μαΐου: Με διατάγματα, ο Πούτιν απλοποιεί τη διαδικασία για τους κατοίκους των περιοχών που καταλήφθηκαν να αποκτήσουν ρωσική υπηκοότητα και διαβατήρια.

Ιούνιος

1 Ιουνίου: Η Ρωσία επικρίνει την απόφαση των ΗΠΑ να προμηθεύουν προηγμένα συστήματα πυραύλων στην Ουκρανία, προειδοποιώντας ότι αυτό θα μπορούσε να διευρύνει τον πόλεμο και να αυξήσει τον κίνδυνο άμεσης σύγκρουσης με την Ουάσινγκτον. Ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν λέει ότι η Ουκρανία έδωσε διαβεβαιώσεις ότι δεν θα χρησιμοποιήσει τα συστήματα εναντίον στόχων σε ρωσικό έδαφος.

Στις 30 Ιουνίου, τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρονται από το Φιδονήσι που βρίσκεται στα ανοιχτά της Οδησσού στη Μαύρη Θάλασσα και τελούσε υπό κατάληψη από τις πρώτες ημέρες της εισβολής.

Ιούλιος

Στις 22 Ιουλίου, Ρωσία και Ουκρανία, με τη διαμεσολάβηση Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών, προχωρούν σε συμφωνία για τα σιτηρά που παραμένουν καθηλωμένα στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, δίνοντας έτσι τέλος σε μια κρίση μηνών που απειλούσε την επισιτιστική ασφάλεια του πλανήτη.

Αύγουστος

Ισχυρές εκρήξεις συγκλονίζουν, στις 9 Αυγούστου, την αεροπορική βάση στην Κριμαία. Μία εβδομάδα αργότερα κι άλλες εκρήξεις σημειώνονται σε υποσταθμό ηλεκτρικής ενέργειας και αποθήκες πυρομαχικών.

Στις 20 Αυγούστου, η Ντάρια Ντούγκινα, κόρη του Ρώσου εθνικιστή Αλεξάντερ Ντούγκιν, σκοτώνεται σε έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου έξω από τη Μόσχα, με τις ρωσικές αρχές να κατηγορούν την Ουκρανία για το θάνατό της.

Σεπτέμβριος

Στις έξι Σεπτεμβρίου οι ουκρανικές δυνάμεις εξαπολύουν αιφνιδιαστική αντεπίθεση στη βορειοανατολική περιοχή του Χάρκοβου, εξαναγκάζοντας σε γρήγορη υποχώρηση από τις περιοχές που ήλεγχε επί μήνες τη Ρωσία.

Στις 21 του μήνα, ο Πούτιν δίνει εντολή επιστράτευσης 300.000 εφέδρων, κίνηση που οδηγεί εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσους να καταφύγουν σε γειτονικές χώρες προκειμένου να αποφύγουν τη στρατολόγηση. Παράλληλα, η Μόσχα οργανώνει παράνομα «δημοψηφίσματα» σε Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια, με το ερώτημα αν θέλουν να γίνουν τμήματα της Ρωσίας. Λίγες ημέρες μετά, ο Πούτιν υπογράφει την προσάρτηση των τεσσάρων αυτών περιοχών σε ειδική εκδήλωση στο Κρεμλίνο.

Οκτώβριος

Ένα φορτηγό γεμάτο εκρηκτικά ανατινάσσεται, στις 8 Οκτωβρίου, πάνω στη γέφυρα που συνδέει την Κριμαία με τη Ρωσία, σε μια επίθεση που ο Πούτιν αποδίδει στην Ουκρανία. Η Ρωσία απαντά με πυραυλικές επιθέσεις σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και άλλες κομβικές υποδομές.

Νοέμβριος

Στις 9 Νοεμβρίου, η Ρωσία ανακοινώνει την απόσυρση των στρατευμάτων της από την πόλη της Χερσώνας.

Δεκέμβριος

Στις 5 Δεκεμβρίου, ο ρωσικός στρατός υποστηρίζει πως η Ουκρανία χρησιμοποίησε drones για να πλήξει δύο βάσεις βομβαρδιστικών μεγάλης εμβέλειας, στα βάθη των ρωσικών εδαφών. Άλλη μια ανάλογη επίθεση πραγματοποιείται λίγες ημέρες μετά, με την Ουκρανία να αποκαλύπτει τα κενά της ρωσικής άμυνας.

Στις 21 του μήνα, ο Ουκρανός πρόεδρος επισκέπτεται τις Ηνωμένες Πολιτείες, στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό μετά την έναρξη του πολέμου. Ο Ζελένσκι συναντάται με τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζο Μπάιντεν, σε μια προσπάθεια διασφάλισης των πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας Patriot και άλλων εξοπλισμών.

Ιανουάριος 2023

Μετά από μήνες σφοδρών μαχών, η Ρωσία ανακοινώνει την κατάληψη της πόλης των αλατωρυχείων Σολεντάρ, στις 12 Ιανουαρίου. Το Κίεβο δεν αναγνωρίζει την εξέλιξη, παρά μόνο λίγες ημέρες αργότερα. Η Μόσχα προωθείται επίσης με στόχο την κατάληψη του ουκρανικού οχυρού Μπαχμούτ.

Στις 14 του μήνα, σε ένα νέο κύμα αεροπορικών επιδρομών κατά ουκρανικών ενεργειακών εγκαταστάσεων, ρωσικός πύραυλος πλήττει συγκρότημα διαμερισμάτων, σκοτώνοντας 45 άμαχους.

Φεβρουάριος 2023

21/2 Κατά το ετήσιο διάγγελμά του ο Πούτιν έκανε λόγο για:

«Περίοδος ριζικών αλλαγών στον πλανήτη, η Δύση θέλει να κάνει τον πόλεμο παγκόσμιο».

«Εκείνοι ξεκίνησαν τον πόλεμο. Η Ρωσία ήθελε να επιλυθεί η διένεξη στην ουκρανία ειρηνικά».

Το δράμα των θυμάτων και των προσφύγων

Πάνω από 8.000 άμαχοι Ουκρανοί έχουν σκοτωθεί σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Εκτιμά ωστόσο ότι ο πραγματικός απολογισμός είναι «σημαντικά υψηλότερος» από την επίσημη καταμέτρηση καθώς η διαδικασία επιβεβαίωσης των απωλειών συνεχίζεται.

Πάντως ο αρχηγός του γενικού επιτελείου εθνικής άμυνας των ΗΠΑ, ο στρατηγός Μαρκ Μίλι, εκτιμά ότι ο στρατός της Ρωσίας έχει υποστεί πάνω από 100.000 απώλειες, νεκρούς και τραυματίες αναγνωρίζοντας πως οι ουκρανικές δυνάμεις "πιθανόν" υπέστησαν "παρόμοιο" επίπεδο απωλειών.

Όσον αφορά τους πρόσφυγες η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες του ΟΗΕ κάνει λόγο για πέραν των 8 εκατομμυρίων. Υπολογίζεται ότι περισσότερους από τους μισούς τούς επέστρεψαν πίσω στην πατρίδα τους. Στην Κύπρο έφτασαν πέραν των 78.000 ουκρανοί πρόσφυγες, εκ των οποίων 16.000 παραμένουν μέχρι και σήμερα.