Μετά την κατάρρευση του Ασαντ, η Συρία, οι χώρες της ευρύτερης περιοχής, οι διεθνείς δυνάμεις και φυσικά οι ίδιοι οι Σύροι πολίτες ανησυχούν για το τι θα ακολουθήσει. Την ίδια στιγμή, η συμμαχία των ανταρτών κάνει τα πρώτα της βήματα για να αναλάβει την εξουσία.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών συνεδρίασε κεκλεισμένων των θυρών αργά χθες, Δευτέρα, με τους διπλωμάτες να δηλώνουν ότι ήταν ακόμη σοκαρισμένοι από τις ραγδαίες εξελίξεις που οδήγησαν στην ανατροπή του Ασαντ – σε διάστημα μόλις 12 ημερών, έπειτα από έναν εμφύλιο 13 ετών.
«Ολοι αιφνιδιάστηκαν… Ολοι, συμπεριλαμβανομένων των μελών του συμβουλίου. Πρέπει λοιπόν να περιμένουμε και να δούμε, να παρακολουθήσουμε και να αξιολογήσουμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση», τόνισε ο Ρώσος πρεσβευτής στον ΟΗΕ Βασίλι Νεμπένζια στους δημοσιογράφους μετά τη συνεδρίαση του σώματος.
Η Ρωσία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη του καθεστώτος του Ασαντ προσφέροντάς του βοήθεια ώστε να αντιμετωπίσει τους αντάρτες. Ο Σύρος ηγέτης έφυγε από τη Δαμασκό για τη Μόσχα την Κυριακή, σφραγίζοντας το τέλος ενός οικογενειακού καθεστώτος που κυριάρχησε επί μισό αιώνα.
«Κυβέρνηση Σωτηρίας»
Με το κλίμα στη Δαμασκό να είναι ακόμα πανηγυρικό, ο πρωθυπουργός του Ασαντ, Μοχάμεντ Τζαλάλι, συμφώνησε χθες, Δευτέρα, να παραδώσει την εξουσία στην «Κυβέρνηση Σωτηρίας» των ανταρτών με έδρα σε εδάφη που ελέγχουν στη βορειοδυτική Συρία.
Ο ηγέτης των ανταρτών Αχμέντ Αλ Σαραά, πιο γνωστός ως Αμπού Μοχάμεντ Αλ Γκολάνι, συναντήθηκε με τον Τζαλάλι και τον αντιπρόεδρο Φαϊζάλ Μεκντάντ για να συζητήσουν σχετικά με τη μεταβατική κυβέρνηση, σύμφωνα με πηγή που επικαλείται το Reuters. Ο Τζαλάλι ανέφερε ότι η παράδοση της εξουσίας μπορεί να πάρει ημέρες.
Το τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera ανέφερε ότι επικεφαλής της μεταβατικής αρχής θα είναι ο Μοχάμεντ Αλ Μπασίρ, ο οποίος έχει ηγηθεί της «Κυβέρνησης Σωτηρίας».
Η προέλαση της συμμαχίας των ανταρτών με επικεφαλής τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), πρώην παρακλάδι της Αλ Κάιντα, αποτέλεσε ιστορικό σημείο καμπής για τη Μέση Ανατολή.
Ο εμφύλιος πόλεμος, που ξεκίνησε το 2011, σκότωσε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, προκάλεσε μία από τις μεγαλύτερες προσφυγικές κρίσεις της σύγχρονης εποχής και μετέτρεψε πόλεις σε ερείπια λόγω των βομβαρδισμών, ερήμωσε την ύπαιθρο και προκάλεσε οικονομική καταστροφή εξαιτίας των παγκόσμιων κυρώσεων.
Ωστόσο, η συμμαχία των ανταρτών δεν έχει ανακοινώσει το σχέδιό της για το μέλλον της Συρίας και δεν υπάρχει «πρότυπο» για τη μεταβίβαση της εξουσίας στη διχασμένη χώρα.
Επιδρομές «με το καλημέρα»
Σε μία ανησυχητική εξέλιξη, το Ισραήλ κατέλαβε την ουδέτερη ζώνη στον Νότο της χώρας, κίνηση που καταδικάστηκε από την Αίγυπτο, το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία. Η Σαουδική Αραβία είπε ότι η κίνηση θα «καταστρέψει κάθε πιθανότητα αποκατάστασης της ασφάλειας στη Συρία».
Περιφερειακές πηγές ασφαλείας και αξιωματικοί του συριακού στρατού ανέφεραν ότι οι σφοδρές ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές συνεχίστηκαν κατά στρατιωτικών εγκαταστάσεων και αεροπορικών βάσεων σε όλη τη Συρία τη νύχτα, καταστρέφοντας δεκάδες ελικόπτερα και αεροσκάφη, καθώς και εγκαταστάσεις της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς μέσα και γύρω από τη Δαμασκό.
Ο πρόχειρος απολογισμός των 200 επιδρομών δεν είχε αφήσει τίποτα από τα περιουσιακά στοιχεία του συριακού στρατού, τόνισαν.
Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι οι αεροπορικές του επιδρομές θα συνεχιστούν για ημέρες, αλλά είπε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ότι δεν παρεμβαίνει στη σύγκρουση της Συρίας, προσθέτοντας ότι έλαβε «περιορισμένα και προσωρινά μέτρα» αποκλειστικά για την προστασία της ασφάλειάς της.
Εν τω μεταξύ, η ισραηλινή στρατιωτική εισβολή στη νότια Συρία έφτασε περίπου 25 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας Δαμασκού, δήλωσαν σήμερα δύο περιφερειακές πηγές ασφαλείας και μία πηγή ασφαλείας της Συρίας. Κάτι που ο ισραηλινός στρατός διέψευσε λίγη ώρα αργότερα.
Βομβαρδιστικές επιδρομές έπληξαν τοποθεσίες σε ολόκληρη τη Συρία, «καθώς περιφερειακοί παράγοντες στη Μέση Ανατολή προσπαθούσαν να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους στη χώρα μετά την ξαφνική πτώση του προέδρου της», όπως αναφέρει o Πίτερ Μπόμοντ σε άρθρο του στον Guardian.
Εκτός από το Ισραήλ, η Τουρκία και οι ΗΠΑ ανέπτυξαν στρατιωτική δράση και οι πρώην υποστηρικτές του Aσαντ, η Ρωσία και το Ιράν ανέπτυξαν επίσης δική τους δράση για τη διαμόρφωση της μελλοντικής Συρίας.
«Η ισχύς του Ιράν δεν μειώθηκε μετά την πτώση του Ασαντ στη Συρία», δήλωσε παράλληλα ο διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης.
«Η ανατροπή του σιωνιστικού καθεστώτος (Ισραήλ) δεν είναι εκτός ημερήσιας διάταξης», πρόσθεσε ο Χοσεΐν Σαλαμί σε συνεδρίαση σήμερα, Τρίτη, για τις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία.
Φόβοι για κλιμάκωση και αντίποινα
Οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν περισσότερο από 1% τη Δευτέρα, εν μέρει λόγω ανησυχιών ότι η αστάθεια στη Συρία, παρόλο που δεν είναι σημαντικός παραγωγός πετρελαίου, θα μπορούσε να αυξήσει τις περιφερειακές εντάσεις, ανέφεραν αναλυτές.
«Αυτή είναι απίστευτη στιγμή για τον συριακό λαό», δήλωσε στη Νέα Υόρκη ο αναπληρωτής πρεσβευτής των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Εθνη Ρόμπερτ Γουντ. «Τώρα είμαστε συγκεντρωμένοι στο να δούμε πού πηγαίνει η κατάσταση. Μπορεί να υπάρξει κυβερνητική αρχή στη Συρία που να σέβεται τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια του συριακού πληθυσμού;».
Οι ΗΠΑ αναζητούσαν τρόπους για να αποκτήσουν πρόσβαση σε ομάδες ανταρτών και προσεγγίζουν συμμάχους στην περιοχή όπως η Τουρκία, για να ξεκινήσουν άτυπη διπλωματία, ανέφερε η Ουάσιγκτον.
Διπλωμάτες του Κατάρ μίλησαν με την HTS χθες, Δευτέρα, δήλωσε στο Reuters αξιωματούχος που ενημερώθηκε για τις εξελίξεις, καθώς τα περιφερειακά κράτη προσπαθούν να ανοίξουν διαύλους επικοινωνίας με την οργάνωση.
Εν τω μεταξύ, άρχισαν να διαφαίνονται σημάδια επιστροφής στην τάξη. Οι τράπεζες της Συρίας άνοιξαν ξανά σήμερα και το υπουργείο Πετρελαίου κάλεσε όλους τους υπαλλήλους του κλάδου να πάνε στις δουλειές τους, προσθέτοντας ότι θα παρέχεται προστασία για την ασφάλειά τους.
Οι δημοσιογράφοι του Reuters είδαν τέσσερα μίνι λεωφορεία να φτάνουν στην Κεντρική Τράπεζα της Συρίας, με τους υπαλλήλους να αποβιβάζονται και να μπαίνουν στο κτίριο για την πρώτη ημέρα εργασίας τους μετά την πτώση του Ασαντ.
Ο Γκολάνι έχει υποσχεθεί να ανοικοδομήσει τη Συρία, ενώ η HTS έχει προσπαθήσει να αμβλύνει την εικόνα της και να καθησυχάσει τις ξένες δυνάμεις ως προς την ασφάλεια των μειονοτικών ομάδων στη χώρα.
Παρ’ όλα αυτά, οι φόβοι για αντίποινα παραμένουν. Η HTS ανακοίνωσε ότι θα λογοδοτήσουν αξιωματικοί της ασφάλειας και του στρατού που εμπλέκονται στα βασανιστήρια του συριακού λαού, περιγράφοντάς τους ως εγκληματίες και δολοφόνους.
«Θα δημοσιοποιήσουμε λίστα που περιλαμβάνει τα ονόματα των υψηλότερων αξιωματούχων οι οποίοι εμπλέκονται στα βασανιστήρια του συριακού λαού», τόνισε ο Γκολάνι. «Θα προσφερθούν ανταμοιβές σε όσους παράσχουν πληροφορίες για ανώτερους αξιωματικούς του στρατού και της ασφάλειας που εμπλέκονται σε εγκλήματα πολέμου», πρόσθεσε.
Η HTS έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από πολλά κράτη και τον ΟΗΕ και τα αποτελέσματα της διακυβέρνησής της είναι αβέβαια.
«Οι Σύροι ανυπομονούν να εγκαθιδρύσουν ένα κράτος ελευθερίας, ισότητας, κράτος δικαίου, δημοκρατίας, και θα συνεργαστούμε για να ανοικοδομήσουμε τη χώρα μας, να ξαναχτίσουμε ό,τι καταστράφηκε και να οικοδομήσουμε το μέλλον, ένα καλύτερο μέλλον για τη Συρία», δήλωσε ο πρεσβευτής της χώρας στον ΟΗΕ, Κουσάι Αλντάχακ, μιλώντας στους δημοσιογράφους.
Εθνική συμφιλίωση ή χάος;
Το μέλλον ωστόσο παραμένει αβέβαιο στη χώρα. Στο καλύτερο σενάριο οι Σύροι, βοηθούμενοι από τους μεγάλους παίκτες της περιοχής, θα δημιουργήσουν μεταπολεμική διάθεση εθνικής συμφιλίωσης, αποτρέποντας κύματα λεηλασίας και εκδίκησης που θα μπορούσαν να παρασύρουν τη χώρα σε νέο πόλεμο.
Στο χειρότερο σενάριο η χώρα τους θα ακολουθήσει το παράδειγμα δύο αραβικών χωρών που περιήλθαν σε χάος μετά την πτώση των καθεστώτων τους.
«Ο συνταγματάρχης Καντάφι της Λιβύης και ο Σαντάμ Χουσεΐν του Ιράκ απομακρύνθηκαν χωρίς έτοιμους αντικαταστάτες και η άστοχη ξένη παρέμβαση συνέβαλε σε καταστροφικές εξελίξεις στις δύο χώρες», σύμφωνα με τον αναλυτή του BBC Τζέρεμι Μπόουεν.
Το κενό εξουσίας οδήγησε σε κύματα λεηλασιών, εκδίκησης, αρπαγών εξουσίας και εμφυλίους πολέμους.
«Οι Σύροι δεν είναι υπεύθυνοι για τη μοίρα τους εδώ και γενιές. Η χώρα κατέρρευσε μετά τον πόλεμο, κάτι που οι ξένες δυνάμεις χρησιμοποίησαν για να αυξήσουν και να διατηρήσουν τη δική τους ισχύ», σύμφωνα με τον αναλυτή του BBC.
Με πληροφορίες από Reuters, BBC
