Πάνω από το 90% των κατοίκων του Μπαχμούτ το έχουν εγκαταλείψει, ενώ δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τις σφοδρές μάχες. Επιπλέον, τόσο οι ΗΠΑ όσο και αρχηγοί του ΝΑΤΟ έχουν υποβαθμίσει τη στρατηγική σημασία της πόλης, αλλά παρ’ όλα αυτά η Ρωσία και η Ουκρανία συνεχίζουν τις σφοδρές μάχες εκεί.
Μετά από οκτώ μήνες στα χαρακώματα, οι ουκρανικές δυνάμεις είναι πλέον περικυκλωμένες από τρεις πλευρές, οι γραμμές εφοδιασμού του Κιέβου αντιμετωπίζουν προβλήματα και η Μόσχα αναφέρει ότι ελέγχει πλέον πάνω από τα δύο τρίτα του Μπαχμούτ, συμπεριλαμβανομένου και ενός μέρους του κέντρου της πόλης.
Η Ουκρανία όμως έχει δεσμευθεί να συνεχίσει να αμύνεται για το Μπαχμούτ και προχωρά σε σφοδρές συγκρούσεις στους δρόμους κυρίως στις δυτικές περιοχές της πόλης, αν και οι απώλειες που καταγράφουν και οι δύο πλευρές είναι σοβαρές.
Κάποιοι κορυφαίοι δυτικοί αναλυτές αναφέρουν ότι ίσως το λογικό θα ήταν οι ουκρανικές δυνάμεις να αποκτήσουν μια νέα ισχυρή αμυντική γραμμή, αλλά το Κίεβο επιμένει στο Μπαχμούτ.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει χαρακτηρίσει το «Φρούριο Μπαχμούτ» ως ένα σύμβολο αντίσταση που εξαντλεί τον ρωσικό στρατό, αν και τόνισε την Τετάρτη ότι οι δυνάμεις του θα μπορούσαν να υποχωρήσουν εάν αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο να περικυκλωθούν.
Για τη Μόσχα, η πτώση της συγκεκριμένης πόλης στα ανατολικά, θα ήταν η πρώτη σημαντική της νίκη μετά τα μέσα του 2022 και μια ενίσχυση της γενικότερης πολεμικής της προσπάθειας στην Ουκρανία. Η ρωσική πλευρά ισχυρίζεται επίσης ότι «αποδεκατίζει» τις ουκρανικές δυνάμεις.
Τι γνωρίζουμε για το Μπαχμούτ;
Η πόλη βρίσκεται στην περιφέρεια του Ντονέτσκ, στη βιομηχανική περιοχή του Ντονμπάς που είναι σε μεγάλο βαθμό ρωσόφωνη και την οποία η Μόσχα επιθυμεί να προσαρτήσει.
Πριν από τον πόλεμο, ο πληθυσμός της ήταν πάνω από 700.000 κάτοικοι, αλλά η αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης Ιρίνα Βερεστσούκ δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι εκτιμάται πως έχουν απομείνει λιγότεροι από 4.000 πολίτες, συμπεριλαμβανομένων 38 παιδιών.
Η μάχη για το Μπαχμούτ ξυπνά μνήμες από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τις μάχες να διεξάγονται στα χαρακώματα καθώς και με δυνάμεις πυροβολικού ή εκτοξεύσεις πυραύλων πάνω από ένα ναρκοπέδιο γνωστό και ως «μηχανή του κιμά».
Η πόλη έχει υπάρξει πεδίο βιαιοπραγιών και στο παρελθόν: κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ναζί οδήγησαν 3.000 Εβραίους σε ένα κοντινό ορυχείο και στη συνέχεια το έφραξαν με τούβλα, σκοτώνοντάς τους.
Ζώνη θανάτου;
Εικόνες από πεδία μάχης γεμάτα πτώματα τόσο Ουκρανών όσο και Ρώσων, έχουν εμφανιστεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν, ιδρυτής της ρωσικής μισθοφορικής εταιρείας Wagner – που διεξάγει μεγάλο μέρος των μαχών – δημοσίευσε μια φωτογραφία των δικών του νεκρών μαχητών.
Τα στοιχεία των θυμάτων είναι απόρρητα, αλλά Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι έχουν σκοτωθεί δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες – πολλοί από τους οποίους είναι κατάδικοι που στρατολογήθηκαν από τη Wagner. Ένας Ρώσος αξιωματούχος δήλωσε την Πέμπτη ότι η Μόσχα σκότωσε 15.000-20.000 Ουκρανούς στρατιώτες.
Το πρακτορείο Reuters δεν ήταν σε θέση να επαληθεύσει τον ακριβή αριθμό των θυμάτων στο πεδίο της μάχης.
Ο βοηθός του Ζελένσκι, Μικάιλο Ποντολιάκ, είπε ότι η Ουκρανία συνεχίζει να πολεμά στο Μπαχμούτ επειδή η μάχη καθηλώνει τις καλύτερες μονάδες της Ρωσίας και τις αποδυναμώνει πριν από την προγραμματισμένη ουκρανική αντεπίθεση.
Ο Κόνραντ Μουζίκα, ένας Πολωνός στρατιωτικός αναλυτής που επισκέφτηκε την περιοχή Μπαχμούτ με συναδέλφους του τον Μάρτιο, είπε μετά το ταξίδι του ότι πίστευε ότι δεν είχε πλέον νόημα από στρατιωτικό να κρατά την πόλη.
«Η απόφαση για την υπεράσπιση του Μπαχμούτ είναι πλέον πολιτική και όχι στρατιωτική», είπε ο Μουζίκα στο Reuters, λέγοντας ότι το κόστος των ουκρανικών απωλειών υπερβαίνει πλέον το όφελος της διατήρησης του ελέγχου της πόλης.
Ποια η αξία του Μπαχμούτ για τους Ρώσους;
Το Μπαχμούτ αποτελεί περιφερειακό κόμβο μεταφορών και υλικοτεχνικής υποστήριξης και συνεπώς θα ήταν χρήσιμο για τις ρωσικές δυνάμεις, αν και αυτό εξαρτάται και από το πόσα πλήγματα θα δεχθούν οι υποδομές του.
Θα μπορούσε μάλιστα να αποτελέσει ένα «σκαλοπάτι» για τη Ρωσία ώστε να προχωρήσει σε δύο μεγαλύτερες πόλεις που επιθυμούσε από καιρό στην περιοχή του Ντόνετσκ: το Κραματόρσκ και το Σλοβιάνσκ.
Στην περίπτωση νίκης των Ρώσων στο Μπαχμούτ, εν προαναφερθείσες πόλεις θα ήταν εντός της εμβέλειας του ρωσικού πυροβολικού. Επιπλέον, η Μόσχα θα πρέπει να θέσει υπό τον έλεγχό της και τις δύο προκειμένου να ολοκληρώσει αυτό που αποκαλεί την «απελευθέρωση» της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ».
Ο Ζελένσκι δήλωσε στο CNN τον περασμένο μήνα ότι ανησυχούσε πως οι ρωσικές δυνάμεις θα είχαν «ανοιχτό τον δρόμο» προς τις δύο αυτές πόλεις εάν καταλάμβαναν τον Μπαχμούτ και είπε ότι η διαταγή του να κρατηθεί ήταν μια απόφαση τακτικής.
Η κοντινή πόλη Τσασίβ Γιαρ, δυτικά του Μπαχμούτ, θα μπορούσε να είναι η επόμενη πόλη που θα δεχτεί επίθεση από τους Ρώσους, αν και βρίσκεται σε υψηλότερο σημείο και οι ουκρανικές δυνάμεις πιστεύεται ότι έχουν χτίσει αμυντικές οχυρώσεις στην περιοχή.
Δυτικοί αναλυτές και διπλωμάτες αμφιβάλλουν πως οι ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν γρήγορα την κατοχή του Μπαχμούτ, δεδομένου του πόσο καιρό πολεμούν εκεί – βομβαρδίζοντας την πόλη από τον Μάιο και έχοντας εξαπολύσει χερσαία επίθεση τον Αύγουστο.
Η χαοτική αποχώρηση της Ρωσίας από τη βορειοανατολική Ουκρανία πέρυσι της στέρησε επίσης εδάφη που θα διευκόλυναν τις δυνάμεις της να καταλάβουν πόλεις όπως το Σλοβιάνσκ εάν κατάφερναν να ελέγξουν το Μπαχμούτ.
Ψυχολογική ενίσχυση;
Για τη Ρωσία, το Μπαχμούτ θα ήταν μια νίκη που θα τόνωνε το ηθικό των δυνάμεών της στο πεδίο της μάχης μετά από τις ήττες του 2022.
Για την Ουκρανία, η απώλεια του Μπαχμούτ θα μπορούσε να καταρρακώσει το ηθικό των δυνάμεών της, ακόμη κι αν δεν αλλάξει σε σημαντικό βαθμό τα δεδομένα από στρατηγικής απόψεως, όπως υποστηρίζουν οι σύμμαχοί της.
Σε μια ένδειξη του πόσο σημαντικό θεωρεί το Κίεβο το Μπαχμούτ, ο Ζελένσκι παρουσίασε στο αμερικανικό Κογκρέσο μια σημαία υπογεγραμμένη από τους υπερασπιστές της πόλης όταν επισκέφθηκε τις Ηνωμένες Πολιτείες τον Δεκέμβριο.
«Η διατήρηση της πόλης βοηθά και στη διατήρηση της υποστήριξης από τις δυτικές χώρες», σύμφωνα με τον Μάικλ Κόφμαν, ειδικός σε θέματα που αφορούν τον ρωσικό στρατό.
Ο Ζελένσκι είπε στο Associated Press τον περασμένο μήνα ότι φοβόταν ότι μια ρωσική νίκη στο Μπαχμούτ θα πυροδοτούσε εκκλήσεις από τη διεθνή κοινότητα και από το εσωτερικό της χώρας του για μήνυση για ειρήνη, κάτι που δεν θέλει να κάνει.
Εάν η πόλη πέσει, ωστόσο, η Ουκρανία θα μπορούσε να θεωρήσει παρηγορητικό το γεγονός ότι μπόρεσε να κρατήσει μακριά τις ρωσικές δυνάμεις για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και κατάφερε να τις πλήξει σε σημαντικό βαθμό, γεγονός που θα υποδήλωνε ότι οποιαδήποτε ρωσική προσπάθεια να καταλάβει περισσότερο έδαφος θα ήταν εξίσου δύσκολη.
Νίκη για τη Wagner;
Η κατάληψη της πόλης θα ήταν επίσης μια ώθηση για τους υψηλού προφίλ μισθοφόρους της ομάδας Wagner και τον διψασμένο για δημοσιότητα ιδρυτή της, Πριγκόζιν.
Ο 61χρονος πρώην κατάδικος και μεγιστάνας, στον οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τη Δύση, προσπαθεί να κερδίσει την εύνοια του Πούτιν και να αξιοποιήσει τις όποιες επιτυχίες της Wagner στο πεδίο της μάχης ως μέσο ενίσχυσης της πολιτικής του επιρροής.
Παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία δείχνουν πως το Κρεμλίνο έχει κάνει βήματα ώστε να περιορίσει την επιρροή του Πριγκόζιν, κανείς δεν μπορούσε να αμφισβητήσει ότι οι μισθοφόροι της Wagner, συμπεριλαμβανομένων των καταδίκων που στρατολογήθηκαν από αυτόν, έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε μάχες που εκτυλίχθηκαν στην Ουκρανία.
Ορισμένοι δυτικοί στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι στόχος της Ουκρανίας είναι να συντρίψει τις δυνάμεις της Wagner στο Μπαχμούτ ώστε να μην μπορέσει να καλύψει γρήγορα τις απώλειές της και να αποτελέσει απειλή για κάποια άλλη περιοχή, παρά το γεγονός ότι στρατολογεί ενεργά νέα μέλη.
Ο Πριγκόζιν έχει παραδεχτεί ότι η μισθοφορική του δύναμη έχει ήδη υποστεί σοβαρά πλήγματα και ότι θα χρειαζόταν επιπλέον υποστήριξη από τον ρωσικό στρατό ώστε να προχωρήσει πέρα από το Μπαχμούτ, εάν οι μισθοφόροι της Wagner το καταλάβουν.
Ο στρατηγός Ολεξάντερ Σίρσκι, διοικητής των χερσαίων δυνάμεων της Ουκρανίας, δήλωσε σε πρόσφατη επίσκεψη ότι η υπεράσπιση του Μπαχμούτ έχει γίνει «στρατιωτική αναγκαιότητα».
«Ο εχθρός υφίσταται σημαντικές απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό, όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό, αλλά συνεχίζει να διεξάγει επιθετικές ενέργειες», είπε.
