ΜΑΡΚ ΛΑΝΤΛΕΡ / THE NEW YORK TIMES
Ενας οργισμένος, θιγμένος πρώην ηγέτης εξαπολύει επιθέσεις ενάντια στους θεσμούς, ενώ κατηγορείται για παραβίαση των κανόνων και ψευδείς ισχυρισμούς. Οι σύμμαχοί του κάνουν λόγο για «κυνήγι μαγισσών». Μια χώρα παρακολουθεί αμήχανη.
Υπάρχουν σαφείς αντιστοιχίες, αλλά και έντονες διαφορές, στις πολιτικές θύελλες που συγκλονίζουν σήμερα τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία.
Υπάρχουν σαφείς αντιστοιχίες, αλλά και έντονες διαφορές, στις πολιτικές θύελλες που συγκλονίζουν σήμερα τη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρώην πρόεδρος Τραμπ αντιμετωπίζει ομοσπονδιακές διώξεις, ενώ ο Μπόρις Τζόνσον φαίνεται πως ψεύδεται για τη συμμετοχή του σε κορωνοπάρτι. Και όμως, το Συντηρητικό Κόμμα έχει ορθώσει τακτικά το ανάστημά του ενάντια στον Τζόνσον, ενώ το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα εξακολουθεί να είναι δέσμιο του Τραμπ. Οι Συντηρητικοί βουλευτές στη Βρετανία σχηματίζουν την πλειοψηφία σε μια επιτροπή που αποφάνθηκε πως ο Τζόνσον παραπλάνησε εσκεμμένα το Κοινοβούλιο σε σχέση με τα πάρτι στην Ντάουνινγκ Στριτ κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η διαγωγή του θα είχε επιφέρει 90ήμερη αποβολή από τη Βουλή των Κοινοτήτων, αν ο ίδιος δεν είχε παραιτηθεί πρόωρα από την έδρα του σε ένδειξη διαμαρτυρίας την περασμένη εβδομάδα.
Τη Δευτέρα, όμως, η Βουλή των Κοινοτήτων θα αποφανθεί για την έγκριση ή την απόρριψη των πορισμάτων της επιτροπής, προδιαγράφοντας την πιθανή αποπομπή του Τζόνσον από το κόμμα του. Ακόμη και πριν από την ψηφοφορία της Δευτέρας, η καταδίκη του Τζόνσον από τους συναδέλφους του στην Επιτροπή Προνομίων ήταν αξιοσημείωτη. Δεν ήταν μόνο η καυστική επίπληξη ενός δημοφιλούς, αλλά αμφισβητούμενου πολιτικού, ήταν επίσης μια ηχηρή έκκληση για την αποκατάσταση της αλήθειας στη βρετανική δημοκρατία.
Αυστηρή απόφαση
«Το αποτέλεσμα είναι σαφώς χειρότερο από το αναμενόμενο», δήλωσε ο Κιμ Ντάροχ, πρώην πρέσβης της Βρετανίας στην Ουάσιγκτον, ο οποίος ανέμενε τη σύσταση μιας αναστολής 30 ημερών για τον πρώην πρωθυπουργό. «Η αυστηρότητα υποδεικνύει ότι η επιτροπή εξυπηρετεί έναν απώτερο σκοπό με την απόφασή της, και αυτός είναι η επιβεβαίωση της θεμελιώδους αξίας της αλήθειας στη βρετανική πολιτική».
«Υπάρχει μια αντίθεση με την κατάσταση στις ΗΠΑ», δήλωσε ο κ. Ντάροχ, επισημαίνοντας τις έριδες περί αλήθειας στον αμερικανικό πολιτικό διάλογο. Ενώ λίγοι Ρεπουμπλικανοί, όπως ο πρώην κυβερνήτης του Νιου Τζέρσεϊ Κρις Κρίστι ή ο γερουσιαστής Μιτ Ρόμνεϊ, έχουν εγκαλέσει τον Τραμπ για τις αναληθείς δηλώσεις του, οι περισσότεροι έχουν παραμείνει σιωπηλοί – αποδεχόμενοι πλήθος ψευδών ισχυρισμών του, όπως για παράδειγμα τις αναγγελίες νίκης του μετά τις προεδρικές εκλογές του 2020.
Μέχρι στιγμής, οι πολλαπλές διώξεις του Τραμπ δεν έχουν κλονίσει την υποστήριξη των Ρεπουμπλικανών. Η σύλληψή του αυτή την εβδομάδα με την κατηγορία της εσφαλμένης διαχείρισης απόρρητων εγγράφων και της παρεμπόδισης της δικαιοσύνης πυροδότησε νέες διαμαρτυρίες από Ρεπουμπλικανούς ηγέτες, όπως ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν ΜακΚάρθι, οι οποίοι υποστηρίζουν πως ο πρόεδρος Μπάιντεν εργαλειοποιεί το υπουργείο Δικαιοσύνης για να κυνηγήσει τους πολιτικούς του αντιπάλους.
Ο Τζόνσον έχει εξαπολύσει παρόμοιες κατηγορίες κατά της επιτροπής. Σε μια βιτριολική δήλωση μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος της επιτροπής, τόνισε: «Η απόφαση αυτή σημαίνει πως κανένας βουλευτής δεν είναι ασφαλής από βεντέτες ή εκδιώξεις με προσχηματικές κατηγορίες από μία ισχνή μειοψηφία που θέλει να τον εξαφανίσει από το Κοινοβούλιο».
Η γλώσσα θυμίζει Τραμπ, ενδεδυμένη τη βρετανική προφορά. «Αυτά είναι όλα βγαλμένα από το εγχειρίδιο του Τραμπ», δήλωσε ο Φρανκ Λαντζ, ένας Αμερικανός σύμβουλος πολιτικής στρατηγικής, επισημαίνοντας την επιρροή που έχει ασκήσει ο Τραμπ στη ρητορική άλλων παγκόσμιων ηγετών.
Ο Τζόνσον έρχεται πια αντιμέτωπος με τις ευθύνες των πράξεών του. «Είναι η πρώτη φορά που τελικά πιάστηκε στα πράσα», δήλωσε η Σόνια Πέρνελ, πρώην συνεργάτης του Τζόνσον και συγγραφέας μιας επικριτικής βιογραφίας του, προσθέτοντας ότι «η αδυναμία καταδίκης του θα ήταν ένα θανάσιμο πλήγμα για τη βρετανική δημοκρατία».
Βαθύς διχασμός στους κόλπους των Τόρις
Το σχίσμα που έχει ανοίξει στο Συντηρητικό Κόμμα της Μεγάλης Βρετανίας φαίνεται να βαθαίνει διαρκώς, καθώς τη Δευτέρα αναμένεται να συζητηθεί στους κόλπους του το πόρισμα-κόλαφος εις βάρος του πρώην πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον. Οι βουλευτές των Τόρις θα έχουν την ευκαιρία να σχολιάσουν την έκθεση κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίασης η οποία θα κορυφωθεί με ελεύθερη ψηφοφορία για την έγκρισή της. Το μεγάλο ερωτηματικό παραμένει η στάση του σημερινού πρωθυπουργού και διαδόχου του Τζόνσον, Ρίσι Σούνακ, του οποίου οι σχέσεις με τον προκάτοχό του είναι ιδιαίτερα τεταμένες.
Μετά την παραίτησή του από το βουλευτικό αξίωμα την προηγούμενη εβδομάδα, η διακομματική επιτροπή που είχε αναλάβει την έρευνα του Partygate εξέδωσε το βράδυ της Πέμπτης την έκθεση-κόλαφο εις βάρος του. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή Προνομίων, το βασικό πειθαρχικό όργανο για τα μέλη του βρετανικού Κοινοβουλίου, έκρινε ότι ο Τζόνσον «εξαπάτησε συνειδητά το Κοινοβούλιο» για τα εν λόγω πάρτι, κάτι που σημαίνει ότι «διέπραξε σοβαρή ασέβεια». Κατά την έρευνά της η επιτροπή, που αποτελείται από τέσσερα μέλη του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος και τρία των Εργατικών, διαπίστωσε ότι ο τότε πρωθυπουργός γνώριζε τους κανόνες που είχαν θεσπιστεί για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ήταν εις γνώσιν της παραβίασης των κανόνων στα πάρτι της Ντάουνινγκ Στριτ και παραπλάνησε σκόπιμα τη Βουλή, καταθέτοντας ότι οι κανόνες εφαρμόστηκαν σε όλες τις περιπτώσεις. «Δεν υπάρχει προηγούμενο πρωθυπουργού που να έχει κριθεί ότι παραπλάνησε εσκεμμένα τη Βουλή», αναφέρεται στο πόρισμα.
Ο Μπόρις Τζόνσον απάντησε αμέσως στη δημοσίευση του –αναμενόμενου– πορίσματος με μια μακροσκελή και ιδιαίτερα επιθετική ανακοίνωση, όπου χαρακτηρίζει την τοποθέτηση της επιτροπής «ψέμα», «σκουπίδι» και «κοροϊδία», κατηγορώντας την ότι επιδιώκει «να καταφέρει την τελευταία μαχαιριά μιας πολιτικής δολοφονίας».
Απρόβλεπτη παρότρυνση
Ωστόσο, ο Μπόρις Τζόνσον παρότρυνε τους συμμάχους του στο Κοινοβούλιο να μην καταψηφίσουν την έκθεση της Επιτροπής Προνομίων για το Partygate τη Δευτέρα, όταν οι βουλευτές θα κληθούν να αποφασίσουν αν θα την εγκρίνουν επίσημα. Σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian, πηγές προσκείμενες στον πρώην πρωθυπουργό δήλωσαν χθες ότι συμβούλεψε υποστηρικτές του να μην απορρίψουν την έκθεση ώστε να μην «ενισχύσουν το δράμα» σε μια συζήτηση που αναμένεται να είναι πολύ έντονη αλλά επί της ουσίας κυρίως συμβολική καθώς ο πρώην πρωθυπουργός είναι ήδη εκτός Κοινοβουλίου. Η Επιτροπή δήλωσε ότι αν ο Τζόνσον ήταν ακόμη βουλευτής, θα είχε συστήσει να του επιβληθεί αναστολή 90 ημερών.
Παρά την «ντρίμπλα» του Τζόνσον πάντως, το Συντηρητικό Κόμμα εξακολουθεί να διχάζεται όσον αφορά το πόρισμα της επιτροπής. Ορισμένοι βουλευτές υπόσχονται να το εγκρίνουν, όμως άλλοι προειδοποιούν ότι θα προβούν σε αντίποινα εναντίον οποιουδήποτε το πράξει. Ο πρώην υπουργός των Τόρις Ντέμιαν Γκριν δήλωσε το πρωί της Παρασκευής ότι σκοπεύει να ψηφίσει υπέρ της έκθεσης, χαρακτηρίζοντάς την «πολύ ξεκάθαρη». «Νομίζω ότι είναι σημαντικό το Κοινοβούλιο να σέβεται τα όργανά του», δήλωσε στην εκπομπή Today του BBC Radio 4. «Συστήσαμε αυτή την επιτροπή ζητώντας τους να κάνουν αυτή την πολύ σοβαρή έκθεση. Κατέληξαν σε ένα σαφώς πολύ καταδικαστικό σύνολο συμπερασμάτων. Αν το Κοινοβούλιο το αποφύγει, τότε τίθεται υπό αμφισβήτηση το κατά πόσον πρέπει να συνεχίσουμε να έχουμε αυτό το είδος αυτορρύθμισης», πρόσθεσε. Οι σύμμαχοι του Τζόνσον παραδέχονται ότι αναμένουν από το Κοινοβούλιο να εγκρίνει την έκθεση, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να έχουν ενωθεί υπέρ της, ενώ πιθανολογούνται μαζικές αποχές στα έδρανα των Τόρις.
