Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της Ολλανδίας παραιτήθηκε «ξαφνικά» την περασμένη Παρασκευή, έπειτα από σχεδόν 13 συναπτά έτη στην εξουσία. Μόλις δύο ημέρες νωρίτερα, την Τετάρτη 5 Ιουλίου, είχε συνομιλήσει τηλεφωνικά με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ πριν από τέσσερις εβδομάδες εκείνος είχε επισκεφθεί και την Τυνησία, αναζητώντας τους τρόπους εκείνους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην εκτόνωση των μεταναστευτικών πιέσεων προς την Ευρώπη.
Κι όμως, όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος… Και κάπως έτσι, μέσα σε λίγες ώρες, ο 56χρονος Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε οδηγήθηκε στην έξοδο, ανακοινώνοντας μάλιστα ότι εγκαταλείπει όχι μόνο την εξουσία αλλά και τον χώρο της πολιτικής συνολικά.
«Δεν είναι μυστικό ότι τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού σκέφτονται πολύ διαφορετικά […] και σήμερα, δυστυχώς, πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι οι διαφορές αυτές είναι αγεφύρωτες […] Η πτώση μιας κυβέρνησης δεν είναι ποτέ καλή. Αλλά μερικές φορές είναι αδύνατον […] να καταλήξουμε σε συμφωνία», δήλωσε ο 56χρονος Ρούτε το βράδυ της περασμένης Παρασκευής, κηρύσσοντας το πρόωρο τέλος ενός – ούτως ή άλλως εύθραυστου – τετρακομματικού κεντροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού (VVD, Democrats 66, CDA, ChristenUnie).
Ο Μαρκ Ρούτε μετά την παραίτησή του (REUTERS/Piroschka van de Wouw)
Ο λόγος για ένα κυβερνητικό σχήμα που είχε χρειαστεί δέκα μήνες για να μπορέσει να σχηματιστεί (η τελευταία φορά που η Ολλανδία πήγε σε γενικές εκλογές ήταν το 2021)… προτού τελικώς διαλυθεί πρόωρα έπειτα από μόλις 18 μήνες στην εξουσία.
Η Ολλανδία οδεύει πια προς νέες κάλπες τον ερχόμενο Νοέμβριο (αντί για το 2025) και μαζί προς νέες – κατά πάσα πιθανότητα πολύμηνες και πάλι – μετεκλογικές διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό της όποιας επόμενης συγκυβέρνησης.
Όσο για την αιτία του κυβερνητικού διαζυγίου, εκείνο προήλθε, όπως έγινε γνωστό, μέσα από ασυμφωνίες που σχετίζονταν με πτυχές του μεταναστευτικού/προσφυγικού.
Το ταξίδι στην Τυνησία
Ειρήσθω εν παρόδω, υπενθυμίζεται ότι μόλις πριν από έναν μήνα ο Ρούτε είχε μεταβεί στην Τυνησία μαζί με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και τη Γερμανίδα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναζητώντας λύσεις έναντι ακριβώς αυτών των προκλήσεων του μεταναστευτικού…
Πίσω στα πάτρια ολλανδικά εδάφη ωστόσο, οι πολιτικές δυνάμεις που συμμετείχαν στον κυβερνητικό συνασπισμό υπό τον Ρούτε δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε θέματα που έχουν να κάνουν, για παράδειγμα, με την υποδοχή των συγγενών των προσφύγων στους οποίους έχει ήδη χορηγηθεί άσυλο στην Ολλανδία.
Διαφωνίες
Ο Ρούτε και το κόμμα του, το VVD, αλλά και η παράταξη CDA, λέγεται πως ζητούσαν να περιοριστεί ο αριθμός όσων γίνονται δεκτοί μηνιαίως στη χώρα και να αυξηθεί χρονικά η περίοδος αναμονής για όσους περιμένουν ως συγγενείς προσφύγων να λάβουν και εκείνοι άσυλο. Αντιθέτως, οι παρατάξεις Democrats 66 και ChristenUnie φέρονται να προωθούσαν μια πιο ήπια προσέγγιση, ειδικά ως προς τη δυνατότητα των ήδη αναγνωρισμένων ως προσφύγων να φέρνουν τα παιδιά τους στην Ολλανδία.
Πέρυσι, περισσότεροι από 21.000 άνθρωποι εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης αιτήθηκαν άσυλο στην Ολλανδία σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι New York Times, ενώ ήταν συνολικά περισσότεροι από 400.000 όσοι μετανάστευσαν εκεί μέσα στο 2022.
Στεγαστική κρίση
Εν έτει 2023 πια, οι αιτούντες άσυλο, από μόνοι τους, είναι μεν πολλοί πλην όμως όχι και πάρα πολλοί εάν συγκριθούν με τα κατά πολύ υψηλότερα αντίστοιχα επίπεδα της περιόδου 2015-2016, καθώς δεν αναμένεται να ξεπεράσουν τις ολίγες δεκάδες χιλιάδες.
Αυτές οι ροές λειτουργούν ωστόσο σωρευτικά. Εάν συνδυαστούν, δε, με τους αριθμούς του συνόλου των ολοένα περισσότερων μεταναστών που μετακομίζουν κάθε χρόνο στην Ολλανδία, τότε μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες νέες αφίξεις ετησίως σε μια χώρα 17 εκατομμυρίων κατοίκων στην οποία όμως δεν υπάρχουν, πια, αρκετά διαθέσιμα σπίτια με αποτέλεσμα να δημιουργείται έτσι στεγαστικό πρόβλημα (για έλλειψη 390.000 κατοικιών μιλούσε χαρακτηριστικά τον περασμένο Μάρτιο ο Guardian).
Νέα κόμματα προερχόμενα από τα δεξιά
Η ολλανδική στεγαστική κρίση και όσα εκείνη συνεπάγεται (την αδυναμία εύρεσης κατοικίας, την κατακόρυφη άνοδο στο ύψος των ενοικίων αλλά και στην αξία των ακινήτων οι τιμές πώλησης των οποίων έχουν αυξηθεί κατά πάνω από 60% μετά το 2015 με τις αυξήσεις μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις να ξεπερνούν ακόμη και το 130% σε σχέση με δέκα χρόνια πριν) ήταν κορυφαίο θέμα στις τοπικές/επαρχιακές εκλογές του περασμένου Μαρτίου, στις οποίες ήρθε όμως πρώτο κόμμα, ξεπερνώντας το VVD του Ρούτε κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες, το Κίνημα Αγροτών–Πολιτών (BoerBurgerBeweging – BBB), ένα νέο (συσταθέν το 2019) κόμμα της λαϊκιστικής δεξιάς, το οποίο εν συνεχεία ήρθε πρώτο και στις εκλογές του περασμένου Μαΐου για τη Γερουσία.
Ήδη από πέρυσι, ο Economist είχε κατατάξει την Ολλανδία μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών που είναι περισσότερο ευάλωτες σε ένα «στεγαστικό κραχ» («housing crash»). Το θέμα ωστόσο, ως φαίνεται, δεν περιορίζεται εντός των ολλανδικών συνόρων.
«Το αυξανόμενο κόστος στέγασης προκαλεί απόγνωση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Πολλοί είναι ανήσυχοι ότι θα επιβαρυνθούν οικονομικά. Αλλοι έχουν μείνει άστεγοι ή ζουν σε υποβαθμισμένα καταλύματα. Πολλοί νέοι δεν μπορούν να φύγουν από το σπίτι των γονιών τους», έγραφε προ μηνών ο Χανς Ντιμπουά, διευθυντής ερευνών του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound).
Εντεκα μήνες πριν τις ευρωεκλογές…
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο ωστόσο, το προσφυγικό/μεταναστευτικό έρχεται να περιπλέξει ήδη υπάρχουσες αδυναμίες καθιστώντας δυσκολότερη την ικανότητα διαχείρισής τους…
Κι όλα αυτά, μόλις έντεκα μήνες πριν από τις ευρωεκλογές του 2024, με την Τζόρτζια Μελόνι να κυριαρχεί πια ως πρωθυπουργός στην Ιταλία ενισχύοντας τα ποσοστά της… τους Σουηδούς Δημοκράτες να συγκυβερνούν στη Σουηδία… τους Finns σε ρόλο κυβερνητικού εταίρου στη Φινλανδία… το Vox να κινείται ψηλά στην Ισπανία εν όψει των εκλογών της 23ης Ιουλίου… το AfD να ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις στη Γερμανία… και τον Ορμπαν αδιαφιλονίκητο κυρίαρχο στην Ουγγαρία.
Οι προαναφερθείσες πολιτικές δυνάμεις έχουν (τουλάχιστον) ένα κοινό, καθώς όλες τους προσεγγίζουν το προσφυγικό με σαφώς περιοριστική διάθεση… στον δρόμο προς τις ευρωεκλογές του 2024, θεωρώντας προφανώς ότι θα έχουν πολύ καλύτερη τύχη πολιτικά από εκείνη που είχε ο Ρούτε στην Ολλανδία…
